ο υποψήφιος Eρωτήσεις που ελέγχουν ευαισθησία και συγκρότηση

ΠΩΣ ΕΞΕΤΑΖΕΤΑΙ

H εξέταση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία αναφέρεται σε πεζό ή ποιητικό κείμενο που

περιέχεται στη διδαχθείσα ύλη της αντίστοιχης τάξης, το οποίο δίνεται στους

μαθητές σε φωτοτυπία μαζί με τις αναγκαίες σημασιολογικές ή άλλες

διευκρινίσεις. Το κείμενο συνοδεύεται από πέντε ερωτήσεις που αναφέρονται:

α) στον συγγραφέα του έργου και σε γραμματολογικά στοιχεία που

προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από το κείμενο (1 ερώτηση),

β) στη δομή του κειμένου, στην επαλήθευση ή διάψευση μιας κρίσης με

βάση το κείμενο, σε παρατηρήσεις επί των εκφραστικών μέσων και τρόπων του

κειμένου. (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματικές λειτουργίες, επιλογές του

δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης) (2 ερωτήσεις),

γ) σε σχολιασμό ή στη σύντομη ανάπτυξη, σε 1-2 παραγράφους, ορισμένων

χωρίων του κειμένου (1 ερώτηση),

δ) σε σχολιασμό αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου το οποίο δίνεται στους

μαθητές επίσης σε φωτοτυπία και είναι ίσης, κατά προσέγγιση, δυσκολίας με το

διδαγμένο (1 ερώτηση).

H ερώτηση α βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες, οι δύο ερωτήσεις της β

περίπτωσης με είκοσι (20) μονάδες η καθεμία, η ερώτηση γ με είκοσι πέντε (25)

μονάδες και η ερώτηση δ με είκοσι (20) μονάδες. Σε περίπτωση κατά την οποία

μία (1) ερώτηση αναλύεται σε υποερωτήματα, η βαθμολογία που προβλέπεται γι’

αυτήν κατανέμεται ισότιμα στα υποερωτήματα, εκτός αν κατά την ανακοίνωση των

θεμάτων καθορίζεται διαφορετικός συντελεστής βαρύτητας γι’ αυτά.

Λάθος η διύλιση κάθε γραμμής ή στίχου

ΠΩΣ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ

Το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ’ Λυκείου

διανύει φέτος την έκτη χρονιά διδασκαλίας του. Με αφορμή την πρόσφατη

ανακοίνωση της ύλης, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες γενικότερες σκέψεις για τη

διδακτική του μαθήματος, αλλά και για τους κινδύνους που εγκυμονεί η μη

ανανέωση της ύλης για τρίτη συνεχή χρονιά.

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν το συγκεκριμένο

μάθημα το αναλαμβάνουν από αγάπη και μεράκι για τη λογοτεχνία. Στην αρχή της

χρονιάς έχουν δύο βασικές ανησυχίες: πώς να κάνουν τους μαθητές να απολαύσουν

τα κείμενα και πώς να τα διδάξουν πληρέστερα, λόγω της πανελλαδικής εξέτασης

του μαθήματος. H ισορροπία όμως ανάμεσα στους δύο στόχους είναι λεπτή κι έτσι

συχνά έχουμε το φαινόμενο να μοιράζονται τόνοι από φωτοτυπημένες σημειώσεις

στους μαθητές. Δεν αμφιβάλλω ότι η απεγνωσμένη αυτή κίνηση έχει αγαθά κίνητρα:

τον υπερβάλλοντα ζήλο του φιλολόγου να δώσει έτοιμη στο μαθητή κάθε πληροφορία

και γνώση, για να μην τον αφήσει «ακάλυπτο» στις εξετάσεις. Αυτό έχει ως

αποτέλεσμα να πνίγεται ο πρώτος και ο ουσιαστικότερος στόχος του μαθήματος,

που είναι η εμφύσηση στους μαθητές της αγάπης προς τη λογοτεχνία, και το

μάθημα να σταυρώνεται καθημερινά με τη διύλιση κάθε γραμμής ή στίχου,

κάθε λέξης, συμβόλου ή ερμηνείας.

Αλλά και η μη ανανέωση της ύλης ακριβώς τον ίδιο κίνδυνο εγκυμονεί: ή ο

εκπαιδευτικός να κουραστεί να διδάσκει τα ίδια και να κάνει το μάθημα μηχανικά

(με τις γνωστές συνέπειες) ή να αναζητεί νέα, πιο εξεζητημένα σχόλια, τα οποία

συχνά προδίδουν τον συγγραφέα και το κείμενο. Έτσι, οι ώρες που προβλέπονται

δεν επαρκούν και προς το τέλος της χρονιάς εκπαιδευτικοί και μαθητές

λαχανιάζουν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι να μην αφομοιώνεται όλη αυτή η

συσσωρευμένη «γνώση», στοιχείο που συμβάλλει στη γενικότερη χαμηλή βαθμολογία

των μαθητών στο μάθημα αυτό.

Θα πρέπει να επισημάνουμε και πάλι ότι η διδασκαλία μας δεν πρέπει να

στραγγίζει το ενδιαφέρον των μαθητών. Στόχος είναι να τους εξοικειώσουμε με τα

βασικά γνωρίσματα του έργου και να τους βοηθήσουμε να το κατανοήσουν σε βάθος

και να το απολαύσουν μέσα από τη μελέτη της δομής, της μορφής, της τεχνικής

και των χαρακτήρων του. H μέχρι τώρα εμπειρία των εξετάσεων δεν διαψεύδει

αυτόν τον στόχο, παρά τις κάποιες προβληματικές ερωτήσεις που δόθηκαν κατά

καιρούς. Οι ερωτήσεις γενικά δεν διυλίζουν τον κώνωπα, αλλά ελέγχουν την

ευαισθησία και τη συγκρότηση του μαθητή στο μάθημα αυτό. Εκκρεμεί βέβαια μια

πανελλαδική έρευνα για τη βαθμολόγηση του μαθήματος και η συνακόλουθη

επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αλλά και η απόφαση να αξιολογούνται οι μαθητές

σε διδακτέα (και όχι εξεταστέα) ύλη, ώστε να μην εξαντλούνται τα λογοτεχνικά

κείμενα και οι μαθητές.

H Αγάθη Γεωργιάδου είναι δρ Κλασικής Φιλολογίας.