Οι ασημένιες λόγχες

Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Τζέιμς Ρόγκαν δεν παριστάνει τον ειδικό σε

θέματα εξωτερικής πολιτικής. Στα 43 του χρόνια έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό

μονάχα μία φορά. Ζούμε, όμως, σε μία εποχή όπου η πολιτική μπορεί να είναι

περιφερειακή και παγκόσμια ταυτόχρονα.

Ο Ρόγκαν, λοιπόν, δεν δίστασε να ταχθεί με το μέρος των Αρμενίων στο πλαίσιο

της 85ετούς διαμάχης που απειλεί να διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με μία από

τις πλέον αφοσιωμένες συμμάχους της: την Τουρκία.

Η εκλογική περιφέρεια του Ρόγκαν, στη Νότια Καλιφόρνια, τυγχάνει να φιλοξενεί

τη μεγαλύτερη κοινότητα Αρμενίων στις ΗΠΑ ­ με πολυάριθμες αρμενικές

εκκλησίες, πέντε εφημερίδες, τρεις τηλεοπτικούς σταθμούς και περισσότερους από

21.000 Αρμένιους ψηφοφόρους.

Μαζί, λοιπόν, με τον πρόεδρο της αμερικανικής Βουλής, Ντένις Χάστερτ, ο Ρόγκαν

συμφώνησε τον Αύγουστο να προωθήσει ένα ψήφισμα που προσδιόριζε ως

«γενοκτονία» τις δολοφονίες των Αρμενίων στην Τουρκία την περίοδο 1915-1923.

Ένα ψήφισμα που υιοθετήθηκε τελικά από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Βουλής

την περασμένη εβδομάδα, ύστερα από επτάωρες διαβουλεύσεις ενώπιον μιας

στρατιάς από Αρμένιους Αμερικανούς, εκπροσώπους επιχειρηματικών λόμπι και

αμυντικών βιομηχανιών, ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Τούρκους

βουλευτές.

Το λόμπι

Μ’ όλο που η υποστήριξη του Χάστερτ υπήρξε καταλυτική, το ψήφισμα είναι

ταυτόχρονα προϊόν της πολυετούς πίεσης του αρμενικού λόμπι: η οργάνωση

Αρμενική Συνέλευση της Αμερικής ιδρύθηκε το 1972, αριθμεί 7.000 μέλη, έχει

ετήσιο προϋπολογισμό 1 δισεκατομμυρίου δραχμών, αποστολή να εξασφαλίζει την

υποστήριξη των μελών του Κογκρέσου σε θέματα που αφορούν την Αρμενία και

αρκετές επιτυχίες στο ενεργητικό της.

Η Αρμενία, μία χώρα 3,4 εκατομμυρίων κατοίκων, δέχεται κάθε χρόνο από τις ΗΠΑ

βοήθεια ύψους 38 δισεκατομμυρίων δραχμών. Επιπλέον, το Άρθρο 907 της Πράξης

για την Υπεράσπιση της Ελευθερίας απαγορεύει τη χορήγηση αμερικανικής βοήθειας

στο Αζερμπαϊτζάν, μία πετρελαιοπαραγωγό χώρα με στρατηγική θέση και μακρόχρονη

διαμάχη με την Αρμενία σχετικά με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Εν τούτοις, η Αρμενική Συνέλευση διεκδικούσε εδώ και περισσότερο από μία

δεκαετία την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων χωρίς επιτυχία. Είναι

δεδομένο, λοιπόν, ότι υιοθέτηση του ψηφίσματος από την Κοινοβουλευτική

Επιτροπή ικανοποίησε τους 21.000 Αρμένιους ψηφοφόρους της Νότιας Καλιφόρνιας·

και θα τους ικανοποιήσει ακόμα περισσότερο αν εγκριθεί, αύριο, και από την

ολομέλεια της Βουλής. Έχει, ωστόσο, αρκετούς πολέμιους.

Ανάμεσα τους, οι πρώην Ρεπουμπλικανοί βουλευτές, Μπομπ Λίβινγκστον και

Τζέραλντ Σόλομον, που εισπράττουν κάθε χρόνο 260 εκατομμύρια δραχμές

προκειμένου να προωθήσουν τα συμφέροντα της Άγκυρας, και ο πρώην Δημοκρατικός

βουλευτής Στέφεν Σόλαρτζ, ο οποίος εισπράττει ετησίως για τον ίδιο λόγο 150

εκατομμύρια δραχμές. Σιωπηλή υποστήριξη προς την Τουρκία, όμως, παρέχουν και

οι αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες· η χώρα, άλλωστε, σχεδιάζει να δαπανήσει

μέσα στην επόμενη πενταετία περίπου 7 τρισεκατομμύρια δραχμές για τον

εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεών της.

Επιπτώσεις στις σχέσεις Άγκυρας – Ουάσιγκτον

Όπως ήταν επόμενο, η τουρκική Εθνοσυνέλευση αντέδρασε έντονα στην υιοθέτηση

του ψηφίσματος για την «υποτιθέμενη» αρμενική γενοκτονία από την αμερικανική

επιτροπή: ανακοίνωσε ότι «οικτίρει εκείνους που, με κίνητρο μικροπολιτικά

συμφέροντα, επιχειρούν να θέσουν σε κίνδυνο τη μακρόχρονη αμερικανοτουρκική

φιλία, διαστρεβλώνοντας την ιστορία και προωθώντας μεροληπτικούς και ψευδείς

ισχυρισμούς. Και καλεί το Κογκρέσο των φίλων και συμμάχων ΗΠΑ να αποφύγει

ενέργειες οι οποίες θα πλήξουν τη διμερή μας συνεργασία».

Η Βαγδάτη

Η Τουρκία ανακοίνωσε επίσης ότι στο εξής θα επιτρέπει τις πτήσεις προς τη

Βαγδάτη για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας. Για του λόγου το αληθές, χθες

προσγειώθηκε για πρώτη φορά ύστερα από δέκα χρόνια στο διεθνές αεροδρόμιο

Σαντάμ της Βαγδάτης τουρκικό αεροπλάνο, το οποίο μετέφερε φάρμακα και τρόφιμα.

Επιπλέον, εντός δύο ημερών πρόκειται, όπως ανακοινώθηκε, να αποσταλούν στο

Ιράκ ακόμα δύο αεροπλάνα με βοήθεια, ενώ εκκρεμεί το ζήτημα της τοποθέτησης

Τούρκου βουλευτή στη Βαγδάτη. Βεβαίως, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ

Τζεμ δήλωσε ότι «οι κυρώσεις εναντίον του Ιράκ αφορούν τις αποφάσεις του ΟΗΕ

και η πολιτική που ακολουθούμε στο θέμα του Ιράκ δεν πρέπει να συσχετίζεται με

τις εξελίξεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις». Παράλληλα, ο Τούρκος

επιτελάρχης ακύρωσε την επίσημη επίσκεψη που επρόκειτο να πραγματοποιήσει στην

Ουάσιγκτον, ενώ ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ δήλωσε στον Αμερικανό

πρεσβευτή στην Άγκυρα Ρόμπερτ Πίρσον ότι, αν και οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις

βρίσκονται σε ένα στρατηγικό επίπεδο, η υιοθέτηση του ψηφίσματος για τη

γενοκτονία των Αρμενίων από την ολομέλεια της αμερικανικής Βουλής θα έχει

σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις Άγκυρας – Ουάσιγκτον.