Αναζήτηση
Οι ιστορίες γραφειοκρατικής τρέλας που εκτυλίσσονται καθημερινά στις
δημόσιες υπηρεσίες με τις οποίες συναλλάσσεται ο πολίτης, δεν έχουν
προηγούμενο. «Πώς αλλιώς θα μπορούσε να εξηγηθεί το φαινόμενο, να απαιτείται
για μια σύνταξη από το ΙΚΑ χρόνος ακόμη μεγαλύτερος από έξι μήνες, τη στιγμή
που αντικειμενικά η όλη διαδικασία μπορεί να τακτοποιηθεί μόλις σε δύο ημέρες;
ΒΕΒΑΙΑ, στην παραπάνω παρατήρηση, που έκανε στα «ΝΕΑ» στέλεχος του Σώματος
Επιθεωρητών Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης, θα μπορούσε κανείς να ανταπαντήσει πως
υπάρχουν και χειρότερα. Ποια είναι αυτά; Η έκδοση, για παράδειγμα, οικοδομικής
άδειας, για την οποία μπορεί να απαιτηθεί χρόνος έως και τρία χρόνια! «Αφού
για την έκδοσή της μπορεί να εμπλακούν μέχρι και 19 φορείς, ενώ τα
δικαιολογητικά που χρειάζονται είναι 26 υποχρεωτικά και 18 κατά περίπτωση»,
όπως έλεγε στα «ΝΕΑ» η προϊσταμένη της διεύθυνσης απλούστευσης διαδικασιών της
γενικής γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης κ. Ευαγγελία Βασιλείου.
Μάλιστα, για ένα από αυτά τα δικαιολογητικά, τη βεβαίωση δηλαδή υψομέτρου
δήμου για εντός σχεδίου πόλεως οικοδομές, απαιτούνται επιπροσθέτως άλλα 10
δικαιολογητικά, όπως προκύπτει από εκθέσεις που συνέταξαν ελεγκτές της
Δημόσιας Διοίκησης. Από κοντά ακολουθεί και η διαδικασία για την έκδοση άδειας
κυκλοφορίας και τεχνικού ελέγχου από τα ΚΤΕΟ.
Ο αριθμός των πιστοποιητικών για την καθεμία κυμαίνεται από 7 έως 15. Τώρα,
πάντως, το υπουργείο προσανατολίζεται να καταργήσει συνολικά 9, ανάμεσά τους
την προσκόμιση εκλογικού βιβλιαρίου και απολυτηρίου στρατού…
ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως από τον Ιανουάριο του 1992 μέχρι και το
πρώτο εξάμηνο του 1996, είχαν υποβληθεί στο Σώμα Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης
2.000 καταγγελίες πολιτών, οι οποίοι ζητούσαν να λάβουν αποζημίωση από το
Δημόσιο, καθώς έκριναν πως πολλές από τις υπηρεσίες του δεν απάντησαν στα
αιτήματά τους ή δεν διεκπεραίωσαν τις υποθέσεις τους στα προβλεπόμενα από το
νόμο χρονικά περιθώρια. Από τις 2.000 καταγγελίες, απορρίφθηκαν οι 1.670 και
το συνολικό ποσό που κατεβλήθη στους υπόλοιπους καταγγέλλοντες ανήλθε στα
7.165.000 δραχμές.
ΟΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Οι εκθέσεις που έχουν κατά καιρούς σχηματιστεί από τους ελεγκτές του Δημοσίου
είναι εκατοντάδες και όλες έχουν έναν κοινό παρονομαστή ως προς τα αίτια
δυσλειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών: πολυνομία, διαφορετική ερμηνεία των
διατάξεων, έλλειψη ορθολογικού σχεδιασμού της εργασίας, πολυδαίδαλο νομοθετικό
πλαίσιο, έλλειψη μηχανοργάνωσης, μη τήρηση αρχείων, χειρωνακτική εργασία.
«Πρέπει να καταλάβουμε ότι η αρχή της αποτελεσματικότητας συνδυάζεται με την
αρχή της γρήγορης διεκπεραίωσης. Στο ελληνικό δημόσιο συντελείται μια μεγάλη
μεταρρύθμιση.
Στο τέλος αυτής της διαδικασίας πρέπει να περιμένουμε τη βελτίωση της
ποιότητας. Άλλωστε, στο Δημόσιο, όπως και στην Οικονομία, αρκεί να
δημιουργηθεί η τάση…», λέει ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πάντειο
Πανεπιστήμιο και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Ανδρέας Λοβέρδος.
|
|
ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Σχέσεων Πολιτών και Κράτους, που λειτουργεί στο υπουργείο
Εσωτερικών, αφθονούν οι έγγραφες καταγγελίες πολιτών, που εκφράζουν τη
δυσαρέσκειά τους αναφορικά και με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ως προς τις
συναλλαγές τους με το Δημόσιο.
Ένας από τους ελεγκτές Δημοσίου εξηγούσε στα «ΝΕΑ» πως «η πλειοψηφία των
συναλλαγών ανάμεσα στους πολίτες και το Δημόσιο νοσούν, και οι εξαιρέσεις
είναι λίγες».
Ο ίδιος ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα προβληματικής υπηρεσίας, το
ΔΙΚΑΤΣΑ, λέγοντας μάλιστα ότι «πληθώρα πολιτών έχουν προσφύγει εναντίον του,
επειδή σύμφωνα με το νόμο η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν τους έχει εξυπηρετήσει
όπως υποχρεούται, με αποτέλεσμα να της έχουν επιβληθεί διάφορα πρόστιμα τα
οποία ουδέποτε πλήρωσε».
Σημαντικό βέβαια μερίδιο στην προβληματική συναλλαγή κράτους – πολίτη,
διεκδικούν και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενδεικτικά είναι τα τελευταία στοιχεία
που έχει στη διάθεσή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Κοινωνικής
Πολιτικής. Σύμφωνα με αυτά, ένας ασφαλισμένος στον ΟΓΑ μπορεί να περιμένει έως
και πέντε μήνες για την έκδοση των οικογενειακών επιδομάτων, ενώ άλλοι
τέσσερις μήνες ενδέχεται να χρειαστούν για την επιστροφή δαπανών του κλάδου
υγείας από τον ίδιο Οργανισμό.
Η κατάσταση αυτή ανάγκασε τους υπευθύνους στο υπουργείο Εσωτερικών και
Δημόσιας Διοίκησης να συγκροτήσουν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης με την
ονομασία «Ποιότητα για τον Πολίτη», στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Η εφαρμογή και η τήρηση του προγράμματος αυτού εντάσσεται και στις
αρμοδιότητες του Σώματος Επιθεωρητών Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης.
Οι στόχοι του είναι τέσσερις και έχουν να κάνουν με την επικοινωνία ανάμεσα
στον πολίτη και τις υπηρεσίες, τη δομή και τους μηχανισμούς αυτών, τον τρόπο
στελέχωσής τους και το νομοθετικό πλαίσιο που τις διέπει, το οποίο κρίνεται ως
δαιδαλώδες, αντιφατικό και συγκεχυμένο.
Επίσης, όπως λέει η κ. Ελένη Βασιλείου, προϊσταμένη της Διεύθυνσης
απλούστευσης διαδικασιών της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης, έχει
καταρτισθεί ένα γενικό πρόγραμμα δράσης για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ
κράτους και πολίτη. «Δεν μπαίνουμε σε νομικά θέματα και ασχολούμαστε μόνο με
την απλούστευση των διαδικασιών», λέει η κ. Βασιλείου. Οι τομείς με τους
οποίους ασχολείται αρχικά το πρόγραμμα είναι η έκδοση πολεοδομικών αδειών,
αδειών οδήγησης, κυκλοφορίας και τεχνικού ελέγχου από τα ΚΤΕΟ.
ΝΟΜΟΣ που να έχει ως στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας υπάρχει και
μάλιστα έχει ψηφισθεί από το 1991. Στην πράξη, όμως, λίγα πράγματα από όσα
προβλέπει τηρούνται.
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η διοίκηση σε κρίση», του Αντώνη Μακρυδημήτρη, ο
νόμος αυτός θεσπίζει τον κανόνα των τριών κατά μέγιστο όριο υπογραφών για κάθε
δημόσιο έγγραφο, έτσι ώστε να καταπολεμηθεί η γραφειοκρατία.
Επίσης, θέτει προθεσμία το πολύ δύο μηνών για να απαντά η διοίκηση στα
αιτήματα των πολιτών και δέκα ημερών για τα απλά αιτήματα, όπως τα
πιστοποιητικά και οι βεβαιώσεις. Επίσης, υποχρεώνει το Δημόσιο να αποζημιώσει
τους πολίτες (από 5.000 έως 200.000 δραχμές), αν καταπατηθούν οι προθεσμίες.
Στην πράξη, όμως, όπως γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης στο βιβλίο του, σχεδόν
όλα τα δημόσια έγγραφα φέρουν τουλάχιστον πέντε υπογραφές, το Δημόσιο
εξακολουθεί να καθυστερεί και «να ενεργεί με τους δικούς του χρόνους» και,
παρά τις χιλιάδες παραβιάσεις, ελάχιστοι πολίτες κατάφεραν να δικαιωθούν και
να λάβουν ύστερα από χρόνια ταλαιπωρίας μια μικρή αποζημίωση.
Την ίδια στιγμή, ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη, πάνω στον οποίο
στηρίζονται πολλές από τις ελπίδες για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας,
φαίνεται να έχει πνιγεί στην ίδια την… γραφειοκρατία. Η πρόταση για το όνομα
του ανθρώπου που θα καταλάβει την θέση ήταν γνωστή από τον περασμένο
Ιανουάριο, όμως μόλις πριν από λίγες ημέρες ο κ. Νικηφόρος Διαμαντούρος
ορκίστηκε. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα αρχίσει άμεσα να λειτουργεί ο
θεσμός, αφού παραμένουν ακόμα αρκετές εκκρεμότητες προς επίλυση.
«Η συγκρότηση ενός ολόκληρου μηχανισμού από την αρχή δεν είναι καθόλου εύκολη.
Έπρεπε και πρέπει να τηρηθούν όλες οι νόμιμες διαδικασίες, ενώ ακόμα δεν έχει
προσληφθεί και το προσωπικό που θα πλαισιώσει την θέση», τονίζει ο κ. Διαμαντούρος.
