Η οικονομική κρίση εκτόξευσε την ατμοσφαιρική ρύπανση. Το μέγεθος του προβλήματος αντικατοπτρίζει η αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων τα τελευταία χρόνια.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στην Αττική οι εκπομπές των αιωρούμενων σωματιδίων πριν από την κρίση –το 2007 –προέρχονταν κατά 43% από σταθερές πηγές καύσης (καύση ξύλων) και το 2011 ξεπέρασαν το 54% λόγω της καύσης βιομάζας για θέρμανση. Ακολουθούν οι οδικές μεταφορές, η βιομηχανία και η ναυσιπλοΐα.

«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν την ακτινογραφία της ρύπανσης τόσο στην Αττική, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία της μελέτης που πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου (δρ Βασιλική Ασημακοπούλου, κύρια ερευνήτρια και δρ Κυριακή-Μαρία Φαμέλη, επιστημονικός συνεργάτης) το χρονικό διάστημα 2009-2015.

Στη μελέτη υπολογίστηκαν οι εκπομπές CO (μονοξείδιο του άνθρακα), NOx (οξείδια του αζώτου), SΟ2 (διοξείδιο του θείου), ΝΗ3 (αμμωνία) και NMVOC (μη μεθανιούχοι υδρογονάνθρακες) σε ωριαία βάση.

Σύμφωνα με το γενικό συμπέρασμα της έρευνας οι κύριες πηγές ρύπανσης είναι:

Στην Αττική τα οχήματα, η ναυσιπλοΐα, τα τζάκια και οι ξυλόσομπες –κυρίως οι εκπομπές από την καύση ξύλου.

Στην υπόλοιπη χώρα οι κεντρικές θερμάνσεις (καίνε μεγαλύτερες ποσότητες ξύλων σε σχέση με την Αττική), η βιομηχανία και τα οχήματα.

Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τη μελέτη:

Στην Αττική

– Στην περίπτωση των οξειδίων του αζώτου οι οδικές μεταφορές και η ναυσιπλοΐα παρουσιάζουν τις υψηλότερες εκπομπές ρύπων. Αυτό σημαίνει ότι οι δύο πηγές αποτελούν ρυθμιστή της ποιότητας του αέρα, καθώς και της εκπομπής προπομπών του όζοντος στην Αττική. Οι εκπομπές από τα οχήματα μειώθηκαν ελάχιστα από τους 31 χιλιάδες τόνους το 2006 στους 24 χιλιάδες τόνους το 2012. Για τη ναυσιπλοΐα (αφορά κυρίως το λιμάνι του Πειραιά) οι εκπομπές μειώθηκαν από τους 24 χιλιάδες τόνους το 2006 στους 18 χιλιάδες τόνους το 2011.

n Η σημαντικότερη πηγή μονοξειδίου του άνθρακα είναι οι οδικές μεταφορές. Το διάστημα της έρευνας, ωστόσο, οι εκπομπές παρουσιάζουν μείωση κατά 38% από 135 χιλιάδες τόνους σε 84 χιλιάδες τόνους.

Στην υπόλοιπη χώρα

– Οι σταθερές πηγές καύσης (τζάκια, ξυλόσομπες) συμβάλλουν τα μέγιστα στις εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων PM 10, οι οποίες παρουσιάζουν άνοδο από το 2010 (26 χιλιάδες τόνοι) και μετά (το 2012 έφτασαν τους 38 χιλιάδες τόνους).

– Η σημαντικότερη πηγή μονοξειδίου του άνθρακα (CO) είναι οι οδικές μεταφορές. Οι εκπομπές του CO παρουσιάζουν μείωση από 340 χιλιάδες τόνους το 2006 σε 209 χιλιάδες τόνους το 2012 (μείωση 39%). Ολο το διάστημα από το 2006 έως το 2012 οι συνολικές εκπομπές παρουσιάζουν μείωση από 561 σε 431 χιλιάδες τόνους.

– Οι βιομηχανίες αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή οξειδίων του αζώτου (NOx) αν και παρουσιάζουν μείωση από τους 171 (το 2007) στους 108 (το 2012) χιλιάδες τόνους (μείωση 36%).

Για τη γεωργία, σύμφωνα με τους μελετητές, οι κυριότερες εκπομπές αφορούν την αμμωνία. Πρόκειται για σημαντικό ρύπο διότι, όπως λένε, αποτελεί προπομπό για τη δημιουργία αιωρούμενων σωματιδίων πέρα από τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα.

Ενιαίο σύστημα καταγραφής εκπομπών

Οπως επισημαίνει η δρ Βασιλική Ασημακοπούλου «το σύστημα απογραφής εκπομπών χρειάζεται ως στοιχείο για την εφαρμογή μοντέλων πρόγνωσης της ποιότητας του αέρα για να παρακολουθείς την εξέλιξη στον χώρο και τον χρόνο. Δηλαδή πώς διαχέονται οι ρύποι και σε ποιες συνθήκες μπορούν να δημιουργηθούν υψηλά επίπεδα. Να τα αναγνωρίζεις από πριν και να δρας εγκαίρως».

Από την πλευρά της, η δρ Κυριακή-Μαρία Φαμέλη υποστηρίζει ότι «με τη συγκεκριμένη βάση δεδομένων ο καθένας θα μπορεί να γνωρίζει τους ρύπους που εκπέμπονται στην περιοχή του από την εκάστοτε πηγή (τζάκια, οχήματα, πλοία κ.ά.)».

Παγκόσμια ανησυχία

«Χτυπά» πνεύμονες και καρδιά

Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένα θέμα που δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα, αλλά όλο τον κόσμο. Αλλωστε, δεν είναι τυχαίο που ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης μαζί με άλλους 19 δημάρχους μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων συνυπέγραψαν πρόσφατα άρθρο στη «Μοντ» για την ατμοσφαιρική ρύπανση των πόλεων από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων.

Στην επιστολή των δημάρχων γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά και στις διαπιστώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), σύμφωνα με τις οποίες οι εκπομπές των οχημάτων είναι υπεύθυνες για 75.000 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με την κύρια ερευνήτρια στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών δρ Βασιλική Ασημακοπούλου, η ρύπανση από τα οχήματα είναι σταθερό πρόβλημα για την Αττική. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας – κυρίως – της οικονομικής κρίσης που οδήγησε πολύ κόσμο να καίει στα τζάκια ό,τι βρίσκει μπροστά του, γιγαντώθηκε και το πρόβλημα με τα αιωρούμενα σωματίδια.

Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κίνδυνου αφού – με βάση τα στοιχεία του 2015 – έχουμε ετησίως 11.100 θανάτους στην Ευρώπη εξαιτίας της έκθεσης του πληθυσμού στα αιωρούμενα σωματίδια.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο πνευμονολόγος και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας στο Αμερικανικό Κολέγιο Παναγιώτης Μπεχράκης, η μακροχρόνια έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων ευθύνεται για την εμφάνιση καρκίνου των πνευμόνων αλλά και για καρδιακά προβλήματα.

Η ταυτότητα της μελέτης

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2009-2015. Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από επίσημες – αλλά διάσπαρτες πηγές – που αφορούν το διάστημα 2006-2012. Χρησιμοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι χρήσεις γης, η πυκνότητα του πληθυσμού και η κατανάλωση της ενέργειας για τον υπολογισμό των εκπομπών των ρύπων. Εγινε σε τμήματα 2×2 τετραγωνικών χιλιομέτρων (Κm2) για την Αττική ενώ για την υπόλοιπη Ελλάδα 6×6 Κm2.

Τελευταία Νέα