Δύο Άγιοι Βασίλειοι εμπλέκονται αυτές τις δύο πρώτες μέρες του χρόνου: ο

χθεσινός ο ­…«τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας», (κατά το απολυτίκιο) που

γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου κι είναι γνωστός, για το σύνολο του

πνευματικού και φιλανθρωπικού του έργου, ως Μέγας Βασίλειος, κι ο λιγότερο

γνωστός, άγιος κι αυτός, Βασίλειος, που μαρτύρησε στην Καισάρεια σε

θηριομαχία.

Η ιστορία μάς λέει γι’ αυτόν τον δεύτερο Βασίλειο, που γιορτάζει σήμερα, αν

και επισκιασμένος από τον διάσημο συνονόματό του, ότι μαρτύρησε στα χρόνια

(360-363 μ.Χ.) του αυτοκράτορα του Ιουλιανού του Παραβάτη.

Κατηγορήθηκε ότι πίστευε στον Χριστό και προσπαθούσε να παρασύρει στη

χριστιανική πίστη ειδωλολάτρες.

Βασανίστηκε από τον διοικητή της Άγκυρας τον Σατουρνίνο και τα βασανιστήριά

του συνεχίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Από κει τον ξαπόστειλαν δέσμιο στην

Καισάρεια κι εκεί, σε κάποια εθνική (ειδωλολατρική) γιορτή έστησαν απέναντί

του ένα κλουβί, απ’ όπου εξόρμησε μια πεινασμένη λέαινα.

Ο Βασίλειος δεν θηριομάχησε. Σε στάση θερμής προσευχής κατασπαράχθηκε από το

θηρίο.

Οι συγγενείς του παρέλαβαν τα λίγα εναπομείναντα λείψανά του και τα έθαψαν με

τιμές. Ύστερα από λίγο καιρό στην πόλη του μαρτυρίου του (την Καισάρεια),

κτίσθηκε εκκλησία στο άγιο όνομά του.

Έτσι το «Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία», που τραγουδούμε στα κάλαντα

της παραμονής, θα μπορούσε να εννοεί και αυτόν.

(Τις πληροφορίες γι’ αυτόν τον δεύτερο Άγιο Βασίλειο τις ανλτώ από το πολύ

εμπεριστατωμένο και καλογραμμένο «Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας» του κ. Χρήστου Δ.

Τσολακίδη, (από τις ομώνυμες εκδόσεις) που το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όσους

θέλουν να γνωρίζουν κάθε μέρα ποιοι άγιοι, όσιοι και μάρτυρες τιμούνται.

Λόγου χάρη, για τη σημερινή μέρα, 2 του Γενάρη, συγκαταλέγονται ακόμα: ο Άγιος

Θεαγένης, ο ιερομάρτυρας, επίσκοπος της πόλης Πάριο (χτισμένη από κατοίκους

της νήσου Πάρου), ανάμεσα Κύζικο και Λάμψακο. Επειδή ομολόγησε την πίστη του

στον «Χριστό Θεό αληθινό», τον έδειραν ανελέητα και αφού τον έδεσαν

χειροπόδαρα τον ρίξαν στον βυθό της θάλασσας.

Ο Άγιος Θεόπεμπτος που «απεβίωσε ειρηνικά». Το ίδιο κι ο όσιος Μάρκος ο κωφός,

που έζησε σαν ασκητής. Ειρηνικά απεβίωσε στις 2 του Γενάρη και η μητέρα των

Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, η Αγία Θεοδότη.

Αντίθετα, ο Άγιος Σέργιος κι ο Άγιος Θεόπιστος, μαρτύρησαν την ίδια μέρα, ο

πρώτος διά του ξίφους, ο δεύτερος διά λιθοβολισμού.

Συνωστισμός σήμερα από αγίους. Γιορτάζουν όλοι. Αν η τρίτη χιλιετία, όπως

λένε, θα είναι θρησκευτική, με αναβίωση θρησκευτικών πολέμων, καλύτερα να

γνωρίζουμε το δικό μας παρελθόν για να αντεπεξέλθουμε στις προκλήσεις.

Ο Άγιος Κοσμάς Α’, Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης, υπήρξε ένας μοναχός,

στερημένος από μόρφωση, αλλά οπλισμένος με βαθιά ευλάβεια και αρετή, που τον

έκανε, (συνεπικουρώντας κι η ευθύτητα του χαρακτήρα του) αγαπητό σε όλους.

Όταν στις 2 Ιανουαρίου 1075 πέθανε ο Πατριάρχης Ιωάννης Η’, ο αυτοκράτωρ

Μιχαήλ Δούκας (σκούφος από πόρφυρα, της Μάρως Δούκα), έφερε στον θρόνο τον

Κοσμά. Αν και σε βαθιά γηρατειά ο Κοσμάς χειροτόνησε τον Έλληνα Ιωάννη

Μητροπολίτη της Ρωσίας το 1080 και προήγαγε την Αρχιεπισκοπή Πατρών σε

Μητρόπολη.

Μα ήταν κουρασμένος και νοσταλγούσε τη γαλήνη της μοναχικής ζωής. Έτσι

αποσύρθηκε στη Μονή Καλλίου κι όσο κι αν τον παρακαλούσαν να επιστρέψει στον

πατριαρχικό θρόνο, αυτός παρέμεινε αμετάπειστος και πέθανε στη Μονή εκείνη.

Πιο περιπετειώδης υπήρξε η περίπτωση του Αγίου Γεωργίου ή Ζώρζη ή Γκιουρτζή ο

Ιβήρ. Αυτόν τον αγόρασε ένας Τούρκος σαν σκλάβο και αφού του έκανε περιτομή,

του έδωσε το όνομα Σαλής. Μετά τον θάνατο του αφέντη του, ο Γεώργιος παρέμεινε

στη Μυτιλήνη, άγαμος, όπου δούλευε ειρηνικά σε κάποιο εργαστήρι.

Αλλά στα 70 του χρόνια δεν άντεξε, πήγε και κατέθεσε το σαρίκι που φορούσε στο

κεφάλι στον Τούρκο αγά του νησιού και ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό.

Αφού με χίλιες κολακείες και παρακάλια προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, ­

νομίζοντας πως η συμπεριφορά του οφείλεται σε γεροντική άνοια ­ στο τέλος τον

διεπόμπευσαν, τον ξυλοφόρτωσαν και τον κρέμασαν στις 2 Ιανουαρίου του 1770

στην τοποθεσία Παρμά – καπού.

Σήμερα στην τοποθεσία αυτή, του Άη Γιώργη του Μυτιληνιού, γίνεται πανηγύρι.

«Κάθε λίμνη έχει τις νύμφες της», έλεγαν οι ειδωλολάτρες. «Κάθε ημέρα τους

αγίους της», λέν’ οι χριστιανοί.