Οι μαθήτριες και οι μαθητές της Γαλλίας επέστρεψαν στα θρανία δίχως Θεό. Δίχως σταυρούς κρεμασμένους στους τοίχους, αστέρια του Δαβίδ και μαντίλες στο κεφάλι. Πλέον όμως έχουν στη διάθεσή τους 15 άρθρα που εξηγούν τους λόγους για τους οποίους η θρησκεία πρέπει να παραμένει εκτός των πυλών όλων των (δημόσιων) γαλλικών σχολείων. Τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου, όταν οι 12 εκατομμύρια γάλλοι μαθητές και μαθήτριες εισήλθαν στα σχολεία και τις τάξεις τους, βρήκαν αναρτημένη στους τοίχους και σε κεντρικά σημεία αυτών τη Χάρτα για τον Κοσμικό Χαρακτήρα του Σχολείου.

Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο που αναδεικνύει με τρόπο απλό, σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ποια πρέπει να είναι τα όρια της θρησκείας στο σχολικό περιβάλλον με κριτήριο τις δημοκρατικές αρχές και τις αρχές που διέπουν τη σύσταση και τη λειτουργία του γαλλικού κράτους. Η ιδέα ανακοινώθηκε πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2012 ενώ τη Δευτέρα, πρώτη ημέρα της νέας σχολικής χρονιάς στη Γαλλία, ο υπουργός Παιδείας Βενσάν Πεϊγιόν την παρουσίασε επίσημα σε ένα σχολείο στην περιφέρεια του Παρισιού. Στόχος αυτής της ιδιότυπης εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας είναι η εξοικείωση μαθητών και καθηγητών με τις αρχές της κοσμικότητας –laïcité στα γαλλικά –μια έννοια η οποία προσδιορίζει τον πλήρη διαχωρισμό μεταξύ κράτους και θρησκείας και την αυτονομία ενός ατόμου ή μιας συλλογικότητας αναφορικά με κάθε αλλότριο ιδεολογικό, ηθικό ή θρησκευτικό πρόσταγμα.

«Η Δημοκρατία», αναφέρεται στη σύντομη εισαγωγή της Χάρτας, «απαιτεί τον Λόγο και τη Δικαιοσύνη» και ως εκ τούτου «το γαλλικό σχολείο έχει το καθήκον να συνεισφέρει στο κοινό καλό, στην οικοδόμηση της ισότητας, της ελευθερίας και της αδελφοσύνης και να βοηθήσει τους μαθητές να γίνουν πολίτες οι οποίοι δεν θα βλάπτουν καμία συνείδηση: αυτή είναι η ίδια η ουσία της κοσμικότητας». Τα άρθρα της Χάρτας απαγορεύουν την επίδειξη θρησκευτικών συμβόλων, υπογραμμίζουν την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων και, το κυριότερο, δηλώνουν ότι τα θρησκευτικά δόγματα μπορούν να αποτελέσουν, όπως κάθε άλλο ζήτημα, αντικείμενο συζήτησης η οποία θα διεξάγεται με τις αρχές της λογικής και της επιστήμης.

Τα πρώτα πέντε άρθρα της Χάρτας ορίζουν τις γενικές αρχές της κοσμικότητας ενώ τα υπόλοιπα δέκα ρυθμίζουν την εφαρμογή τους στο σχολικό περιβάλλον, καθώς κατά την ώρα του μαθήματος οι πιθανότητες να θιγούν επίμαχα ζητήματα είναι πάρα πολλές: από το Ολοκαύτωμα έως τη σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων και από τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου μέχρι το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Και υπάρχουν επίσης το γυμναστήριο, η πισίνα, το εστιατόριο. Κάθε φορά που το σώμα, οι διατροφικές συνήθειες και οι πολιτισμικές καταβολές εισέρχονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, ο κάθε μαθητής ή μαθήτρια (με την παρότρυνση ή έπειτα από απαίτηση των γονιών) μπορεί να αξιώσει την αναγνώριση της θρησκευτικής του ταυτότητας και τον σεβασμό όλων όσα επιτάσσει αυτή.

Αυτό που επιδιώκει ο γάλλος υπουργός Παιδείας είναι να μπλοκάρει αυτή την αναγνώριση της θρησκευτικής και εν μέρει πολιτισμικής διαφορετικότητας στο όνομα της ατομικής ελευθερίας και μιας ακαθόριστης «ουδετερότητας» του κράτους. Επιφανείς μουσουλμάνοι της Γαλλίας κάνουν λόγο για μια κεκαλυμμένη προπαγάνδα κατά του Ισλάμ. Ωστόσο ο Βενσάν Πεϊγιόν –εμπνευστής της ώρας της Κοσμικής Ηθικής, η οποία από το 2015 θα αποτελεί υποχρεωτικό μάθημα στα γαλλικά σχολεία –απορρίπτει τη μομφή. «Δεν πρόκειται για έναν αγώνα επιβολής των μεν προς τους δε, αλλά για μάχη ενάντια σε όσους θέλουν να θέσουν τους μεν ενάντια στους δε», δήλωσε στην «Journal du Dimanche».