Aπό τα φανάρια στις… πλατείες

Τα παιδιά των φαναριών δεν εξαφανίστηκαν. Απλώς άλλαξαν πόστο και

διασκορπίστηκαν σε πολλές γειτονιές. Μπορεί να μη βρίσκονται στα φανάρια, όπως

παλιά, εξακολουθούν όμως να είναι στον δρόμο και να βιώνουν τους κινδύνους

του.

Εργάζονται έως τα ξημερώματα πουλώντας λουλούδια, χαρτομάντιλα ή παίζοντας

μουσική σε πολυσύχναστες πλατείες, καφετέριες, εστιατόρια, με μεροκάματο έως

45 ευρώ, που συνήθως καταλήγει στους προστάτες τους…

«Είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα. Μικρά παιδιά βρίσκονται στους δρόμους καθημερινά,

η εκμετάλλευσή τους από «σπείρες» συνεχίζεται και η στήριξη που τους

προσφέρεται είναι μηδαμινή», διαμαρτύρονται οι λιγοστοί μη κυβερνητικοί

οργανισμοί που τους προσφέρουν βοήθεια. Ο αριθμός τους δεν μπορεί να

προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο έρευνες επιβεβαιώνουν ότι είναι πολλά.

Περισσότερα από 7.000 παιδιά κάτω των 14 ετών εργάζονται, σύμφωνα με στοιχεία

της ΓΣΕΕ, ενώ η πιο πρόσφατη έρευνα της Unicef αναφέρει ότι τα παιδιά του

δρόμου στην Ελλάδα φτάνουν τα 5.800.

«Υπάρχουν και παραϋπάρχουν τα «παιδιά του δρόμου». Είναι όμως πλέον

διασκορπισμένα», εξηγεί στα «NEA» ο πρόεδρος του συλλόγου Χαμόγελο του Παιδιού

κ. Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος. «Τα βλέπουμε καθημερινά σε εστιατόρια,

καφετέριες, πλατείες στις εξορμήσεις που κάνουμε για να τα προσεγγίσουμε αλλά

και έπειτα από τηλεφωνήματα πολιτών στην τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης». Όπως

λέει η κοινωνιολόγος κ. Μυρτώ Λεμού από το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιού και

Οικογένειας, «μπορεί τα παιδιά να μη βρίσκονται στα φανάρια, τι διαφορά έχει

όμως από το να πουλούν λουλούδια ή μπαλόνια; Ξανά στον δρόμο είναι».

«Θέλουν να μας πουλήσουν»

Τα κέρδη των παιδιών κυμαίνονται μεταξύ 30 και 45 ευρώ και συνήθως δεν

καταλήγουν στα παιδιά αλλά στους προστάτες τους. Όπως σημειώνει η κοινωνική

λειτουργός, συντονίστρια κοινωνικής υπηρεσίας στο Χαμόγελο του Παιδιού κ. Χαρά

Γροσδάνη, «η εκμετάλλευση των παιδιών συνεχίζεται. Πολλά παιδιά μάς τηλεφωνούν

και αναφέρουν ότι ο «θείος» ή η «θεία» «θέλουν να μας πουλήσουν»». Στην

πραγματικότητα ο «θείος» που αναφέρουν είναι ο προστάτης τους.

Δεν λείπουν οι περιπτώσεις που οι ίδιοι οι γονείς τους τα βγάζουν στον δρόμο

και συνήθως τα περιμένουν σε μία γωνία μέχρι να τελειώσουν τις πωλήσεις. Το

κέντρο στη γραμμή SOS του συλλόγου δεν σταματά καθ’ όλο το 24ωρο να δέχεται

τηλεφωνήματα από παιδιά του δρόμου ή πολίτες. «Τα τηλεφωνήματα είναι πάρα

πολλά. Πολλές φορές έχουμε ακόμα και 5 τηλεφωνήματα το λεπτό»!

Πάρκα, πλατείες, καφετέριες είναι τα μέρη όπου συχνάζουν τα παιδιά. Τα βράδια

– και τα Σαββατοκύριακα από το πρωί έως το βράδυ – η Πλάκα, το Μοναστηράκι, το

Θησείο, του Ψυρή, η Φωκίωνος Νέγρη, το Μικρολίμανο γεμίζουν από παιδιά που

πωλούν κυρίως λουλούδια και χαρτομάντιλα, ενώ άλλα παίζουν μουσική. «Το ίδιο

συμβαίνει σε όλες τις μεγαλουπόλεις», αναφέρει η κ. Γροσδάνη. Τα περισσότερα

απ’ τα παιδιά είναι από την Αλβανία, ακολουθούν σε αριθμό τα ελληνόπουλα

τσιγγανάκια και παιδιά μεταναστών απ’ τα Βαλκάνια.

«Το βράδυ πουλάω λουλούδια…»

Ψυρή, Μοναστηράκι, Πλάκα, Εξάρχεια. Το γνώριμο δρομολόγιο που

πραγματοποιούν κάθε βράδυ δεκάδες παιδιά. Αρκεί μία βόλτα σ’ αυτές τις

περιοχές για να διαπιστώσει κανείς ότι αργά τη νύχτα, τις ώρες που τα παιδιά

βρίσκονται στα κρεβάτια τους, με την οικογένειά τους, εκατοντάδες άλλα γυρνούν

στους δρόμους για το μεροκάματο…

H ώρα είναι 10.30 το βράδυ και ένα ξανθό αγοράκι κρατώντας ένα μπουκέτο

τριαντάφυλλα σταματάει σ’ όποιο τραπέζι συναντάει στην πλατεία Κυδαθηναίων,

στην Πλάκα. «Δύο ευρώ το ένα. Θα πάρεις;». Κάποιοι το αποφεύγουν. Άλλοι, το

βλέπουν μικροσκοπικό, χαριτωμένο, ψάχνουν για ψιλά. Είναι ο Χρήστος από την

Αλβανία. «Πηγαίνω στην τρίτη τάξη και το βράδυ πουλάω λουλούδια…» λέει. Τα

χρήματα ποιος τα παίρνει; «Εγώ τα κρατάω» απαντάει και αρνείται ότι τα παίρνει

ο «γύφτος» που τον προμηθεύει λουλούδια. Λίγο πιο κάτω, στο Μοναστηράκι, ένα

κοριτσάκι μετράει την είσπραξη της βραδιάς και ένα άλλο συνεχίζει την πώληση

λουλουδιών στις ταβέρνες, αφού ο κόσμος είναι ακόμα αρκετός.

H Πολιτεία δεν «βλέπει» να υπάρχει πρόβλημα…

Ανεπαρκής είναι η στήριξη που προσφέρεται στα παιδιά του δρόμου,

τονίζουν οι επιστήμονες. Ενδεικτικό είναι ότι το πρόγραμμα φιλοξενίας παιδιών

σε παιδουπόλεις που ξεκίνησε το υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας το 1998, άρχισε

να ατονεί πριν από 2-3 χρόνια και τελικά σταμάτησε. Αιτία; «Πλέον δεν υπάρχει

ειδική δομή για αυτά τα παιδιά γιατί δεν είναι πολλά. Δεν υπάρχει ανάγκη»,

υποστηρίζεται από τη Διεύθυνση Προστασίας Παιδιού και Οικογένειας του

υπουργείου.

Εντυπωσιακή είναι και η αδιαφορία που επέδειξαν 33 δήμοι της Αττικής όταν τον

περασμένο Απρίλιο το «Χαμόγελο του Παιδιού» τούς ζήτησε με ερωτηματολόγιο να

απαντήσουν αν εντοπίζουν παιδιά του δρόμου στις περιοχές τους. Όλοι απάντησαν

«δεν έχουμε πρόβλημα»!

«H πολιτεία αντιδρά σαν να είναι τυφλή και δεν βλέπει τα παιδιά», τονίζει η

ομότιμος καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κ.

Μίκα Χαρίτου-Φατούρου. «Είναι αναγκαία η στήριξή τους. Στις μεγαλουπόλεις

πρέπει να υπάρχουν καταφύγια, κυρίως για τα παιδιά που τα εκμεταλλεύονται οι

μαφιόζοι». Από την πλευρά της η κοινωνιολόγος κ. Μυρτώ Λεμού σημειώνει ότι

είναι απαραίτητο «τα παιδιά να στηριχθούν για να ενταχθούν στην εκπαίδευση,

όπως κάνουμε στο κέντρο μας, στον Κολωνό».

Έρευνα

«Τα καταφύγια για τα παιδιά του δρόμου να υπάγονται σε έναν ανεξάρτητο

οργανισμό υπό μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου ή μιας αστικής μη

κερδοσκοπικής εταιρείας, συγχρηματοδοτούμενο και εποπτευόμενο από το υπουργείο

Υγείας και Πρόνοιας (…)». Αυτό είχαν προτείνει οι επιστήμονες στην μοναδική

έρευνα για τα παιδιά των φαναριών που είχε πραγματοποιηθεί το 1999 (συνεργασία

Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπουργείου Μακεδονίας Θράκης).