Αναζήτηση
|
|
Ο Οργανισμός Εξαγωγικών Χωρών Πετρελαίου (ΟΠΕΚ) γιόρτασε στις αρχές της
εβδομάδας τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, στις 10 Σεπτεμβρίου 1960 στη
Βαγδάτη. Την επέτειο αυτή διάλεξε ο ΟΠΕΚ για να πάρει μία από τις
σημαντικότερες για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας αποφάσεις του. Την
αύξηση της ημερήσιας παραγωγής του. Παρ’ όλα αυτά οι τιμές του πετρελαίου
έφτασαν τις προηγούμενες εβδομάδες κοντά στα 35 δολάρια ανά βαρέλι και δεν
έλειψαν οι εκτιμήσεις αναλυτών που προέβλεπαν ότι η τιμή του μαύρου χρυσού
μπορεί να φτάσει ακόμη και στα 40 δολάρια.
Παράλληλα, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα επικίνδυνα σημάδια στην αγορά
πετρελαίου. Τα αποθέματα καυσίμων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η
συγχρονισμένη επιτάχυνση των ρυθμών προόδου των ανεπτυγμένων οικονομιών του
Πλανήτη έχει αυξήσει κατακόρυφα τη ζήτηση πετρελαίου.
Στο μεταξύ ο ΟΠΕΚ, ο οποίος ελέγχει περίπου το 40% της παγκόσμιας προσφοράς
μαύρου χρυσού, ολοκλήρωσε τη σύνοδο της 10ης Σεπτεμβρίου με μια πολύπλοκη
συμφωνία, που προβλέπει την αύξηση της ημερήσιας παραγωγής του κατά 800.000
βαρέλια. Στους αναλυτές της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου υπάρχει η εντύπωση
ότι τα διαδραματιζόμενα τους τελευταίους μήνες έχουν συμβεί και παλιότερα.
Το 1973 και το 1979 η παγκόσμια οικονομία αντιμετώπισε οξείες πετρελαϊκές
κρίσεις μια δραματική αύξηση της τιμής του πετρελαίου προκάλεσε τον
εκτροχιασμό της παγκόσμιας οικονομίας.
Σύμφωνα με τον Φίλιπ Βέρλεγκερ, κορυφαίο Αμερικανό αναλυτή τής παγκόσμιας
αγοράς πετρελαίου, τρεις ήταν οι βασικοί παράγοντες που ο συνδυασμός τους
συνέτεινε στην εκδήλωση της πετρελαϊκής κρίσης: η μείωση της παγκόσμιας
προσφοράς πετρελαίου, την ίδια ώρα που η παγκόσμια οικονομία παρουσίαζε
ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης.
Μείωση επενδύσεων
|
|
Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου βρισκόταν σχεδόν στο ανώτατο επίπεδο που
επέτρεπαν οι παραγωγικές δυνατότητες των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, ενώ
ταυτόχρονα οι επενδύσεις σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και εξόρυξη πετρελαίου
σταδιακά μειώνονταν.
Οι εξελίξεις εκείνες μάς θυμίζουν έντονα τη σημερινή κατάσταση. Από τον
Δεκέμβριο του 1998, όταν η τιμή του αργού πετρελαίου (μπρεντ) θεσπίστηκε και
διατηρήθηκε σε αυστηρά όρια παραγωγής. Τα όρια αυτά έφεραν το επιδιωκόμενο για
τον ΟΠΕΚ αποτέλεσμα και η τιμή του πετρελαίου ξεπέρασε για πρώτη φορά τα
τελευταία δέκα χρόνια τα 30 δολάρια ανά βαρέλι.
Η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας (International Energy Agency) εκτιμά ότι τα
έντεκα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ αντλούν πετρέλαιο στο 75 έως 90% των παραγωγικών
τους δυνατοτήτων, αλλά η ζήτηση για μαύρο χρυσό συνεχώς αυξάνεται, οδηγούμενη
κυρίως από την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας η οποία μεγεθύνεται συνεχώς με
ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Επιπλέον, οι πετρελαϊκές εταιρείες μειώνουν τις
επενδύσεις τους, καθώς οι τιμές των μετοχών τους έχουν πέσει αισθητά λόγω της
αγοραστικής μανίας για μετοχές του Ίντερνετ και γενικότερα του τεχνολογικού
κλάδου.
Η τρίτη κρίση;
«Ο κόσμος μπορεί να εισέρχεται στην τρίτη πετρελαϊκή κρίση», έγραψε ο
Βέρλεγκερ σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε σε έκδοση του Ινστιτούτου Διεθνών
Οικονομικών. «Μια κρίση ανάλογη με αυτή του 1973 και του 1979 μπορεί να απέχει
μόλις μερικούς μήνες». Μέσα από τα μάτια των δυτικών, το ζήτημα είναι
ξεκάθαρο. Ο ΟΠΕΚ ώθησε προς τα πάνω τις τιμές, σε ένα επίπεδο το οποίο δεν
μπορεί να διατηρηθεί.
Η λύση συνεπώς, από την πλευρά του πετρελαϊκού καρτέλ, είναι να αυξήσει την
παραγωγή του. Το καρτέλ προσπάθησε να ανταποκριθεί στις εκκλήσεις της Δύσης,
αλλά πήγε μέχρι τα μισά του δρόμου. Τον Μάρτιο προχώρησε σε αύξηση της
παραγωγής του, αλλά έκανε το ίδιο τον περασμένο Ιούνιο όταν διαπίστωσε ότι η
αρχική αύξηση δεν κατάφερε να ρίξει τις τιμές του μαύρου χρυσού.
Πολύπλοκος μηχανισμός
Παράλληλα, έθεσε σε εφαρμογή έναν πολύπλοκο μηχανισμό, προκειμένου να
διατηρήσει την τιμή του πετρελαίου στα επιθυμητά γι’ αυτόν επίπεδα, δηλαδή
μεταξύ των 22 και 28 δολαρίων ανά βαρέλι.
Ο μηχανισμός αυτός προβλέπει την αυτόματη αύξηση της παραγωγής πετρελαίου κατά
500.000 βαρέλια, στην περίπτωση που η τιμή του αργού πετρελαίου σπάσει και
παραμείνει για είκοσι συνεχείς εργάσιμες ημέρες εκτός της συγκεκριμένης γκάμας
τιμών.
Ο Λόρενς Ινγκλς, αναλυτής του επενδυτικού οίκου GNI, ο οποίος μεταξύ άλλων
δραστηριοποιείται στην αγορά πετρελαίου, μιλούσε για αύξηση της παραγωγής κατά
700.000 βαρέλια από την πλευρά του ΟΠΕΚ, δηλαδή κατά 3%, στα 25,4 εκατομμύρια
βαρέλια. Τελικά ο ΟΠΕΚ, θέλοντας να δείξει ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες της
Δύσης, αποφάσισε από 1η Οκτωβρίου να αυξήσει την παραγωγή του οριακά
περισσότερο από τις προβλέψεις της αγοράς, δηλαδή κατά 800.000 βαρέλια.
Πρόσκαιρη πτώση
Απαισιόδοξοι αναλυτές της αγορές πετρελαίου υποστηρίζουν ότι η αύξηση αυτή θα
οδηγήσει σε πρόσκαιρη πτώση της τιμής του πετρελαίου, αλλά όχι αρκετά ώστε να
πέσει κάτω από το επίπεδο των 30 δολαρίων.
«Τεχνικά η πραγματικά μεγάλη αντίσταση στις ανοδικές τάσεις των τιμών
βρίσκεται στα 40,95 δολάρια ανά βαρέλι, επίπεδο το οποίο είχε φτάσει στην
περίοδο του πολέμου στον Περσικό Κόλπο», λέει ο Ινγκλς. «Απέχουμε πολύ από
αυτήν την τιμή, αλλά λιγοστεύουν οι αναλυτές που το αποκλείουν ως πιθανότητα,
παρά το γεγονός ότι μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες κανείς δεν φανταζόταν την
εκτόξευση των τιμών».
Το κατηγορώ του ΟΠΕΚ
Ο ΟΠΕΚ από την πλευρά του κατηγορεί τη Δύση για την άνοδο των τιμών του
πετρελαίου. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι υπεύθυνη είναι η αύξηση της
φορολογίας στα καύσιμα, οι νέοι αυστηροί περιβαλλοντικοί κανόνες που
θεσπίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο κερδοσκοπικός πυρετός που επικρατεί
στην αγορά πετρελαίου.
Το… παιχνίδι
Ένας πρώην διευθυντής πετρελαϊκής εταιρείας συμφωνεί με το τελευταίο, λέγοντας
ότι η τιμή του πετρελαίου διατηρείται σε υψηλά επίπεδα από τους παίκτες της
αγοράς πετρελαίου που κερδίζουν από την εκτόξευσή της. «Πρόκειται για νεαρούς
διαπραγματευτές της αγοράς πετρελαίου, που κάνουν παιχνίδια με την τιμή», λέει
ο ίδιος. «Ο ΟΠΕΚ δεν έχει καμιά σχέση με αυτό».
Το καίριο ζήτημα είναι, ωστόσο, αν η άνοδος της τιμής του πετρελαίου θα
οδηγήσει σε ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας. Σύμφωνα με τον Βέρλεγκερ η
επίδραση θα είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με το παρελθόν. Αν αποπληθωριστεί η
τιμή του πετρελαίου, τα 40 δολάρια του 1973 είναι 160 δολάρια σημερινή τιμή.
«Οι τιμές του πετρελαίου παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της κατάστασης τής
παγκόσμιας οικονομίας. Ωστόσο, ο βαθμός της σημασίας της έχει μετριαστεί λόγω
της ανάπτυξης τής παγκόσμιας οικονομίας».
Αντίδραση με επενδύσεις
Υπάρχουν, παράλληλα, σημάδια ότι η πετρελαϊκή βιομηχανία της Δύσης αντιδρά εν
όψει του κινδύνου εκδήλωσης κρίσης.
Η Shell θα δαπανήσει το 2001 περίπου 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, προκειμένου
να εκμεταλλευτεί μικρά κοιτάσματα στη Βόρεια Θάλασσα, ενώ η ΒΡ υποστηρίζει ότι
υπάρχει πλέον η τεχνολογική επάρκεια για την εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος
τεσσάρων δισεκατομμυρίων βαρελιών που ανακαλύφθηκε πριν από 23 χρόνια.
