Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Είναι φορές που ενώ ασχολείσαι με τα μικρά, τα καθημερινά και τα ασήμαντα, κι έχεις αγχωθεί, έχεις θυμώσει ή έχεις στενοχωρηθεί με κάτι, πέφτει στα χέρια σου ένα μικρό, ή όχι και τόσο μικρό, αλλά εξαιρετικά κομψό αντικείμενο, και συνειδητοποιείς αμέσως ότι όλη η ουσία βρίσκεται εκεί, όλη η αλήθεια βρίσκεται εκεί, όλη η αξία βρίσκεται εκεί, και σε πλημμυρίζει ξανά ένα αίσθημα έλλειψης και νοσταλγίας που στην πραγματικότητα δεν σε άφησε ποτέ, χρόνια τώρα, γιατί κάθε τόσο μονολογείς, με κάθε ευκαιρία αναρωτιέσαι, «τι θα έλεγε άραγε ο Σταύρος γι' αυτό;» ή «πώς θα αντιδρούσε άραγε σ'εκείνο;».
Το αντικείμενο είναι ένα βιβλίο 445 σελίδων. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1997 από τις εκδόσεις Σάκκουλας, εξαντλήθηκε - και πώς να μην εξαντληθεί; - και μόλις επανεκδόθηκε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, με πρόλογο του Πάσχου Μανδραβέλη και επίμετρο της Ιωάννας Τουρκοχωρίτη. Ο τίτλος του είναι «Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ». Και συγγραφέας είναι ένας γενναίος διανοούμενος, ένας σπουδαίος δάσκαλος, ένας ελεύθερος άνθρωπος κι ένας πολύτιμος φίλος, που μας αποχαιρέτησε ξαφνικά το καλοκαίρι του 2018, αλλά είναι πάντα εδώ μαζί μας και μας καθοδηγεί: ο Σταύρος Τσακυράκης.
Γιατί ελευθερία του λόγου; Επειδή «είναι απαραίτητη για την πληροφόρηση, τη διαμόρφωση επιλογών, τη συμμετοχή του πολίτη, αλλά και τον έλεγχο της εξουσίας και όσων την ασκούν», όπως σημειώνει ο συγγραφέας. Κι επειδή χωρίς αυτήν «δεν υπάρχει δημοκρατία ούτε ατομική ολοκλήρωση», όπως είχε τονίσει στο αξέχαστο τελευταίο του μάθημα, στις 23 Απριλίου του 2018, στο Αμφιθέατρο Σαριπόλων.
Γιατί στις ΗΠΑ; Επειδή «σε όλες τις φιλελεύθερες δημοκρατίες ο λόγος πράγματι χαίρει προστασίας, πουθενά αλλού όμως η προστασία αυτή δεν είναι τόσο ισχυρή όσο στις ΗΠΑ». Κι έτσι στη χώρα αυτή μπορεί «η Κου Κλουξ Κλαν να διακηρύσσει ελεύθερα το αμόλυντο της αρίας φυλής» και οι διαφωνούντες με τον πόλεμο στο Βιετνάμ να δηλώνουν ότι «αν στρατεύονταν, ο πρώτος που θα σκότωναν θα ήταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ».
Το βιβλίο είναι συναρπαστικό, διδακτικό και διαρκώς επίκαιρο. Στο κεφάλαιο «Το δικαίωμα λόγου του εχθρού», ο Τσακυράκης αναφέρεται σε μια απόφαση του εφετείου του Ιλινόι (1978), με βάση την οποία «η διαμάχη, η ανησυχία ή και η οργή που προκαλεί ο λόγος δεν αποτελούν θεμιτή αιτιολογία για τον περιορισμό του». Στο κεφάλαιο «Η μάχη της σημαίας», παρουσιάζει μια εμβληματική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Texas v. Johnson, 1989) με την οποία κρίθηκαν αντισυνταγματικοί οι νόμοι που απαγόρευαν τη βεβήλωση της σημαίας, καθώς «η κυβέρνηση δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύει την έκφραση μιας ιδέας απλώς και μόνον επειδή η κοινωνία βρίσκει αυτή την ιδέα προσβλητική ή δυσάρεστη».
Ναι, δεν λείπουν μόνο η ζεστή προσωπικότητα του Σταύρου, η καλή του ψυχή, η βαθιά του ευγένεια και το καταλυτικό του χιούμορ. Λείπει και το πεντακάθαρο μυαλό του.
