Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων ή αλλιώς HPV (human papilloma virus) είναι ο πιο συχνός σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Ο ιός HPV είναι ο αποκλειστικά υπεύθυνος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ευρώπη, μετά τον καρκίνο του μαστού, σε νεαρές γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών με 300.000 γυναίκες να χάνουν τη ζωή τους ετησίως.

Ομως ο ιός αφορά μόνον τα κορίτσια ή τις γυναίκες; Γιατί είναι σημαντικό να εμβολιάζονται και τα αγόρια; Τι μπορεί να τους προκαλέσει ο ιός; Και πώς και πότε χορηγείται το εμβόλιο; Στις παραπάνω κρίσιμες ερωτήσεις απαντά στο κείμενο που ακολουθεί η παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Αννα Παρδάλη.

Ο HPV αφορά μόνο τα κορίτσια;

Ο HPV προκαλεί μεγάλο αριθμό και άλλων σοβαρών νοσημάτων – πλην, δηλαδή, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας – τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια, όπως καρκίνο του αιδοίου, του κόλπου, του πέους, του πρωκτού, καθώς και τα γεννητικά κονδυλώματα, ενώ επιπλέον ευθύνεται για ορισμένες μορφές καρκίνου  του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα. Στα δε αγόρια οι μορφές του καρκίνου του στοματοφάρυγγα οφείλονται σε ποσοστά έως και 40% σε αυτόν τον ιό, ενώ του πέους και του πρωκτού σε ποσοστά έως 80% με τάσεις συχνότερης ανίχνευσης τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον οι νέοι και άνδρες που είναι ομοφυλόφιλοι καταγράφεται ότι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ο HPV αφορά περισσότερο ή μόνο τους σεξουαλικά πιο ενεργούς εφήβους και νέους;

Ο HPV είναι ο ιός στον οποίο οφείλεται το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα στον κόσμο. Ο παγκόσμιος επιπολασμός του HPV (το ποσοστό των ανθρώπων που φέρουν τον ιό) υπολογίζεται στο 11,7%, ενώ οι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι υπολογίζεται ότι σε ποσοστό πάνω από 70%-80% θα εκτεθούν κάποια στιγμή στη ζωή τους στον ιό. Το μεγαλύτερο ποσοστό από όσους μολυνθούν θα ιαθεί χωρίς να αφήσει προβλήματα στον οργανισμό. Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό όμως θα παραμείνει στον οργανισμό ο ιός και θα εξαλλαχθεί σε καρκίνο. Μια άλλη μορφή μόλυνσης του ιού είναι τα γεννητικά κονδυλώματα τα οποία αν και δεν καταλήγουν σε καρκίνο, δημιουργούν χρόνια και σοβαρά προβλήματα στους νοσούντες. Πιο συχνά εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Επίσης ο αριθμός των ερωτικών συντρόφων, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η νεαρή ηλικία φαίνεται να αποτελούν παράγοντες αυξημένου κίνδυνου για λοίμωξη. Σε κάθε περίπτωση όμως η λοίμωξη σε μικρότερο ή μεγαλύτερο ποσοστό αφορά όλους τους σεξουαλικά ενεργούς ανθρώπους και ιδιαίτερα τα νεαρά άτομα και εφήβους.

Ο εμβολιασμός των κοριτσιών δεν αρκεί για να προστατέψει έμμεσα και τα αγόρια;

Οι εμβολιασμοί που εφαρμόζονται στα κορίτσια εδώ και αρκετά χρόνια δεν είναι αρκετοί για να χτίσουν αυτό που ονομάζουμε ανοσία της αγέλης ώστε να προστατέψουν έμμεσα και τα αγόρια, καθώς για κάτι τέτοιο απαιτείται ποσοστό κάλυψης εμβολιαζόμενων πάνω από 95%. Και αυτό είναι μια αρχή που απαιτείται να ισχύει ως προϋπόθεση όχι μόνο για αυτό το εμβόλιο αλλά και για όλα τα άλλα εμβόλια τα οποία γίνονται στα παιδιά.

Το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν από το κράτος και για τα κορίτσια και για τα αγόρια;

Από το 2008 εισήχθη ο εμβολιασμός κατά του HPV στα κορίτσια. Στην επικαιροποίηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών για τα παιδιά και τους Εφήβους την άνοιξη του 2022 το εμβόλιο κατά του HPV εντάσσεται στα συνιστώμενα και αποζημιούμενα από το κράτος εμβόλια και για τα αγόρια από 9 έως 18 ετών.

Οι γονείς πάρα την αρχική διστακτικότητα για τον εμβολιασμό των κοριτσιών, καθώς τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο του αντιεμβολιαστικού σκεπτικισμού έπεσαν τα βέλη και στον συγκεκριμένο εμβολιασμό, αγκάλιασαν σιγά σιγά με τα χρόνια τον εμβολιασμό και πείστηκαν για την ασφάλεια του εμβολίου.

Ποιο είναι το εμβολιαστικό σχήμα του εμβολίου; Εξαρτάται από την ηλικία;

Σύμφωνα λοιπόν με το εμβολιαστικό σχήμα και ανάλογα με την ηλικία του αγοριού απαιτούνται δύο δόσεις εμβολίου αν γίνει η έναρξη από ηλικία 9 έως 15 ετών, με μεσοδιάστημα 6 μηνών μεταξύ των δόσεων. Αν η έναρξη γίνει από τα 15 έτη και μετά απαιτούνται συνολικά 3 δόσεις. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί η διενέργεια του εμβολιασμού σε μικρότερη ηλικία διαπιστώθηκε ότι παράγει μεγαλύτερο και ανθεκτικότερο στον χρόνο αριθμό αντισωμάτων, ενώ διασφαλίζει και την καλύτερη συμμόρφωση. Και αυτό διότι όσο ένας έφηβος προχωρά στην εφηβεία, από μια ηλικία και μετά συνεργάζεται δυσκολότερα στην τήρηση του εμβολιαστικού σχήματος, αλλά κινδυνεύει και να εκτεθεί στον ιό με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, η οποία στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι συμβαίνει πριν συμπληρώσει τα 15 έτη.