Δύσκολοι καιροί για... ιππότες

H ανακοίνωση από το παλάτι του Μπάκιγχαμ έγινε την Πρωτοχρονιά. Τρεις ημέρες αργότερα και ενώ οι Βρετανοί επέστρεφαν στις δουλειές τους από το εορταστικό τριήμερο, περισσότερες από 500.000 ηλεκτρονικές υπογραφές είχαν ήδη συγκεντρωθεί από πολίτες που ζητούσαν να μην απονεμηθεί στον πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ η ύψιστη τιμή που μπορεί να απονείμει η βασίλισσα: τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος της Περικνημίδας. Πρόκειται για το πρώτο τη τάξει τάγμα του Ηνωμένου Βασιλείου και θεωρείται το αρχαιότερο που υπάρχει μέχρι σήμερα. Ιδρύθηκε το 1348 από τον βασιλιά Εδουάρδο Γ'. Μάλιστα, για τη δημιουργία του τάγματος υπάρχουν πολλοί θρύλοι με επικρατέστερο αυτόν που αναφέρει ότι η κόμησσα του Σάλσμπουρι, Ιωάννα του Κεντ, χόρευε στο παλάτι του Ελθαμ όταν η καλτσοδέτα της γλίστρησε και έπεσε κάτω. Οι παριστάμενοι άρχισαν να γελούν ειρωνικά και τότε ο βασιλιάς την πήρε και την έδεσε στο πόδι του λέγοντας στην αγγλονορμανδική διάλεκτο: «Honi soit qui mal y pense» (Ντροπή σε όποιον σκέφτεται το κακό). Η φράση αυτή έγινε το ρητό του τάγματος. Ο αριθμός των ιπποτών και των κυριών που γίνονται μέλη ανέρχεται στα 24 άτομα και μόνο η βασίλισσα έχει τη δυνατότητα να χρίσει κάποιον μέλος του τάγματος. Εκτός από τα 24 κύρια μέλη υπάρχουν και οι «υπεράριθμοι ιππότες και κυρίες».

Ενα από αυτά είναι πλέον και ο σερ Τόνι Μπλερ, ο 68χρονος πρώην πρωθυπουργός των Εργατικών, ο οποίος είναι ο μοναδικός που οδήγησε το κόμμα σε τρεις διαδοχικές νίκες στις γενικές εκλογές. Η απονομή μιας τέτοια τιμής στον πολιτικό που παρέμεινε στην εξουσία από το 1997 έως το 2007 έχει προκαλέσει την οργή των οικογενειών των βρετανών στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες χαρακτηρίζουν αυτή την κίνηση ως «άλλο ένα χτύπημα» στους λαούς των δύο αυτών χωρών, ενώ οι μητέρες των βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στους πολέμους σε αυτές τις χώρες απειλούν να επιστρέψουν τις τιμές που τους έχει απονείμει η Ελισάβετ.

Με τη συλλογή υπογραφών (πλέον πλησιάζουν το ένα εκατομμύριο) ασκείται μεγάλη πίεση προς τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να ζητήσει από τη βασίλισσα να ανακαλέσει την ιδιότητα του ιππότη από τον Μπλερ. Βέβαια, επειδή η συλλογή των ηλεκτρονικών υπογραφών έγινε στον ιστότοπο Change.org και όχι στο site του βρετανικού κοινοβουλίου, δεν υπάρχει υποχρέωση να γίνει κάποια συζήτηση μεταξύ των βουλευτών.

Ο Τόνι Μπλερ, που έστρεψε το Εργατικό Κόμμα από τα αριστερά προς το Κέντρο, στηλιτεύεται για την αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, επειδή η απόφαση ελήφθη με ψεύτικα στοιχεία. Μια έκθεση του σερ Τζον Τσίλκοτ το 2016 αποκάλυψε ότι οι ισχυρισμοί του Μπλερ και του τότε αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής - στους οποίους βασίστηκε η απόφαση για στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ το 2003 - βασιζόταν σε στοιχεία που δεν ήταν πραγματικά και είχαν διογκωθεί. Συνολικά 179 Βρετανοί, μέλη των ενόπλων δυνάμεων και πολίτες εργαζόμενοι στο υπουργείο Αμυνας της χώρας, έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στο Ιράκ, ενώ άλλοι 457 σκοτώθηκαν κατά την ανάπτυξη των βρετανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν.

Οι βρετανοί στρατιώτες αποχώρησαν από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο, έπειτα από 20 χρόνια παραμονής στη χώρα, και οι Ταλιμπάν ανέκτησαν τον έλεγχο της χώρας μέσα σε λίγες μέρες. Αυτό ώθησε τις οικογένειες των βρετανών στρατιωτών να πουν ότι νιώθουν πως τα αγαπημένα τους πρόσωπα έχασαν τη ζωή τους για το τίποτα. «Ο Μπλερ ήταν προσωπικά υπεύθυνος για τον θάνατο αμέτρητων αθώων, αμάχων και στρατιωτών σε διάφορες πολεμικές συγκρούσεις» αναφέρει το κείμενο συλλογής υπογραφών. «Και μόνο γι' αυτό θα έπρεπε να λογοδοτήσει για εγκλήματα πολέμου». Το 65% των Βρετανών πιστεύει σήμερα ότι ο πόλεμος στο Ιράκ «ήταν λάθος».

Το θέμα προκαλεί ακόμα οργή και η πορεία του Μπλερ μετά την αποχώρησή του από την Ντάουνινγκ Στριτ δεν έκανε κάτι για να εξομαλύνει τα πάθη - ακριβώς το αντίθετο. Αποδύθηκε σε περιοδείες και ομιλίες σε όλον τον κόσμο έναντι αδρότατων αμοιβών, ενώ προσλήφθηκε ως σύμβουλος σε ξένους ηγέτες, ακόμα και δικτάτορες (μεταξύ αυτών και ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ του Καζακστάν, όπου τώρα οι πολίτες εξεγείρονται) στους οποίους συστηνόταν ως «ο πιο επιτυχημένος βρετανός πρωθυπουργός». Αφρική, Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία, ο Μπλερ πήγαινε όπου του έδιναν τα περισσότερα. Δεν έλειψαν και οι θέσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η επενδυτική τράπεζα J.P. Morgan. Οταν του προτάθηκε ετήσια αμοιβή 100.000 δολάρια, εκείνος έκανε σκληρό παζάρι: Ζήτησε πενταετές συμβόλαιο, ετήσια αμοιβή άνω των 2,5 εκατ. δολαρίων και ποσοστό για κάθε συμβόλαιο που έκλεινε.

Η απονομή του τίτλου του Ιππότη του Τάγματος της Περικνημίδας στον Τόνι Μπλερ και οι αντιδράσεις που έχει προκαλέσει ίσως φαίνονται για τον υπόλοιπο κόσμο ως πολλή φασαρία για μια αναχρονιστική παράδοση. Σε μια εποχή όμως που καταρρέει η εμπιστοσύνη προς την πολιτική τάξη, οι αντιδράσεις των πολιτών δεν είναι απλά συμβολικές. Τώρα πια κανείς δεν μπορεί να πει όπως ο Εδουάρδος Γ' «ντροπή σε όποιον σκέφτεται το κακό».