Ποιος ήταν ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν; Περίπου ενάμιση χρόνο από τον θάνατό του και ενώ ο «Πρώτος κύκλος» εκδίδεται για πρώτη φορά ολοκληρωμένος στα αγγλικά, ο γιος του Ιγκνάτ ρίχνει φως στην προσωπικότητα του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα.
«Δεν αισθάνομαι το βάρος του ονόματος, αν και καταλαβαίνω ότι ο κόσμος στέκεται συχνά σε αυτό περισσότερο απ΄ ό,τι στέκομαι εγώ». Ο Ιγκνάτ Σολζενίτσιν, γιος του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, έχει μόλις ολοκληρώσει μια επιτυχημένη περιοδεία στη Γερμανία και τη Ρωσία. Ως ένας αναγνωρισμένος πιανίστας και μαέστρος δουλεύει με τις καλύτερες ορχήστρες. Η έδρα του είναι η Νέα Υόρκη, όπου ζει με την Αμερικανίδα γυναίκα του και τα τρία παιδιά τους. Δεν συναντηθήκαμε, όμως, για να μιλήσουμε για μουσική αλλά για τον «Πρώτο κύκλο», το αριστούργημα του πατέρα του, που εκδόθηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ με την προσθήκη εννέα νέων κεφαλαίων. Πρόκειται για μια ιστορία τεσσάρων ημερών σε μια «σαράσκα», στρατόπεδο συγκέντρωσης επιστημόνων όπου οι φυλακισμένοι εργάζονται πάνω σε μυστικά σχέδια για το σταλινικό καθεστώς. Στα χέρια του Σολζενίτσιν η ιστορία αυτή έγινε ένα παράθυρο για να δει ο κόσμος ολόκληρη τη Σοβιετική Ένωση.

Η αυθεντική εκδοχή

«Στην πραγματικότητα, αυτή δεν είναι μια νέα εκδοχή αλλά η αυθεντική εκδοχή την οποία ο Σολζενίτσιν ήθελε πάντα να διαβάσει ο κόσμος», λέει ο Ιγκνάτ. «Το βιβλίο που πέρασε λαθραία στη Δύση και κυκλοφόρησε το 1968, “ξαλαφρώθηκε” από τον πατέρα μου με την ελπίδα ότι θα περνούσε και από τους Σοβιετικούς λογοκριτές. Επανέφερε ολόκληρο το κείμενο στην εξορία, το οποίο και εκδόθηκε στα ρωσικά το 1978. Οι αγγλικές μεταφράσεις καθυστέρησαν, αλλά σήμερα είμαι ευτυχής που επιτέλους κυκλοφορεί ολόκληρο το βιβλίο». Ο Ιγκνάτ είναι ο γιος ενός ανθρώπου που επέζησε του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, των γκουλάγκ, της εξορίας, ενός καρκίνου στο στομάχι και της καταδίωξης της ΚGΒ· που πυροδότησε την κατάρρευση της ΕΣΣΔ με τα εκρηκτικά βιβλία του· και που ξένισε τη φιλελεύθερη κοινή γνώμη της Δύσης με την άδοξη ομιλία του στο Χάρβαρντ το 1978 όταν κατήγγειλε την παρακμή του δυτικού πολιτισμού.

Εάν είχε μείνει ακόμη κι ένα κομμάτι από αυτό το κράμα του πατέρα στον γιο, τότε βρισκόμουν εκεί για μια δύσκολη συνέντευξη. Αλλά ο 37χρονος Ιγκνάτ είναι ένας μεγαλόσωμος άνδρας, ζεστός και κοινωνικός, χωρίς ίχνος αλαζονείας. Ήταν δύσκολο για τον ίδιο και τα δυο αδέλφια του να έχουν έναν τέτοιο πατέρα; «Όχι», απαντά κατηγορηματικά. «Ακούς για ιδιοτροπίες των καλλιτεχνών αλλά εμείς ήμασταν πολύ τυχεροί. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον σπουδαίο άνθρωπο πιο κανονικό από τον πατέρα μου». Κανονικός: μια λέξη που δεν εμφανίστηκε σε καμία από τις νεκρολογίες που γράφηκαν για τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν όταν πέθανε τον Αύγουστο του 2008.

Διχάζει ακόμη

Οι γνώμες ήταν και παραμένουν διχασμένες για το πρόσωπό του. Ήταν ο κληρονόμος του Τολστόι στη λογοτεχνία κι ένας ήρωας; Ή μήπως ένας Ρώσος Χομεϊνί με «αντιδραστικές» απόψεις; «Υπάρχει μια άποψη ότι ο πατέρας μου ήταν ένας αδιάλλακτος άνθρωπος. Στο “Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ” γράφει: “Η γραμμή ανάμεσα στο καλό και το κακό δεν χωρίζει κόμματα ή χώρες. Διασχίζει την καρδιά κάθε ανθρώπου”. Πίστευε ότι ο καθένας μας ήταν ικανός να γίνει δεσμοφύλακας ή πληροφοριοδότης της ΚGΒ», αναφέρει ο Ιγκνάτ. Τότε, πού οφείλεται η εικόνα ενός πικρόχολου, οργισμένου προφήτη; «Εν μέρει ήταν δικό του λάθος- ο οξύς πολιτικός τόνος του δεν ήταν συμβατός με τη Δύση. Οι Δυτικοί δεν καταλάβαιναν τον κόσμο από τον οποίο ερχόταν».

Τον άφηνε να ακούει Βlack Sabbath


Ο ΙΓΚΝΑΤ άφησε τη Μόσχα όταν ήταν 18 μηνών για να συναντήσει τον πατέρα του στη Ζυρίχη πριν μεταφερθούν στο αγροτικό Βέρμοντ όπου η οικογένεια έζησε για δύο δεκαετίες. Η πρώτη του επαφή με την εποχή του Στάλιν ήταν στα 7 του χρόνια όταν ο Σολζενίτσιν διάβασε στους τρεις γιους του το «Σπίτι της Ματριόνας». Ο «οργισμένος προφήτης» που κατέκρινε τη Δύση παρότρυνε τα παιδιά του να μάθουν καλά αγγλικά και τα έγραψε στο τοπικό σχολείο. Κι όταν ο Ιγκνάτ έφερε ένα δίσκο των Βlack Sabbath στο σπίτι, ο συγγραφέας που «έπαιρνε πολύ σοβαρά τη δουλειά του αλλά όχι και τον εαυτό του» δεν έκανε τίποτε για να εμποδίσει τον γιο του να τον ακούσει, παρ΄ όλο που απεχθανόταν αυτή τη μουσική.

Τελευταία Νέα