Η παρατεταμένη καλοκαιρία, οι ασυνήθιστα υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες

και η ανομβρία έχουν «τρελάνει» τη φύση. Ζώα και φυτά συμπεριφέρονται σαν να

βρισκόμαστε στην καρδιά της άνοιξης. Υπάρχουν είδη που έπρεπε να πέσουν σε

χειμερία νάρκη και δεν έπεσαν, δάση ξηράνθηκαν σε μεγάλο βαθμό, οι κάμπιες

έγιναν πεταλούδες πριν από την ώρα τους, τα σαλιγκάρια δεν βγήκαν από το

καβούκι τους, ενώ έπρεπε να το είχαν κάνει εδώ και αρκετό καιρό, τα πουρνάρια

ξηράνθηκαν επίσης.

«Εκείνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια

παρατεταμένη… καλοκαιρία. Η ζέστη είναι ασυνήθιστη για την εποχή. Οι

θερμοκρασίες υψηλές, οι βροχές σπάνιες», εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής

Εταιρείας Προστασίας της Φύσης Γιώργος Σφήκας. «Αυτά τα φαινόμενα είχαν ως

αποτέλεσμα μια… αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά των ζώων και των φυτών. Βρισκόμαστε

στην αρχή της εμφάνισης μιας ανισορροπίας στη φύση. Η αντίδραση των ζώων και

των φυτών θα ήταν απόλυτα φυσιολογική αν είχαμε Απρίλιο ή Μάιο μήνα. Όμως

είμαστε στα μέσα Δεκεμβρίου. Ο καιρός δεν έχει μπερδέψει μόνον εμάς τελείως.

Έχει μπερδέψει τελείως και τη φύση».

Η Μεσόγειος

«Η ζέστη και ο ανοιξιάτικος καιρός δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο της Ελλάδας.

Ολόκληρη η Λεκάνη της Μεσογείου πλήτεται από την ξηρασία», εξηγεί η

περιβαλλοντολόγος κ. Χάρις Πισσαλά-Πέτρου. «Πάντως το φαινόμενο αυτό είναι

ανησυχητικό εάν εξακολουθήσει και του χρόνου. Εάν πάρεις ένα μικρό παιδί

σήμερα, επισκεφθείτε μαζί ένα οποιοδήποτε δάσος της Ελλάδας και το ρωτήσεις τι

εποχή είναι θα το μπερδέψεις. Τα δάση της χώρας μας έχουν ένα «κόκκινο» χρώμα.

Όλη η φύση, τα χρώματα, το κλίμα, μαρτυρούν ότι είμαστε είτε στο φθινόπωρο

είτε σε προχωρημένη άνοιξη. Ας ελπίσουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια

παρένθεση και ότι από του χρόνου όλα θα κυλίσουν… φυσιολογικά και πάλι».

Η αλληλεπίδραση

«Υπάρχει μια τρομακτική αλληλεπίδραση ανάμεσα στο κλίμα, στις αντιδράσεις

φυτών και ζώων, στη συμπεριφορά τους. Όταν συμβεί μια αλλαγή σε έναν κρίκο

τότε όλη η αλυσίδα επηρεάζεται με ταχείς ρυθμούς και απροσδιόριστες

συνέπειες», εξηγεί ο κ. Σφήκας. «Δεν είχαμε καθόλου θερινές βροχές. Το

φθινόπωρο ήταν ιδιαίτερα ζεστό. Οι λιακάδες του Δεκεμβρίου ήταν πρωτοφανείς.

Το αποτέλεσμα ήταν ζώα και φυτά να παρουσιάζουν διάφορες αντιδράσεις, μη

σύμφωνες με την εποχή», εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας

της Φύσης.

«Στα δάση κυπαρισσιών της Κρήτης πολλά δένδρα ξηράνθηκαν. Μοιάζει σαν να τα

έχει χτυπήσει αρρώστια. Όλα έχουν ένα κίτρινο χρώμα. Στη Στερεά Ελλάδα και την

Πελοπόννησο παρατηρήθηκαν επίσης ξηράνσεις εκατοντάδων πουρναριών. Δάση πεύκων

έχουν ξηρανθεί στην Κεντρική Στερεά».

Οι πεταλούδες

«Παράξενες αντιδράσεις στον κόσμο των ζώων συναντάει κανείς και στον κόσμο των

εντόμων», επισημαίνει ο κ. Σφήκας. «Στη Ρόδο, στη γνωστή κοιλάδα, εκατοντάδες

πεταλούδες πετούν ανάμεσα στα δένδρα. Αυτή θα ήταν μια εικόνα απόλυτα

φυσιολογική για το καλοκαίρι. Όχι όμως για τα μέσα Δεκεμβρίου. Τώρα κανονικά

θα έπρεπε να περιμένουμε να γίνουν οι κάμπιες πεταλούδες και όχι να πετάνε

ελεύθερα οι τελευταίες. Αν έρθει ξαφνικά ένα κύμα ψύχους, ή έστω μια έντονη

βροχόπτωση με τραυτόχρονη πτώση της θερμοκρασίας, τότε ένας μεγάλος αριθμός

πεταλούδων θα πεθάνει, αφού δεν αντέχουν το κρύο. Αποτέλεσμα θα είναι την

άνοιξη ή το καλοκαίρι η κοιλάδα που κανονικά θα έπρεπε να σφύζει από ζωή θα

είναι έρημη».

Τα σαλιγκάρια

Τρία είδη σαλιγκαριών έχουν εξαφανιστεί στην Πελοπόννησο. «Τέτοια εποχή κάθε

χρόνο μέχρι και πέρυσι, εκατοντάδες σαλιγκάρια έκοβαν βόλτες στο υγρό χώμα.

Τώρα δεν βρίσκεις κανένα όσο και αν ψάξεις. Τα σαλιγκάρια όταν πέφτουν οι

πρώτες βροχές κρύβονται στο καβούκι τους. Δεν βγαίνουν πάρα μόνον όταν

αισθανθούν υγρασία ή όταν πέσουν οι πρώτες βροχές. Οι βροχές αυτές δεν έπεσαν.

Τα σαλιγκάρια έμειναν στα καβούκια τους περισσότερο από όσο άντεχαν, με

αποτέλεσμα να πεθάνουν».

Οι χελώνες του Υμηττού αποτελούν ακόμα ένα παράδειγμα αυτής της διαφορετικής

συμπεριφοράς της φύσης. «Οι χελώνες στα μέσα του φθινοπώρου πέφτουν σε

χειμερία νάρκη. Φέτος αυτό δεν έγινε. Η ζέστη, το φως, οι υψηλές θερμοκρασίες

είχαν ως αποτέλεσμα οι χελώνες να αναζητούν συνεχώς τροφή χωρίς να «κοιμηθούν»

για τον χειμώνα. Όμως δεν έβρισκαν ούτε χορτάρια για να βοσκήσουν, ούτε νερό

για να πιουν. Βρέθηκαν τουλάχιστον είκοσι χελώνες τις τελευταίες ημέρες νεκρές

στην πλαγιά του βουνού της Αττικής».


Η ζέστη μπερδεύει τα πτηνά

Η συμπεριφορά ορισμένων πτηνών που ζουν μέσα στην πόλη επιβεβαιώνει ότι η φύση

αντιδρά με τον τρόπο της στα ακραία καιρικά φαινόμενα. «Αν παρατηρήσει κανείς

προσεκτικά θα ακούσει τις δεκαοχτούρες (Streptopelia decaokto) να κελαηδούν.

Βρίσκονται στη διαδικασία του ερωτικού καλέσματος. Η υπερβολική ηλιοφάνεια, η

ζέστη, η έλλειψη βροχών τις έχουν μπερδέψει. Αυτό το κάλεσμα γίνεται συνήθως

τους πρώτους μήνες της άνοιξης και όχι παραμονές Χριστουγέννων. Τα πουλιά δεν

κάνουν τίποτα το παράξενο με την έννοια ότι το πρόβλημα το έχει ο καιρός και

όχι αυτά», εξηγεί ο βιολόγος Γρηγόρης Τσούνης.



«Οι δεκαοχτούρες ζουν στις πόλεις γιατί εκεί αυξάνονται οι πιθανότητες για

επιβίωση. Δεν υπάρχουν οι φυσικοί θηρευτές τους. Η τροφή είναι άφθονη. Η

θερμοκρασία είναι 2 έως 5 βαθμούς υψηλότερη απ’ ό,τι στις γύρω περιοχές. Αν

υπάρχει μια παρατεταμένη… καλοκαιρία τότε τα πτηνά που ζουν στην πόλη την

αισθάνονται ακόμα περισσότερο. Έτσι αντιδρούν ανάλογα». επισημαίνει ο κ. Τσούνης.




Οι αλλαγές του καιρού ξεγελούν τους επιστήμονες

Το ότι ο καιρός… τρελάθηκε, είναι γνωστό. Ιδίως φέτος, που η χειμωνιάτικη

καλοκαιρία δεν λέει να μας αφήσει. Την ίδια στιγμή, που στην Αγγλία, για

παράδειγμα, έπεσαν οι περισσότερες βροχές των τελευταίων αιώνων. Αλλά φαίνεται

πως ταυτόχρονα έχουν μπερδευτεί και οι επιστήμονες που τον μελετούν, και δεν

ξέρει κανείς ποιον να πρωτοπιστέψει: Ζέστη και βροχές για τον ερχόμενο χειμώνα

στην Ελλάδα προβλέπουν μερικοί, κρύο και ξηρασία περιμένουν άλλοι.

Για να δούμε όμως τι μας επιφυλάσσει ο φετινός χειμώνας… Οι επιστήμονες του

Ερευνητικού Κέντρου Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων «Benfield Greig» στο

University College του Λονδίνου ανακοίνωσαν πριν από λίγες μέρες την πρόβλεψή

τους για όλη την Ευρώπη για την περίοδο 1 Δεκεμβρίου μέχρι 28 Φεβρουαρίου.

Στην Ελλάδα, ο χειμώνας θα είναι πιο κρύος από τον μέσο όρο των τελευταίων

ετών (από το 1950 μέχρι σήμερα), λιγότερο βροχερός και με λιγότερους ανέμους.

«Βασιζόμενοι στην πρόγνωσή μας για το φαινόμενο της Διακύμανσης του Βορείου

Ατλαντικού (North Atlantic Oscillation), υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε

περισσότερο κρύο και ξηρασία από το κανονικό», εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο

Μαρκ Σόντερς, υπεύθυνος της ερευνητικής ομάδας του Κέντρου. «Οι πιθανότητες

που βλέπουμε εμείς για επιτυχία των προβλέψεών μας σχετικά με την Ελλάδα είναι

65% μικρότερες από τις αντίστοιχες για τη Δυτική και Βορειοδυτική Ευρώπη,

καθώς το φαινόμενο αυτό που καθορίζει τον χειμερινό καιρό στην Ευρώπη,

επηρεάζει σε μικρότερο βαθμό την περιοχή της Ελλάδας».

Το φαινόμενο της Διακύμανσης του Βορείου Ατλαντικού ­ πρόκειται για τις

διαφορές στην ατμοσφαιρική πίεση ανάμεσα στο πολικό χαμηλό βαρομετρικό στην

Ισλανδία και το υποτροπικό υψηλό βαρομετρικό στις Αζόρες ­ παρουσιάζει πολλές

και απρόβλεπτες μεταβολές και εμφανίζεται αυτούς τους μήνες. Η επιρροή του

είναι πολύ σημαντική στον καιρό της Ευρώπης και της Βόρειας Ασίας, γι’ αυτό

και οι επιστήμονες το μελετούν συστηματικά, χωρίς όμως να έχουν καταφέρει

ακόμα να προβλέψουν με ακρίβεια την εξέλιξή του.

Την ίδια στιγμή όμως, άλλοι ερευνητές του Ευρωπαϊκού Μετεωρολογικού Κέντρου

Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων δίνουν διαφορετικά προγνωστικά για τον χειμώνα στην

Ελλάδα: Περισσότερη ζέστη, μέχρι και ένα βαθμό αύξηση από τον μέσο όρο της

μέγιστης θερμοκρασίας, καθώς και αυξημένες βροχοπτώσεις, ιδίως στη δυτική και

νότια χώρα.



Συνεχίζεται η διαμαρτυρία και η συγκέντρωση υπογραφών από τους κατοίκους των

Πατησίων, οι οποίοι ζητούν την άμεση κατεδάφιση του υπολοίπου τμήματος του

εργοστασίου του ΦΙΞ και την ανάπλαση του χώρου, έτσι ώστε η περιοχή να

αποκτήσει πράσινο και να αναβαθμιστεί. Όλοι οι υπογράφοντες τη διαμαρτυρία

χαρακτηρίζουν «απαράδεκτη» και «άνευ λόγου» την καθυστέρηση στην κατεδάφιση

του κτιρίου.



Για την επικείμενη αλλαγή του νομικού καθεστώτος του Εθνικού Κέντρου Θαλασσίων

Ερευνών (ΕΚΘΕ) και τη συγχώνευσή του με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας

Κρήτης διαμαρτύρεται ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΕΚΘΕ. Το κέντρο θα γίνει

Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου ­ αντί Δημοσίου ­ κάτι που σε συνδυασμό με

την ενοποίησή του σημαίνει, σύμφωνα με τους εργαζομένους, ότι περιορίζεται η

κρατική δαπάνη για τη θαλάσσια έρευνα.


Τα χελιδόνια έφυγαν από τη χώρα μας παρά τη ζέστη. «Είναι αποδημητικά. Σχεδόν

ενστικτωδώς το φθινόπωρο παίρνουν και πάλι τον δρόμο της επιστροφής για να

ξεχειμωνιάσουν στην Αφρική. Ένα μόνον από αυτά, το Βραχοχελίδονο ή

Πετροχελίδονο (Ptynopromgne rupestis) δεν αποδημεί, αλλά ξεχειμωνιάζει στην

Πελοπόννησο. «Στην Κρήτη όμως μπορεί να συναντήσει κανείς χελιδόνια φέτος. Η

υπερβολική ζέστη κάνει το νησί φιλόξενο μέρος για αυτά, ακόμα και τον

χειμώνα».




«Αν τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνεχιστούν και την επόμενη χρονιά τότε θα

πρέπει να αρχίσουμε πράγματι να ανησυχούμε», τονίζει ο κ. Σφήκας. «Σε

περίπτωση όμως που στην επόμενη χρονιά παρουσιαστούν τα συνήθη κλιματολογικά

φαινόμενα, που οι εποχές θα έχουν διακριτά χαρακτηριστικά και θα έρθουν στην

ώρα τους τότε τα φαινόμενα αποσταθεροποίησης στον φυσικό και το ζωικό κόσμο θα

εξαφανιστούν».




«Ο πιο θερμός Δεκέμβριος των τελευταίων ετών δεν μπορούσε να μείνει

αναπάντητος από πλευράς της φύσης», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής

Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. «Τα δάση της χώρας μας δίνουν τη δική τους

απάντηση στην παρατεταμένη ζέστη. Αυτή η απάντηση είναι η αρχή μιας

εκτεταμένης αποσταθεροποίησης στην αλυσίδα. Τα πεύκα που ξηράνθηκαν

αποτελούσαν καταφύγιο για εκατοντάδες έντομα και πτηνά, τα οποία με τη σειρά

τους ήταν τροφή για τα θηλαστικά. Ολόκληρος ο κύκλος κλονίζεται», συμπληρώνει.