Αναζήτηση
Στη στροφή του αιώνα και της νέας χιλιετίας οι προφητείες περίσσεψαν.
Δουλειά έπιασαν και οι Κασσάνδρες, που έσπευσαν να μας χαλάσουν τη διάθεση με
δυσοίωνες προβλέψεις. Χανόμαστε!
Ο πλανήτης βουλιάζει κάτω από το βάρος έξι δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Οι
πλουτοπαραγωγικοί πόροι εξαντλούνται. Το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται. Ο
πληθυσμός της Γης, λένε, αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι η παραγωγή
αγαθών.
Ακριβέστερα, οι φτωχοί λαοί αυξάνονται και πληθύνονται, την ώρα που εμείς οι
ανεπτυγμένοι και λιγοστεύουμε και γερνάμε. Τα ασφαλιστικά συστήματα
καταρρέουν. Χαμός! Οι λύσεις: Να μειωθούν οι γεννήσεις στις χώρες του Τρίτου
Κόσμου, αλλά να αυξηθούν οι δικές μας!
Ο Μάλθους βρικολάκιασε και να ‘τος ξανά στο προσκήνιο. Για όλα τα δεινά φταίνε
οι φτωχοί που γεννοβολούν. Γι’ αυτό ο πόλεμος, η πείνα και οι επιδημίες (π.χ.
AIDS) που τους αποδεκατίζουν είναι καλοδεχούμενες, ως εξισορροπητικοί
παράγοντες σ’ έναν πλανήτη όπου ο πληθυσμός αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο,
ενώ η παραγωγή αγαθών με αριθμητική.
Γι’ αυτό αφήστε τους φτωχούς να πεθάνουν! Αυτά τα έλεγε διακόσια χρόνια πριν,
όταν ο πληθυσμός της Γης μόλις άγγιζε το ένα δισεκατομμύριο.
Βεβαίως η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας διέψευσαν εκείνη την
απαισιόδοξη θεώρηση του κόσμου.
Η παγκόσμια παραγωγή αγαθών αναπτύσσεται με την ίδια τουλάχιστον ταχύτητα που
αναπτύσσεται ο πληθυσμός.
Ωστόσο, οι οπαδοί της Μαλθουσιανής θεωρίας δεν εξέλιπαν. Τους αναγνωρίζουμε
από τις πράξεις τους, που βασίζονται στο δόγμα: «Να ζήσουμε εμείς και οι
όμοιοί μας και να πεθάνουν οι διαφορετικοί από μας».
Ένα δείγμα αυτής της αντίληψης είχαμε με τη χορήγηση επιδόματος τέκνων από την
Εκκλησία της Ελλάδος στις Ελληνίδες χριστιανές ορθόδοξες της Θράκης, με
αποκλεισμό των Ελληνίδων διαφορετικού θρησκευτικού δόγματος. Γιατί τα δικά
τους παιδιά είναι κάποιου άλλου, κατώτερου θεού.
Ο καταναλωτισμός
Σε ευρύτερο πλαίσιο, οι ανεπτυγμένες χώρες του Βορρά μειώνουν τη βοήθεια προς
τις αναπτυσσόμενες χώρες του Νότου, ενώ οι στόχοι που τέθηκαν από τον ΟΗΕ, το
1994, στο Κάιρο, παραμένουν ανεκπλήρωτοι. Μάταια θα περιμένουν οι φτωχοί της
Γης τα 17 δισ. δολάρια που τους υποσχέθηκαν μέχρι το 2000.
Εξέλιπαν ακόμη και τα ψίχουλα. Αλλά οι ανισορροπίες στην κατανομή του
πληθυσμού και το δημογραφικό ζήτημα συνδέονται άμεσα με τις ανισορροπίες στην
ανάπτυξη και στην κατανομή των πόρων του πλανήτη, με τα θέματα της κοινωνικής
δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης, της ισότητας των δύο φύλων, των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων, των ακολουθουμένων προτύπων ανάπτυξης. Σήμερα η ανθρωπότητα
βρίσκεται παγιδευμένη σε καταναλωτικά πρότυπα που την οδηγούν σε πλήρες
αδιέξοδο.
Το μέλλον του πλανήτη απειλείται όχι από τα πεινασμένα μωρά του Τρίτου Κόσμου,
αλλά από τον τρόπο ζωής του 20% του πληθυσμού που στηρίζεται στην
υπερεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Οι ΗΠΑ
Τα τελευταία πενήντα χρόνια οι ΗΠΑ κατανάλωσαν περισσότερη ενέργεια και πρώτες
ύλες από όσο έχει καταναλώσει το ανθρώπινο γένος από καταβολής κόσμου. Την
ίδια εποχή, δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς ηλεκτρική ενέργεια.
Χρειάζεται λοιπόν το δημογραφικό να το προσεγγίσουμε και από την πλευρά της
ηθικής και η προσοχή μας να επικεντρωθεί περισσότερο στην υπερκατανάλωση των
πλουσίων παρά στη γονιμότητα των φτωχών.
Η δημογραφική πολιτική κάθε χώρας θα πρέπει να αποτελεί μέρος της αναπτυξιακής
της στρατηγικής και να βασίζεται στο δικαίωμα των ανθρώπων να επιλέγουν το
μέγεθος της οικογένειας που επιθυμούν.
Πάντως, τα νέα από τη Διεύθυνση Πληθυσμού του ΟΗΕ λένε ότι έχουμε ξεπεράσει το
ανώτατο σημείο αύξησης και μπαίνουμε στην περίοδο της εξισορρόπησης, της
«δημογραφικής μετάβασης», δηλαδή από την υψηλή γεννητικότητα και θνησιμότητα
στη χαμηλή γεννητικότητα και θνησιμότητα.
Η γονιμότητα έχει μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια. Στη
Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική ο δείκτης γονιμότητας έπεσε από το 5,9 στο
2,7, στη Βόρεια Αφρική και στη Δυτική Ασία από το 6,6 στο 3,5, στην υποσαχάρια
Αφρική από το 6,5 στο 5,5. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2,6 στο 1,4, κάτω
δηλαδή από το «επίπεδο ανανέωσης» που είναι 2,1 παιδιά. Στην Ελλάδα
βρισκόμαστε στο 1,3.
Όμως οι δημογράφοι προβλέπουν ότι οι χώρες που σήμερα είναι κάτω από το
επίπεδο ανανέωσης θα επιστρέψουν σε αυτό μέχρι το 2050 και φέρνουν για
παράδειγμα τις ΗΠΑ και τη Σουηδία, όπου η γεννητικότητα έπεσε κάτω από το
επίπεδο ανανέωσης στις δεκαετίες του ’70 και ’80 και σήμερα επανήλθε στο 2,0.
Η υιοθέτηση
Ο δεύουμε λοιπόν προς πληθυσμιακή εξισορρόπηση. Ωστόσο, μέχρι τότε, όσοι
ανησυχούν για τη μείωση του πληθυσμού και την τύχη των ασφαλιστικών τους
ταμείων μπορούν να ακολουθήσουν τις καλές συμβουλές του κ. Ζοζέφ Σαμί,
διευθυντού του ΟΗΕ, και να «υιοθετήσουν» τους μετανάστες ή ακόμη και να τους
προσκαλέσουν στη χώρα τους, παρέχοντάς τους πλήρη κοινωνικά και πολιτικά
δικαιώματα.
Οι πληθυσμοί της Γερμανίας και της Σουηδίας σίγουρα θα είχαν συρρικνωθεί αν
δεν ακολουθούσαν πολιτική ενσωμάτωσης των μεταναστών. Κάτι τέτοιο στην Ελλάδα
ακούγεται με σκεπτικισμό. Ωστόσο, η «νέα διεθνής δημογραφική τάξη» πολύ
σύντομα θα μας υποχρεώσει να εγκαταλείψουμε τις παραδοσιακές, συντηρητικές μας
απόψεις. Θαρσείν χρη!..
Η Άννα Καραμάνου είναι ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.
