Από πού προέρχεται και πώς θα πρέπει να γράφεται η λέξη «ορθοπεδικός»;

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Τρυφερούλης, συνταξιούχος Λυκειάρχης από τη

Θεσσαλονίκη, που παρατηρεί μεταξύ άλλων:

«Πώς γράφεται η λέξη “ορθοπεδικός”, με “ε” ή με “αι”; Το ερώτημα αυτό

παρουσιάζει ενδιαφέρον για πολλούς. Αν έχετε την ίδια γνώμη, σας παρακαλώ να

δημοσιεύσετε τα ακόλουθα για την ιστορία της λέξης.

Για πρώτη φορά η λέξη μπήκε στη γλώσσα μας το έτος 1898 με τη φράση

“ορθοπεδικά νοσήματα”. Την κατέγραψε ο Στέφ. Κουμανούδης στο βιβλίο του

“Συλλογή νέων λέξεων”.

Έκτοτε, η λέξη “ορθοπεδικός” γράφεται σε όλα τα λεξικά με “ε” εκτός από δύο,

τα οποία έχουν τη γραφή “αι”.

Το πρώτο είναι το “Λεξικόν Ελληνογαλλικόν” του Αντωνίου Ηπίτη, στρατιωτικού

αντισυνταγματάρχη, που εκδόθηκε το 1909. Σ’ αυτό αναφέρονται οι λέξεις

“ορθοπαιδεία”, “ορθοπαιδευτής”, “ορθοπαιδευτικός”, “ορθοπαιδωτής” και

“ορθοπαιδωτικός”. Όλες έχουν σχέση με αυτό που λέμε εμείς “ορθοπεδικός” και

“ορθοπεδική”. Από αυτές καμία σήμερα δεν χρησιμοποιείται.

Το δεύτερο είναι το “Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας” του Γεωργίου

Μπαμπινιώτη. Εκδόθηκε το 1998. Το λεξικό καταγράφει: “Τον όρο “ορθοπαιδική”

έπλασε το 1741 ο Γάλλος γιατρός Nicolas Andry… στο έργο του “Traite d’

orthopedie ou l’ art…” (“Πραγματεία περί ορθοπαιδείας ή προλήψεως και

θεραπείας των σωματικών δυσπλασιών στα παιδιά”)… ο όρος πλάστηκε από τον

Andry, για να δηλώσει τη διόρθωση σωματικών δυσπλασιών του παιδιού: orthopedie

<ορθο- + παιδ- + ία. Όλο το έργο άλλωστε του Andry περιείχε γενικές οδηγίες

και γνώσεις· για “τροφούς” και “παιδαγωγούς”. Κατ’ επέκτασιν, ο όρος

χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία και για ενηλίκους… Ο όρος ορθοπεδική οφείλεται

σε παρετυμολογική σύνδεση της λέξης είτε με το pes, dedis “πόδι” της λατινικής

είτε με το έλλην. πέδη… Άρα, η ετυμολογικά (σύμφωνα με την προέλευση της

λέξης) ορθή γραφή είναι το ορθοπαιδική, όσο και αν η ορθοπαιδική δεν είναι

μόνο για παιδιά. Σ’ αυτήν προσκρούει η γραφή που εσφαλμένα επικράτησε, το

ορθοπεδική. Ορθότερος και από τους δύο όρους θα ήταν το παιδορθωτική ή έστω το

πεδορθωτική. Όπως και ο σωστός όρος θα ήταν οδοντορθωτική και όχι

ορθοδοντική!..”. Αυτά διαλαμβάνει στο λήμα “ορθοπαιδικός”, με ελάχιστες

ασήμαντες παραλείψεις, το λεξικό του Μπαμπινιώτη».