Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου του πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό έχει γίνει αντιληπτό ότι χρειάζονται συντονισμένες προσπάθειες ώστε να αντιμετωπιστεί το υγειονομικό αυτό πρόβλημα. Οι προσπάθειες των επιστημονικών φορέων έχουν εστιαστεί σε δύο τομείς: την πρόληψη και τη βελτίωση της θεραπευτικής. Είναι χαρακτηριστική η πρωτοβουλία που ανακοίνωσε στις Ηνωμένες Πολιτείες ο τέως αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν στο πλαίσιο του Συνεδρίου των Ερευνητών για τον Καρκίνο του 2016. Η πρωτοβουλία αυτή γνωστή ως «Cancer Moonshot 2020» στοχεύει να εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση για να πραγματοποιηθούν κλινικές έρευνες με τη χρήση καινοτόμων θεραπειών για τις 20 συχνότερες κακοήθειες έως το έτος 2020 με απώτερο σκοπό την αύξηση της επιβίωσης.

Αναμφίβολα, τόσο στον τομέα της πρόληψης όσο και στον τομέα της θεραπείας του καρκίνου έχουν γίνει ιδιαίτερα σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, τα δεδομένα μοριακής βιολογίας του καρκίνου, η ανάπτυξη των στοχευμένων θεραπειών και της ανοσοθεραπείας αλλά και η διαρκής κλινική έρευνα δημιουργούν αισιοδοξία για την αντιμετώπιση της νόσου. Ποιο είναι όμως το πραγματικό όφελος που έχει αποκομίσει ο πληθυσμός από τις προσπάθειες αυτές;

Την απάντηση αυτή έρχεται να δώσει η επιδημιολογική έρευνα. Συγκεκριμένα, προσφάτως η ετήσια έκθεση της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας για την επίπτωση και τη θνητότητα του καρκίνου το έτος 2019. Η φετινή έκθεση λαμβάνει υπόψη της τα δεδομένα που υπάρχουν ώς το έτος 2016 και προβλέπει την επίπτωση και τη θνητότητα της νόσου για το έτος 2019. Τα δεδομένα επιβεβαιώνουν την τάση που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια για συνεχή μείωση της θνητότητας από καρκίνο με ρυθμό 2% ανά έτος. Η συνολική πτώση της θνητότητας από το 1991 στην Αμερική ανέρχεται σε 27% που μεταφράζεται σε περίπου 2,5 εκατομμύρια λιγότερους θανάτους από καρκίνο. Η μείωση είναι μεγαλύτερη στους άνδρες ως συνέπεια της μεγαλύτερης μείωσης του καπνίσματος στον ανδρικό πληθυσμό. Βέβαια σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1970 η επιβίωση έχει αυξηθεί σε όλα σχεδόν τα νεοπλάσματα, ιδίως στις αιματολογικές κακοήθειες. Δεδομένου μάλιστα ότι η χρήση πολλών καινοτόμων θεραπειών έχει γενικευτεί την τελευταία τριετία, αναμένεται τα επόμενα χρόνια περαιτέρω βελτίωση της θνητότητας από τον καρκίνο στον δυτικό κόσμο.

Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, πρύτανης του ΕΚΠΑ