Αναζήτηση
Ο Φρεντ είναι Νορβηγός και μόλις έγινε 70 ετών. Η Ζάινα είναι από την Τανζανία προσφάτως γιόρτασε τα 61α γενέθλιά της. Υπάρχει μέτρο σύγκρισης στις ζωές αυτών των δύο ανθρώπων; Ο Φρεντ μπορεί να ελπίζει ότι θα ζήσει τουλάχιστον έως τα 85 του, με πλήρη υγειονομική περίθαλψη και μία αξιοπρεπή σύνταξη. Η Ζάινα εκτιμάται ότι θα ζήσει περίπου έως τα 75 της, άνευ σύνταξης. Η τεράστια διαφορά τους έγκειται στο ότι ο μεν Φρεντ ζει στην καλύτερη χώρα για να γερνάει κανείς, ενώ ο Ζάινα στη χειρότερη.
Αυτό τουλάχιστον προκύπτει βάσει του Παγκόσμιου Δείκτη Ποιότητας Γηρατειών (Global AgeWatch Index) για το 2014, τον οποίο έδωσε στη δημοσιότητα το διεθνές δίκτυο HelpAge International. Η εισοδηματική ασφάλεια (σύνταξη κ.ά.), η παροχή υπηρεσιών υγείας, καθώς και το γενικότερο περιβάλλον για την τρίτη ηλικία είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία τα οποία έλαβαν υπόψή τους οι επιστήμονες.
Η θέση της Ελλάδας σε αυτήν την κατάταξη δεν επιτρέπει πολλούς ενθουσιασμούς στους άνω των 60. Ανάμεσα στις 96 χώρες που περιλαμβάνει η λίστα, και για τις οποίες υπήρχαν επαρκή διαθέσιμα στοιχεία, η Ελλάδα βρίσκεται στην 73η θέση – κατρακυλώντας αρκετά από την 58η όπου βρισκόταν έναν χρόνο πριν. Τέσσερις θέσεις πιο κάτω, στην 77η, βρίσκεται η Τουρκία, σε αντίθεση με την Κύπρο, η οποία απολαμβάνει την 34η θέση.
Αμέσως μετά τη Νορβηγία, οι καλύτερες χώρες για να γερνάει κανείς είναι η Σουηδία, η Ελβετία, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ισλανδία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νέα Ζηλανδία. Από εκεί και πέρα όμως, τα γηρατειά αρχίζουν να γίνονται μια δύσκολη υπόθεση. Ενα από τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτει από τη φετινή λίστα είναι ότι περίπου το ένα τρίτο των 96 αυτών χωρών στερείται των απαραίτητων υποδομών προκειμένου να στηρίζει τους πολίτες άνω των 65 ετών. «Στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος μόνο ένας στους τέσσερις ανθρώπους άνω των 65 ετών παίρνει σύνταξη (οι γυναίκες ακόμη λιγότερο από τους άνδρες), με συνέπεια οι ολοένα περισσότεροι ηλικιωμένοι του μέλλοντος να εξαρτιούνται αναγκαστικά από τα παιδιά τους για να επιβιώσουν», επισημαίνει ο καθηγητής Ασγκαρ Ζαϊντί του Κέντρου Ερευνών για τη Γήρανση του βρετανικού Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον.
Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα φετινά στοιχεία είναι η ραγδαία αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Εως το 2050, το ποσοστό των ατόμων άνω των 60 ετών στον παγκόσμιο πληθυσμό αναμένεται να φθάσει το 21%, από 12% το 2014.
Στην Ελλάδα, το μέσο προσδόκιμο ζωής για ένα 60χρονο (πόσα χρόνια ακόμη αναμένεται να ζήσει μετά τα 60), είναι 24 χρόνια, ενώ το μέσο προσδόκιμο υγιούς ζωής (πόσα ακόμη χρόνια θα ζήσει με υγεία μετά τα 60) είναι 17,4 χρόνια. Το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών που λαμβάνουν σύνταξη είναι 77%, ενώ οι φτωχοί ηλικιωμένοι, που έχουν εισόδημα μικρότερο του μισού μέσου εισοδήματος της χώρας, υπολογίζονται στο 8,6%.
Αλλοι επιμέρους δείκτες για τους Ελληνες άνω των 50 ετών (μέση και τρίτη ηλικία) δείχνουν ότι το 61% δηλώνουν πως έχουν συγγενείς ή φίλους στους οποίους μπορούν να στηριχθούν σε περίπτωση προβλημάτων (πράγμα που σημαίνει ότι το υπόλοιπο 39% δεν έχει τέτοιο στήριγμα), το 48% νιώθουν ασφαλείς όταν περπατάνε μόνοι τους τη νύχτα (συνεπώς η πλειονότητα 52% νιώθει ανασφάλεια), μόνο το 39% αισθάνονται ικανοποιημένοι από την ελευθερία επιλογών στη ζωή τους, ενώ περίπου οι μισοί (53%) δηλώνουν ικανοποιημένοι από τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην περιοχή τους.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι ειδικοί κλείνουν την έκθεσή τους σχολιάζοντας ότι βρίσκεται χαμηλότερα από κάθε άλλη ανεπτυγμένη χώρα, πλην όμως ότι τα πάει καλά στο πεδίο της υγείας (24η), βελτιώνοντας σημαντικά τη θέση της από το 2013. Επίσης, βρίσκεται ψηλά (28η) στον τομέα της εισοδηματικής ασφάλειας για τους ηλικιωμένους, εμφανίζοντας ένα σχετικά υψηλό επίπεδο κοινωνικών παροχών στην περιοχή της, παρά την μείωση του ΑΕΠ ανά κεφαλή λόγω της κρίσης.
Στον τομέα που δεν τα πάει καθόλου καλά είναι στο πεδίο των «δυνατοτήτων» (80ή), κυρίως λόγω της μείωσης σε σχέση με το 2013 του βαθμού απασχόλησης των ατόμων 55 έως 64 ετών. Τον χαμηλότερο βαθμό ωστόσο (91η) παίρνει στη διαμόρφωση ενός γενικότερου περιβάλλοντος που διευκολύνει τους ηλικιωμένους.
