Πέντε εβδομάδες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, έχει

διαμορφωθεί στην αμερικανική κοινή γνώμη μια συμπαγής πλειοψηφία της τάξεως

του 90%, που υποστηρίζει ενεργά τη στρατιωτική απάντηση και τα αντίποινα.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ανάγνωση του συνόλου των αμερικανικών

δημοσκοπήσεων (πάνω από 30), που είδαν το φως της δημοσιότητας κατά τη

διάρκεια του τελευταίου μήνα μετά τα γεγονότα. Το 73% του κοινού θεώρησε,

εξαρχής, τις επιθέσεις όχι μεμονωμένο περιστατικό, αλλά «πράξη πολέμου». Είναι

σημαντικό ότι αυτή η κοινωνική πλειοψηφία, που τάσσεται υπέρ του πολέμου και

νομιμοποιεί την επέμβαση, διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και μετά την έναρξη των

βομβαρδισμών στο Αφγανιστάν, είναι δε γενική και διάχυτη. Δεν υπάρχει

διαφοροποίηση ούτε ως προς το φύλο (παραδοσιακά οι άνδρες τείνουν να εκφράζουν

περισσότερο «φιλοπόλεμες» διαθέσεις) ούτε ως προς την ηλικία (Newport 2001a,

b, Jones 2001a). Αν και 8 στους 10 Αμερικανούς πολίτες θεωρούν «ικανοποιητική»

για τις ΗΠΑ τη μέχρι στιγμής έκβαση της σύγκρουσης, εν τούτοις δεν έχει

διαμορφωθεί ακόμη «παράσταση νίκης» στον πόλεμο. Με βάση την τελευταία

δημοσκόπηση της Gallup, μόνον το 42% των Αμερικανών θεωρεί ότι η υπό τις ΗΠΑ

συμμαχία «κερδίζει», ενώ το 44% πιστεύει ότι «καμία πλευρά δεν έχει αυτήν τη

στιγμή το προβάδισμα» και μόνον 11% ότι κερδίζουν τον πόλεμο «οι τρομοκράτες».

Αυτή η εικόνα διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη παράσταση νίκης που

παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο. Στις αρχές του

1991, σχεδόν τα 2/3 ή και 3/4 των Αμερικανών διεκατείχοντο από την πεποίθηση

ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κέρδιζαν τον πόλεμο κατά του Ιράκ (Gillespie

2001).

Η σημερινή υποστήριξη της αμερικανικής κοινής γνώμης στην πολεμική δράση (90%

στις αρχές Οκτωβρίου) είναι υψηλότερη, όχι μόνο σε σύγκριση με τη συναίνεση

που είχε επιδειχθεί στους πολέμους της Κορέας και του Βιετνάμ, αλλά ακόμη και

με εκείνη του Περσικού Κόλπου (πίνακας α). Μόνον η ιαπωνική επίθεση στο Περλ

Χάρμπορ (Δεκέμβριος 1941) είχε λειτουργήσει περισσότερο συσπειρωτικά: αμέσως

μετά, δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Gallup είχε καταγράψει μια υψηλότερη

συναίνεση του κοινού, 97% (βλ. γράφημα), που ενέκρινε την απόφαση του

Κογκρέσου για κήρυξη πολέμου στην Ιαπωνία, με μόνο το 2% να εκφράζει αντίθετη

γνώμη (Moore 2001e).

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα επιμέρους ευρήματα των ερευνών:

Υποστήριξη της χερσαίας επέμβασης: Η αποστολή χερσαίων δυνάμεων στο Αφγανιστάν

συγκεντρώνει ποσοστά υποστήριξης της τάξεως του 80%, κατά 10% λιγότερο απ’

ό,τι οι αεροπορικές επιδρομές.

Αποδοχή του ενδεχόμενου ανθρώπινων απωλειών: Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά

ευρήματα των δημοσκοπήσεων είναι ότι η υποστήριξη στον πόλεμο δεν μειώνεται

όταν στις ερωτήσεις περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο ύπαρξης ανθρώπινων απωλειών.

Είτε πρόκειται για στρατιωτικό προσωπικό είτε για αμάχους, οι ανθρώπινες

απώλειες είναι σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, αποδεκτές. Το γεγονός αυτό σημαίνει

πως καταρρίπτεται πλέον ό,τι αποτέλεσε ταμπού για την αμερικανική κοινωνία

μετά το Βιετνάμ.

Υποστήριξη της ανατροπής της κυβέρνησης των Ταλιμπάν: Η ανατροπή της

κυβέρνησης των Ταλιμπάν είναι αποδεκτή από 8 στους 10 ερωτηθέντες.

Απόρριψη της διπλωματίας και του ΟΗΕ : Η πλειοψηφία θεωρεί ότι η αμερικανική

κυβέρνηση δεν χρειάζεται να καταβάλλει πλέον άλλη προσπάθεια για διπλωματική

λύση. Μάλιστα ο 1 στους 2 Αμερικανούς πολίτες θεωρεί ότι θα μπορούσε να

αγνοηθεί ακόμη και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Επέκταση του πολέμου και εναντίον άλλων χωρών: Η επέκταση του πολέμου πέραν

του Αφγανιστάν, εξασφαλίζει ισχυρή υποστήριξη που κυμαίνεται από 75% μέχρι

87%. Τα 3/4 (73%) αποδέχονται ανάληψη δράσης κατά του Ιράκ.

Πόλεμος με «όλα τα μέσα»: Στον σημερινό πόλεμο η χρήση αθέμιτων μέσων, όπως

δολοφονίες, όχι μόνο τρομοκρατών αλλά ακόμη και ηγετών κυβερνήσεων που

υποστηρίζουν τρομοκράτες, είναι αποδεκτή σχεδόν από τα 2/3 της αμερικανικής

κοινής γνώμης.

Προετοιμασία για μακροχρόνιο πόλεμο: Η ιδέα του μακροχρόνιου πολέμου

κυριαρχεί. Η γενική πεποίθηση είναι ότι ο πόλεμος θα κρατήσει τουλάχιστον 1-2

ή και περισσότερα χρόνια. Το αμερικανικό κοινό (9 στους 10) έχει συμφιλιωθεί

και προετοιμάζεται γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Ενδεικτικό του κλίματος που

επικρατεί είναι ότι οι σημερινοί Αμερικανοί θεωρούν τον πόλεμο κατά της

τρομοκρατίας πιο μακροχρόνιο και δύσκολο απ’ ό,τι πίστευε η γενιά του πολέμου

το 1941 για τον πόλεμο της Ιαπωνίας.

Ο Γιάννης Μαυρής είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και διευθύνων

σύμβουλος του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων V. PRC.

Τελευταία Νέα