Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
H πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η Ευρώπη θα χρειασθεί περίπου 1 τρισεκατομμύριο ευρώ για να αντιμετωπίσει την πανδημία του Covid-19. Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Ομως από πού θα προέλθουν;
Προτείνω να αντληθούν οι πόροι που χρειάζονται για το Ταμείο Ανάκαμψης από την πώληση «αέναων ομολόγων», για τα οποία δεν χρειάζεται να εξοφληθεί ο εντολέας (αν και μπορούν να εξαγοραστούν ή να εξαργυρωθούν κατά την κρίση του εκδότη). Η σχετική απόφαση θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τη Σύνοδο Κορυφής στις 23 Απριλίου.
Φυσικά, η έκδοση από την ΕΕ αέναων ομολόγων, ιδιαίτερα σε τόσο μεγάλη ποσότητα, είναι κάτι πρωτόγνωρο. Ωστόσο, και άλλες κυβερνήσεις έχουν στηριχθεί σε τέτοια ομόλογα στο παρελθόν. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η Βρετανία, η οποία εξέδωσε ομόλογα αορίστου λήξεως για τη χρηματοδότηση του Ναπολεόντειων Πολέμων και πολεμικά ομόλογα για να χρηματοδοτήσει τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτά τα ομόλογα διαπραγματεύονταν στις αγορές του Λονδίνου έως και το 2015.
Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ιστορικό πόλεμο εναντίον ενός ιού που απειλεί όχι μόνο τις ζωές των πολιτών αλλά και την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εάν τα κράτη-μέλη αρχίσουν να προστατεύουν τα εθνικά τους σύνορα έναντι των εταίρων τους στην ΕΕ, θα καταστραφεί η αρχή της αλληλεγγύης πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Ενωση.
Η Ευρώπη χρειάζεται να καταφύγει, αντίθετα, σε έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπίσει την έκτακτη κατάσταση που πλήττει όλα τα κράτη-μέλη. Αυτό μπορεί να γίνει χωρίς τον φόβο ότι θα δημιουργηθεί προηγούμενο το οποίο θα δικαιολογεί την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους, μόλις αποκατασταθεί η ομαλότητα. Η έκδοση ομολόγων τα οποία θα έχουν την πλήρη πίστη και πίστωση της ΕΕ θα προσφέρουν την πολιτική στήριξη σε αυτό που ήδη έκανε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: την άρση όλων των περιορισμών στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.
Τα αέναα ομόλογα διαθέτουν τρία επιπλέον πλεονεκτήματα, τα οποία τα καθιστούν κατάλληλα στη συγκεκριμένη περίσταση.
- Πρώτον, επειδή τα αέναα ομόλογα δεν χρειάζεται να αποπληρωθούν ποτέ, θα επιβάλουν πολύ μικρό δημοσιονομικό βάρος στην ΕΕ, παρά τη μεγάλη οικονομική δύναμη πυρός που θα κινητοποιήσουν. Επιπλέον, η ΕΕ δεν θα χρειαστεί να αποσβέσει το κεφάλαιό τους ή να βάλει στην άκρη χρήματα για την τελική αποπληρωμή τους.
Η ΕΕ θα ήταν υποχρεωμένη απλώς να πληρώνει τόκους. Ενα αέναο ομόλογο 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ με κουπόνι 0,5% θα κόστιζε στον προϋπολογισμό της Ενωσης μόλις 5 δισεκατομμύρια τον χρόνο - ένα ποσό μικρότερο από το 3% του προϋπολογισμού της ΕΕ το 2020.
- Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι πιο τεχνικό αλλά εξίσου σημαντικό. Η αγορά μπορεί να μην είναι σε θέση να απορροφήσει άμεσα μια έκδοση 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ. Με την έκδοση ενός αέναου ομολόγου, η ΕΕ θα μπορούσε να αντλήσει αυτό το ποσό με δόσεις, χωρίς να δημιουργεί κάθε φορά ένα νέο ομόλογο.
- Το τρίτο πλεονέκτημα είναι πως ένα αέναο ομόλογο της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα αποτελούσε έναν ιδιαίτερα ελκυστικό τίτλο για τα προγράμματα αγορών στοιχείων ενεργητικού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Από τη στιγμή που η ωρίμαση ενός αέναου ομολόγου είναι πάντοτε η ίδια, η ΕΚΤ δεν θα ήταν υποχρεωμένη να εξισορροπήσει εκ νέου το χαρτοφυλάκιό της.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν χρειάζεται να δημιουργήσει νέους μηχανισμούς για να εκδώσει τα ομόλογα, καθώς έχει εκδώσει ομόλογα και κατά το παρελθόν. Τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις και επιδοτήσεις για την καταπολέμηση της πανδημίας. Η Κομισιόν θα διαθέσει τους πόρους άμεσα ή μέσω των κρατών-μελών και άλλων θεσμών (όπως η τοπική αυτοδιοίκηση) που εμπλέκονται άμεσα στη μάχη εναντίον της πανδημίας του Covid-19.
Οι διαταραχές που προκλήθηκαν από την πανδημία πρέπει να είναι προσωρινές, αλλά μόνο εάν οι ηγέτες της Ευρώπης λάβουν τα έκτακτα μέτρα που απαιτούνται για την αποφυγή μακροπρόθεσμων ζημιών στην ΕΕ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ταμείο Ανάκαμψης χρειάζεται τόσο άμεσα. Η χρηματοδότησή του με αέναα ομόλογα είναι ο ευκολότερος, ταχύτερος και λιγότερο δαπανηρός τρόπος.