Τα πρόσωπα που στέκονται απέναντί της δεν έχουν όνομα.
|
Λίζα Νικολοπούλου: «Οι λέξεις με τις οποίες “ανακοινώνεις” τα αποτελέσματα, είναι αυτές που χρησιμοποιεί ο ίδιος ο ασθενής»
|
ΕΧΟΥΝ φύλο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, ίσως τόπο διαμονής, σχέσεις.
Κυρίως, όμως, έχουν συναισθήματα: πανικού, απόγνωσης, αγωνίας, θυμού,
ελάχιστοι δείχνουν ψύχραιμοι. Στέκονται απέναντί της για πρώτη φορά και εκείνη
καταγράφει τις εκφράσεις τους, ακούει με ευαισθησία τις σιωπές, με σεβασμό τα
κενά, με προσοχή τις λέξεις.
Τις τελευταίες θα προσπαθήσει με διακριτική επιμονή να ενθαρρύνει. Γιατί «από
τη στιγμή που θα ονοματίσεις “κάτι”, έχεις κάνει το πρώτο βήμα να το
αποδεχτείς», όπως λέει χαρακτηριστικά η κ. Λίζα Νικολοπούλου, κλινική
ψυχολόγος. Μια νέα γυναίκα, με χαμογελαστά μάτια και ήρεμη φωνή, η οποία έχει
πολλές φορές από το ’92 έως σήμερα φέρει εις πέρας την πιο δύσκολη αποστολή:
να ανακοινώσει σε αυτόν που στέκεται στην μπλε καρέκλα απέναντι από τη δική
της, στο μικρό γραφείο του Συμβουλευτικού Σταθμού που στεγάζεται στον χώρο του
Νοσοκομείου Ανδρέας Συγγρός, τα αποτελέσματα των εξετάσεων του AIDS.
ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ
«Από τις δυσκολότερες στιγμές είναι όταν έχεις απέναντί σου, στο βλέμμα μιας
γυναίκας, συνήθως, ή ενός άνδρα, την εικόνα παιδιών. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ
ότι οι ομάδες υψηλού κινδύνου έχουν πάψει προ καιρού να υφίστανται. Ο αριθμός
των ανθρώπων, για παράδειγμα, που είναι φορείς και έχουν ομοφυλοφιλικές
σχέσεις παραμένει σταθερός, ενώ αυξάνεται ο αριθμός στα ετερόφυλα ζευγάρια.
Όταν ένας από τους δύο κάνει το τεστ και είναι θετικός, σ’ εμάς θα έρθει και ο
σύντροφός του που πολύ πιθανόν δεν ξέρει τίποτα. Άλλωστε, το πιο συχνό ερώτημα
όσων μαθαίνουν πως είναι φορείς είναι ακόμα “πώς θα το πω”. Πώς θα το πει σε
όσους οφείλει, δηλαδή στα άτομα με τα οποία είχε σεξουαλική επαφή και σε όσους
θα ήθελε, δηλαδή γονείς, αδέλφια, φίλους, εργοδότες και όλους απ’ όσους θα
περίμενε συμπαράσταση».
Απέναντί της έχουν βρεθεί ακόμα και γυναίκες που έμαθαν ότι είναι φορείς μετά
τη γέννηση του παιδιού της. «Δηλαδή ήταν χρόνια φορείς, δεν το ήξεραν, συχνά
ήταν και ο σύντροφός τους και η γνώση της πραγματικότητας βγαίνει στην
επιφάνεια με τη γέννηση του μωρού».
ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΔΩΣΩ
Η κ. Νικολοπούλου εξηγεί τη διαδικασία, υπενθυμίζει ποσοστά, μιλάει για τους
30.000 φορείς που έχει η Ελλάδα σήμερα, σκαλίζει τη μνήμη της, αλλά δεν θα
παραλείψει να εξηγηθεί από την αρχή. «Αυτή η πληροφορία, το αποτέλεσμα των
εξετάσεων από το Οροδιαγνωστικό Κέντρο, μην το ξεχνάμε είναι εντελώς
εμπιστευτική. Και αυτό που μας ενδιαφέρει, πέρα από την ενημέρωση του
πληθυσμού μέσα από ένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ, είναι να μην προδώσουμε αυτή
τη σχέση, να μη “δει” κανείς από τους ανθρώπους που στάθηκαν απέναντί μας τη
δική του ιστορία διαβάζοντας αυτές τις γραμμές».
Χίλιοι εξακόσιοι άνθρωποι πέρασαν από το ’92 έως σήμερα από το Συμβουλευτικό
Κέντρο, που ανήκει στο Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων του υπουργείου Υγείας
και εποπτεύεται από το Ψυχολογικό Τμήμα της Ψυχιατρικής Κλινικής του
Πανεπιστημίου Αθηνών. Από αυτούς ένα ποσοστό που φθάνει το 35% ήταν θετικό.
Και από το σύνολο όσων έφθασαν στον Συμβουλευτικό Σταθμό για το AIDS στον
οποίο λειτουργεί και ανοικτή τηλεφωνική γραμμή (στα νούμερα 7222.222 –
7239.945) για οποιαδήποτε πληροφορία, μόλις 25%-30% είχαν περάσει από τη
διαδικασία της συμβουλευτικής πριν φθάσουν έξω από το ιατρείο για τις εξετάσεις.
«Η διαδικασία της συμβουλευτικής πριν από την εξέταση είναι ίσως το
σημαντικότερο βήμα, γιατί προετοιμάζει τους ανθρώπους. Έρχονται πιο κοντά στην
πιθανότητα να είναι φορείς όταν βγουν τα αποτελέσματα, δηλαδή βρεθούν ενώπιον
μιας κατάστασης που δεν αλλάζει, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουν, είναι κάπως
προετοιμασμένοι. Το χειρότερο είναι να μάθει κάποιος ότι είναι φορέας μετά μια
αιμοδοσία, όπως συνέβη και πρόσφατα», επισημαίνει η ψυχολόγος.
Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Η ίδια επιλέγει να «ανακοινώσει» τα αποτελέσματα της εξέτασης χρησιμοποιώντας
τις λέξεις που χρησιμοποιεί και αυτός που κάθεται απέναντί της . «Σ’ αυτή τη
φάση ο καθένας αντιδρά με τον δικό του τρόπο, δεν υπάρχει κανόνας. Άλλοι
μιλούν για τα συναισθήματά τους, άλλοι ανησυχούν πολύ για το αν μπορεί να
μεταδώσουν τον ιό στα παιδιά τους στην περίπτωση που έχουν οικογένεια, κάποιοι
είναι ψυχραιμότεροι, κάποιοι άλλοι σιωπούν και είναι δύσκολο να εκφράσουν αυτό
που νιώθουν. Και ο δικός μας ρόλος είναι ακριβώς αυτή τη στιγμή της
ανακοίνωσης της είδησης, τη στιγμή δηλαδή της κρίσης, να βοηθήσουμε ώστε να
υποχωρήσουν τα συναισθήματα πανικού και απόγνωσης.
Και σ’ αυτό μας βοηθάει φοβερά, τα τελευταία χρόνια, η ύπαρξη των φαρμάκων που
μειώνουν τρομερά την κατάληξη. Αν πριν από χρόνια λέγαμε ή δεν ξέραμε τι να
πούμε, τώρα ξέρουμε ότι το AIDS δεν είναι κατ’ ανάγκην θανατηφόρο, ότι
υπάρχουν φορείς που ζουν πολλά χρόνια φυσιολογικά, ιδιαίτερα αν εντοπιστεί ο
ιός στα πρώιμα στάδια».