Αναζήτηση
«Οι άνθρωποι του σινεμά κάνουμε πιο εύκολα εικόνες παρά ομιλίες». Τάδε έφη ο Κώστας Γαβράς, το περασμένο Σάββατο στο masterclass κινηματογράφου στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΚΘΒΕ), προσκεκλημένος της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Είμαστε άνθρωποι που κάνουμε θέαμα. Οχι για να μεταδώσουμε μηνύματα αλλά για να δώσουμε αισθήματα στους ανθρώπους. Ούτε πολιτική κάνουμε, τουλάχιστον όχι υπό την έννοια του να σας πούμε ποιον θα ψηφίσετε. Πολιτική όμως είναι η καθημερινότητά μας, η συμπεριφορά μας».
Στο παρελθόν, οι αναφορές στο «στρατευμένο» πολιτικά σινεμά του Γαβρά ήταν συχνές, ο ίδιος όμως κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο Ολύμπιον έδειξε να διαφωνεί με τον όρο: «Τι θα πει στρατευμένη τέχνη; Ο όρος ενέχει τον στρατό κι αυτός τις διαταγές. Μα η τέχνη δεν συνάδει με τις διαταγές. Η τέχνη είναι –ή θα έπρεπε να είναι –η μοναδική απολύτως ελεύθερη διεργασία. Δεν είμαστε εδώ για να αλλάξουμε τον κόσμο. Δεν στέλνουμε κανένα μήνυμα. Μη βαυκαλίζεστε εσείς οι άνθρωποι του θεάτρου, του σινεμά. Θέαμα παράγουμε. Επάγγελμα κάνουμε. Δεν δίνουμε λύσεις στα κοινωνικά ή πολιτικά προβλήματα. Διηγούμαστε μόνο ιστορίες. Σαν κι αυτές που μας έλεγαν οι παππούδες. Οι ιστορίες γεννούν αισθήματα. Αυτό είναι το στοίχημά μας. Με αυτά οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Μόνο μ’ αυτά όμως. Τα αισθήματα «εμφυτεύονται». Οι ιδέες και οι πράξεις των ανθρώπων εξαρτώνται απ’ αυτά. Δεν επιδιώκω να κάνω πολιτικές ταινίες, θέλω να δίνω μηνύματα στον κόσμο για θέματα που τον ενδιαφέρουν και τον αφορούν. Γι’ αυτό ζούμε μέσα στην κοινωνία. Για να βλέπουμε από κοντά τους ανθρώπους, να παρατηρούμε, να βιώνουμε μαζί τους όλα όσα μας απασχολούν».
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Οσο για το τι καθιστά πολιτική μια συμπεριφορά, η απάντηση ήταν απλή: «Πολιτική είναι η καθημερινότητα και αυτό επειδή ενέχει την έννοια της εξουσίας. Πολιτική είναι η εξουσία που έχουμε όλοι. Εξουσία προς τα παιδιά μας, προς τους συντρόφους μας, προς τους υφισταμένους μας στην εργασία. Πόσο μας εξουσιάζουν οι άλλοι και πώς χρησιμοποιούμε στη συνέχεια τη δική μας εξουσία –αυτό είναι πολιτική». Ο σκηνοθέτης (που τόνισε πως δεν είναι 83 ετών, αλλά… 22 ταινιών) μίλησε επίσης και για το έλλειμμα δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση («Υποτίθεται πως είμαστε όλοι ενωμένοι, αλλά τελικά ο καθένας κοιτάζει αυστηρά τον δικό του χώρο»), υπογραμμίζοντας πως «μπορεί να έχουμε ψηφίσει τους δικούς μας βουλευτές στην Ευρωβουλή, αλλά τελικά οι υπουργοί Οικονομικών καθορίζουν τα πάντα –και μάλιστα όχι όλοι, αλλά δυο-τρεις. Σήμερα, αν έκανα ξανά την ταινία «Ζ» αυτή θα ήταν διαφορετική, δεν θα αφορούσε την Ελλάδα αλλά την Ευρώπη. Η Ευρώπη που κάποτε μας έκανε να ονειρευτούμε δεν είναι πια η ίδια, διοικείται από μετόχους και τράπεζες».
Στο πλαίσιο διημερίδας με κεντρικό θέμα «Δικαιοσύνη και κινηματογράφος», διεξήχθη επίσης μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, όπου συμμετείχαν ο διεθνής σκηνοθέτης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Γιάννης Αναστασάκης, ο καθηγητής Φιλοσοφίας του ΑΠΘ Παναγιώτης Δόικος και ο διευθυντής της «Καθημερινής» Αλέξης Παπαχελάς.
