Αναζήτηση
Πέφτουμε από ψηλά κτίρια, περπατάμε γυμνοί, κολυμπάμε παρέα με δελφίνια,
χάνουμε τα δόντια μας, κάνουμε σεξ με ανθρώπους που δεν έχουμε ιδέα ποιοι
είναι: ερωτικά ή τρομακτικά, οικογενειακά ή παράδοξα, τα όνειρά μας έχουν
πολλά μυστικά και οι ερευνητές ανά τον κόσμο έχουν βαλθεί να τα αποκαλύψουν.
|
|
H πρώτη διαπίστωση είναι πως ούτε καν τα όνειρα δεν μπορούν να μας λυτρώσουν
από την προσωπικότητά μας, γράφουν οι «Times» του Λονδίνου. Οι συντηρητικοί
τύποι, λ.χ., ονειρεύονται συχνά ότι τους κυνηγάνε ή ότι πέφτουν από ψηλά
κτίρια, είναι επιρρεπείς στα γεμάτα δυστυχία όνειρα, βλέπουν συχνά ότι είναι
διάσημοι και έχουν πολύ λίγα ερωτικά όνειρα.
«Όλα αυτά σκιαγραφούν την κλινική εικόνα ανθρώπων με αδύναμο εγώ, οι οποίοι
υποσυνείδητα προσπαθούν να κρατήσουν τη σεξουαλικότητα σε απόσταση», λέει ο δρ
Τζέρι Κροθ, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Σάντα Κλάρα, ο οποίος εκπονεί μελέτες
για το θέμα. «Το να είσαι διάσημος στα όνειρά σου είναι ένδειξη ότι λαχταράς
την αναγνώριση, την αποδοχή και τη δόξα».
Δεν είναι, ωστόσο, μόνο αυτοί που έχουν ειδικό προφίλ ονείρων. Οι άνδρες και
οι γυναίκες βλέπουν διαφορετικά όνειρα – το ίδιο συμβαίνει με τους ψηλούς και
τους κοντούς, τους πλούσιους και τους φτωχούς, τους Χριστιανούς και τους μη
Χριστιανούς. Ωστόσο, οι διαφορές δεν τελειώνουν εδώ. Σε συνέδριο για τα όνειρα
που πραγματοποιήθηκε προσφάτως στην Καλιφόρνια, παρουσιάσθηκαν 100
διαφορετικές ερευνητικές εργασίες για θέματα τόσο διαφορετικά όσο τα όνειρα
των πασχόντων από νευρική ανορεξία, των Βρετανών σε καιρό πολέμου και των
Ιαπώνων καταναλωτών, αλλά ακόμα και για το αν με τα όνειρα μπορεί να προβλφθεί
το μέλλον.
Το «γιατί»;. Το ουσιώδες ερώτημα είναι ασφαλώς ένα: γιατί βλέπουμε
όνειρα; Καθ’ όλη τη διάρκεια της Ιστορίας, η ανθρωπότητα συναρπαζόταν από τα
όνειρα, όχι απλώς επειδή έχουν σουρεαλιστικό περιεχόμενο, αλλά και επειδή δεν
υπόκεινται στον έλεγχό μας. Ό,τι και αν θελήσουμε να δούμε στο όνειρό μας,
σχεδόν ποτέ δεν το βλέπουμε. Επίσης, ουδείς γνωρίζει ποιο σκοπό εξυπηρετούν τα
όνειρα – αν έχουν κάποιον. Είναι άραγε τυχαίες εγκεφαλικές «αναλαμπές»,
στιγμές από το παρελθόν ή το μέλλον μας, ή μήπως απλώς ο εγκέφαλος κάνει τα
δικά του;…
Ο μηχανισμός της μνήμης. Κυρίαρχη θεωρία στο συνέδριο ήταν ότι τα
όνειρα αποτελούν τυχαίες, χαώδεις εικόνες, οι οποίες αναπτύσσονται καθώς ο
κοιμισμένος εγκέφαλος ξεκουράζεται και ανανεώνεται ή επεξεργάζεται τα γεγονότα
της ημέρας που τέλειωσε. Τροποποιημένη εκδοχή αυτής της θεωρίας είναι ότι τα
όνειρα αποτελούν τμήμα του μηχανισμού της μνήμης: ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τα
γεγονότα της ημέρας και τα αποθηκεύει σε διάφορες περιοχές του. Την άποψη αυτή
ενισχύει το γεγονός ότι θυμόμαστε συχνότερα τα όνειρα που βλέπουμε κατά το
στάδιο REM του ύπνου, το οποίο σχετίζεται με τη δημιουργία της μνήμης.
Νοητική άσκηση. Δεν αποκλείεται, επίσης, να είναι τα όνειρα ένα είδος
νοητικής άσκησης: ο εγκέφαλος επανεξετάζει τα θέματα της ημέρας, αναζητώντας
καλύτερες λύσεις. Ή, πάλι, να αποτελούν ένα είδος τεστ για το μυαλό μας, με το
οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες της τελευταίας ημέρας και τις
ελέγχει με τα όνειρα για να δει αν γίνονται ικανοποιητικά αντιληπτές, ώστε να
τις αποθηκεύσει – ειδάλλως θα τις ξαναεπεξεργαστεί ή θα τις απορρίψει.
Τρέξιμο δίχως προορισμό συμβολίζει υπερβολική δουλειά
Όποιος κι αν είναι ο σκοπός των ονείρων, μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο
της Ουαλίας, στο Σουόνσι, έδειξε πως τα αρνητικά όνειρα είναι πολύ πιο συχνά
από τα θετικά και ότι ακόμα και οι ευτυχισμένοι άνθρωποι τείνουν να βλέπουν
περισσότερα αρνητικά όνειρα.
Οι εφιάλτες είναι ένας ειδικός τύπος αρνητικών ονείρων και μερικές μελέτες
υποδηλώνουν ότι προκαλούνται από τα αρνητικά συναισθήματα, όπως το στρες, το
άγχος, τον φόβο και τη λύπη, που έχουμε όταν είμαστε ξύπνιοι, καθώς και από
τις τραυματικές εμπειρίες μας.
Αν και οι ερευνητές τονίζουν πως η ερμηνεία κάθε ονείρου εξαρτάται από κάθε
άνθρωπο ξεχωριστά, υπάρχουν ορισμένα κοινά σημεία. Οι πτώσεις μπορεί να είναι
ένδειξη ανασφάλειας, το να σε κυνηγάνε αποτελεί σύμβολο ότι προσπαθείς να
ξεφύγεις από ένα πρόβλημα, η απώλεια των δοντιών είναι ένδειξη ότι ανησυχεί
κάποιος για την εμφάνισή του, το τρέξιμο δίχως προορισμό συμβολίζει την
υπερβολική δουλειά και το πέταγμα ότι έχει κανείς τον έλεγχο. Όταν βλέπει
κανείς τον εαυτό του γυμνό, αυτό υποδηλώνει επιθυμία για επικοινωνία με τους
άλλους, ενώ το γδύσιμο είναι ταυτόσημο με την απομάκρυνση των εμποδίων…
