Αντιδράσεις στη Σερβία για την καταδίκη του Ρ. Μλάντιτς

Σε ισόβια κάθειρξη καταδίκασε ομόφωνα την Τετάρτη το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο τον πολεμικό διοικητή του στρατού των Σέρβων της Βοσνίας, Ράτκο Μλάντιτς, κρίνοντάς τον ένοχο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου.

Η απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης προκάλεσε την αντίδραση του πρόεδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς,ο οποίος κάλεσε τους πολίτες της Σερβίας «να μην σκύβουν το κεφάλι και πνίγονται στα δάκρυα αλλά να κοιτούν το μέλλον και πως θα εξασφαλίσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα για τις επόμενες γενιές». Ο Αλ. Βούτσιτς, αν και απέφυγε ευθέως να σχολιάσει την απόφαση του δικαστηρίου, τόνισε ότι τα θύματα των Σέρβων δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο σεβασμό όπως τα θύματα των άλλων εθνικών κοινοτήτων.

Ο δικαστής Αλφόνς Ορι απαρίθμησε τα γεγονότα της υπόθεσης, περιγράφοντας τον θάνατο 24 κρατουμένων από ασφυξία, αφού τους στέρησαν το νερό και τους υποχρέωσαν να τρώνε αλάτι πριν από την εννιάωρη μεταφορά τους σε κέντρο κράτησης.

«Πολλοί αυτουργοί που συνέλαβαν Μουσουλμάνους της Βοσνίας έδειξαν ελάχιστο ή καθόλου σεβασμό για την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια», είπε ο δικαστής.

«Οι συνθήκες ήσαν κτηνώδεις. Εκείνοι που προσπάθησαν να υπερασπισθούν τα σπίτια τους έρχονταν αντιμέτωποι με μία δύναμη χωρίς έλεος. Γίνονταν ομαδικές εκτελέσεις και ορισμένα από τα θύματα υπέκυπταν έπειτα από ξυλοδαρμό».

Σύμφωνα με το Δικαστήριο ο Ράτκο Μλάντιτς, υπήρξε μέλος μίας «κοινής εγκληματικής επιχείρησης» που είχε ως σκοπό τη δίωξη των μη Σέρβων στη Βοσνία, ενώ όπως σημειώνεται είχε την πρόθεση της εξόντωσης του μουσουλμανικού πληθυσμού της Σρεμπρένιτσα και συνέβαλε σημαντικά στη γενοκτονία με τις σφαγές του 1995. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ο Μλάντιτς «συνέβαλε αποφασιστικά» στα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στη Σρεμπρένιτσα. Επίσης σημειώνεται ότι και είχε ρόλο κλειδί στα εγκλήματα πολέμου στο Σαράγεβο και διηύθυνε «προσωπικά» την επιχείρηση βομβαρδισμού της πρωτεύουσας της Βοσνίας, σύμφωνα με την απόφαση.

Ο Μλάντιτς κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της απόφασης από τον πρόεδρο του δικαστηρίου, Αλφόνς Όρι, ζήτησε μικρή διακοπή, αίτημα που έγινε αποδεκτό. Όταν, ωστόσο, επέστρεψε στην αίθουσα, ο συνήγορός του ζήτησε αυτή τη φορά διακοπή της διαδικασίας ισχυριζόμενος ότι η αρτηριακή πίεση του πελάτη του, που του μετρήθηκε κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, ήταν υψηλή και υπήρχε κίνδυνος να καταρρεύσει. Το δικαστήριο απέρριψε, ως αβάσιμο, το αίτημα και τότε ο Μλάντιτς σηκώθηκε και άρχισε να φωνάζει «Ψέματα, ψέματα, όλα είναι ψέματα». Ο πρόεδρος του δικαστηρίου διέταξε την απομάκρυνσή του και συνέχισε την ανάγνωση της απόφασης.

Το πρώτο κατηγορητήριο κατά του Μλάντιτς απαγγέλθηκε στις 26 Ιουλίου του 1995 και διευρύνθηκε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Για περίπου 16 χρόνια περίπου διέφευγε της σύλληψης. Στις 26 Μαΐου του 2011 ο Ράτκο Μλάντιτς συνελήφθη στο χωριό Λαζάρεβο στη βορειοανατολική Σερβία και στις 31 Μαΐου εκδόθηκε στο δικαστήριο της Χάγης. Η δίκη του ξεκίνησε τον Μάιο του 2012.

Περισσότερο από 20χρόνια μετά τον πόλεμο (1992-1995), που άφησε πίσω του περισσότερους από 100.000 νεκρούς και 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες, ο 74χρονος παρουσιάσθηκε τελικά ενώπιον του δικαστηρίου αφού άφησε να πλανάται η αμφιβολία ως προς την παρουσία του.

«Τα διαπραχθέντα εγκλήματα κατατάσσονται μεταξύ των πλέον απεχθών που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα και περιλαμβάνουν γενοκτονία και εξόντωση ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», δήλωσε ο πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου Αλφόνς Οριε κατά την ανάγνωση της ετυμηγορίας.

«Ιστορική νίκη για τη δικαιοσύνη» χαρακτήρισε την απόφαση του δικαστηρίου για τον Ράτκο Μλάντιτς «την επιτομή του κακού», ο Υπατος Αρμοστής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ Ζέιντ Ράαντ αλ Χουσέιν. Η δικαστική απόφαση αποτελεί προειδοποίηση για όσους διαπράττουν τέτοια εγκλήματα ότι «δεν θα γλιτώσουν τη δικαιοσύνη, όσο ισχυροί και να είναι, όσο χρόνο και αν χρειασθεί».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η υπεράσπισή του Μλάντιτς ζητούσε επί μέρες μάταια την αναβολή της ιστορικής απόφασης με δικαιολογία την κακή κατάσταση της σωματικής και πνευματικής του υγείας. Έχοντας πάθει τρία εγκεφαλικά ο Μλάντιτς «μπορεί να πεθάνει ανά πάσα στιγμή», προειδοποιούσε ο δικηγόρος του Ντράγκαν Ίβετιτς, ο οποίος αμφιβάλλει ακόμη κι αν ο πελάτης του είναι σε θέση «να κατανοήσει» την απόφαση.

Κατά την προσέλευσή του στην αίθουσα, ο Μλάντιτς ύψωσε τον αντίχειρα προς τους φωτορεπόρτερς. Αρνήθηκε να σηκωθεί κατά την είσοδο των δικαστών και αντ΄ αυτού χαιρέτησε τα μέλη της οικογενείας του στο ακροατήριο, ανάμεσά τους και το γιο του Ντάρκο Μλάντιτς.

«Ούτε η παραμικρή μετάνοια»

Τις πρώτες ώρες του πρωινού, μικρή ομάδα διαδηλωτών- επιζώντες και συγγενείς θυμάτων του πολέμου της Βοσνίας- συγκεντρώθηκαν σε μία πλατεία μπροστά από το κτίριο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

Καμιά δεκαριά αστυνομικοί περιπολούσαν στην πλατεία, όπου είχαν αναρτηθεί οι φωτογραφίες 300 νέων ανδρών, συζύγων και γιων, που σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις του Ράτκο Μλάντιτς, μπροστά στα μάτια των οικογενειών και δημοσιογράφων από όλον τον κόσμο.

«Ελπίζω ότι με την απόφαση αυτή θα αποδοθεί δικαιοσύνη, για να μην υποφέρουν πια οι άνθρωποι», δήλωσε στο AFP ο Φικρέτ Αλιτς, που γνώρισε το κρύο και την πείνα σε στρατόπεδο κράτησης της βορειο-δυτικής Βοσνίας το 1992.

«Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που συστάθηκε το 1993 για να δικάσει κατηγορούμενους για εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια των συρράξεων στα Βαλκάνια, ανακοινώνει σήμερα μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις της ιστορίας του πριν κλείσει οριστικά τις πόρτες του στις 31 Δεκεμβρίου», δήλωσε ο εισαγγελέας του δικαστηρίου Σερζ Μπράμπερτς.

Η κατηγορούσα αρχή ζήτησε την καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη. Η υπεράσπιση ζήτησε την αθώωσή του. Ο ίδιος ο στρατιωτικός ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας δεν έδειξε ίχνος ενοχής.

Ανάμεσα σε ήρωα και χασάπη

Σήμερα ακόμη, ο άνδρας αυτός διχάζει την Βοσνία.

Κατηγορούμενος στη Χάγη ως «εγκέφαλος πίσω από τις δολοφονίες χιλιάδων ανθρώπων», παραμένει ένα «είδωλο» στην πατρίδα του, την Ρεπούμπλικα Σέρπσκα, την οντότητα των Σέρβων της Βοσνίας.

Ο Ράτκο Μλάντιτς, με τον Ράντοβαν Κάρατζιτς, θεωρείται «αρχιτέκτονας της πολιτικής της εθνοκάθαρσης» μέρους της Βοσνίας, σύμφωνα με τον Σερζ Μπράμπερτς.