«Άρχισαν να πυροβολούν πάνω στο άοπλο πλήθος»

Στις 2 Οκτωβρίου 1968, η μεξικανική κυβέρνηση ανέπτυξε 360 επίλεκτους

σκοπευτές στην πρωτεύουσα εν όψει μιας φοιτητικής διαδήλωσης υπέρ της

δημοκρατίας. H σφαγή που ακολούθησε προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων

και τραυμάτισε ολόκληρη τη χώρα.

Οι τότε κυβερνητικοί αξιωματούχοι είχαν υποστηρίξει ότι ένοπλοι διαδηλωτές

προκάλεσαν τη σφαγή ανοίγοντας πυρ εναντίον των αστυνομικών. Σύμφωνα όμως με

ώς τώρα απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα που μπόρεσε να αποκτήσει το πρακτορείο

Ασοσιέιτεντ Πρες, οι κυβερνητικοί επίλεκτοι σκοπευτές ήταν αυτοί που άνοιξαν

πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Γιατί; Ήταν μόλις δέκα ημέρες πριν από τους

Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού, εξήγησε ο απόστρατος στρατηγός Γκουτιέρες

Οροπέσα, και «δεν υπήρχε άλλη επιλογή από τη βία για να σταματήσει αυτό το

κίνημα των κομμουνιστοειδών».

Οι Μεξικανοί έκαναν και χθες, όπως κάθε χρόνο, πορεία στη μνήμη των ανθρώπων

που σκοτώθηκαν πριν από 35 χρόνια στην Πλατεία των Τριών Πολιτισμών. Ήταν

άνδρες, γυναίκες και παιδιά, 250 άνθρωποι, σύμφωνα με τη CIA, ώς 500 σύμφωνα

με τους δημοσιογράφους που ήταν παρόντες. Παρούσα και η Ιταλίδα Οριάνα

Φαλάτσι, η οποία τραυματίσθηκε: «Άρχισαν να πυροβολούν πάνω σ’ ένα άοπλο

πλήθος, σε μια πλατεία που ήταν πραγματική παγίδα», λέει σήμερα. «Τα παπούτσια

άφηναν στο έδαφος ματωμένα ίχνη», αφηγήθηκε αργότερα ο συγγραφέας Εντουάρντο

Γκαλεάνο. Τα πτώματα δεν βρέθηκαν ποτέ και πιθανότατα αποτεφρώθηκαν σε κάποιο

στρατόπεδο. Από τους εκατοντάδες τραυματίες που μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία,

σχεδόν όλοι έφεραν τραύματα στην πλάτη, στους γλουτούς και στο πίσω μέρος των

μηρών – ένδειξη ότι πυροβολήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν. H κυβέρνηση

έκανε λόγο για 38 νεκρούς.

Οι έρευνες

Σήμερα πληθαίνουν τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία αξιωματούχοι της κυβέρνησης

έδωσαν την εντολή για τη σφαγή. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικού ζήτησε από

το υπουργείο Δικαιοσύνης να ερευνήσει το ρόλο της τότε κυβέρνησης στη σφαγή,

αλλά η έρευνα που διεξάγεται από ειδικό εισαγγελέα έχει κολλήσει επειδή οι

τότε υπεύθυνοι αρνούνται να καταθέσουν. H υπόθεση παίρνει όμως τώρα νέες

διαστάσεις, καθώς ανακαλύφθηκαν φάκελοι με ονόματα αστυνομικών και τον αριθμό

των επίλεκτων σκοπευτών. Και από τα κυβερνητικά αρχεία που πρόσφατα άνοιξαν

στο κοινό προκύπτει ότι κορυφαίοι αξιωματούχοι, ανάμεσα στους οποίους και ο

τότε υπουργός Εσωτερικών Λουΐς Ετσεβερία, που το 1970 έγινε πρόεδρος του

Μεξικού, ήξεραν περισσότερα απ’ ό,τι είχαν αρχικά παραδεχθεί. Σύμφωνα με τα

έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το Ασοσιέιτεντ Πρες, κάποιοι σκοπευτές

κινούνταν από παράθυρο σε παράθυρο μέσα σ’ ένα διαμέρισμα με θέα σε όλη την

πλατεία, το οποίο ανήκε στην κουνιάδα του Ετσεβερία.

Τα αρχεία

Πριν από ένα χρόνο, ο πρόεδρος του Μεξικού Βισέντε Φοξ, ο οποίος διαδέχθηκε το

PRI που έμεινε 71 χρόνια στην εξουσία, διέταξε το άνοιγμα των αρχείων. Έκτοτε

ο ειδικός εισαγγελέας Ινάσιο Καρίγιο Πριέτο αναζητεί στοιχεία και αποδείξεις.

«Κανένα αδίκημα δεν πρέπει να παραγραφεί», λέει ο Ραούλ Άλβαρες Γκαρίν,

επικεφαλής της Επιτροπής ’68, ο οποίος κατέθεσε μηνύσεις εναντίον έξι

στρατηγών και του Ετσεβερία. Αλλά ο σπουδαίος Μεξικανός συγγραφέας Πάκο

Ιγκνάσιο Τάιμπο II δεν έχει πολλές ελπίδες: «Είναι πλέον σαφές πως ο πρόεδρος

Φοξ έχει χορηγήσει ένα είδος μυστικής αμνηστίας στο PRI και προσπαθεί να

επιβραδύνει τις έρευνες για τη σφαγή στην Πλατεία των Τριών Πολιτισμών», τονίζει.