Αντιφατικές είναι οι αντιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με την απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να αναγνωρίσει επίσημα την Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (ΠΚΙ). Ετσι, ενώ οι υποστηρικτές της – με πρώτους τους ηγέτες της Κίνας – κάνουν λόγο για ένα σημαντικό βήμα, καθώς η πανάρχαια ιατρική θα κερδίσει έδαφος διεθνώς, η πλειονότητα των γιατρών της Δύσης επιμένουν ότι οι παγκόσμιες μάστιγες – όπως είναι για παράδειγμα ο διαβήτης – δεν αντιμετωπίζονται με βότανα και βελονισμό!

Ειδικότερα, το κυρίαρχο όργανο του ΠΟΥ, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, που θα συνέλθει το 2019, θα υιοθετήσει την 11η έκδοση της διεθνούς «Βίβλου» για την υγεία σε όλον τον κόσμο, της «Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης των Ασθενειών και Σχετικών Προβλημάτων Υγείας» (ICD-11). Η εν λόγω έκδοση, που λειτουργεί παγκοσμίως ως οδηγός και σημείο αναφοράς για τους επαγγελματίες της υγείας, ταξινομεί χιλιάδες ασθένειες και διαγνώσεις, θέτοντας την ιατρική ατζέντα στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Συνεπώς, μεταξύ άλλων, επηρεάζει καθοριστικά το πώς οι γιατροί κάνουν διαγνώσεις, αν και πώς οι ασφαλιστικές εταιρείες ασφαλίζουν τους ασθενείς, πώς και πού οι επιδημιολόγοι διεξάγουν τις έρευνές τους, πώς οι ειδικοί ερμηνεύουν τις στατιστικές τής θνησιμότητας. Στο ερώτημα γιατί ο ΠΟΥ δρομολογεί την εισαγωγή της ΠΚΙ στον «διεθνή κατάλογο των ασθενειών», προκαλώντας την ανατροπή, η επίσημη απάντηση είναι η εξής: είναι ένας τρόπος καταγραφής επιδημιολογικών δεδομένων σχετικά με τις διαταραχές που περιγράφονται στην αρχαία κινεζική ιατρική, που χρησιμοποιούνται συνήθως στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Κορέα και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Αρκετοί πάλι υποστηρίζουν ότι με την είσοδο της ΠΚΙ δίνεται η δυνατότητα καθολικής ιατρικής κάλυψης του παγκόσμιου πληθυσμού, υπό το σκεπτικό ότι τα κινεζικά και άλλα παραδοσιακά φάρμακα είναι φθηνότερα και πιο προσιτά σε αρκετές χώρες.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο σημερινός πρόεδρος Σι είναι φανατικός υποστηρικτής της ΠΚΙ, στο πλαίσιο της ευρύτερης εθνικής στρατηγικής για την ανάδειξη της Κίνας σε νέα παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη. Οι επικριτές της – δηλαδή, οι πιστοί στη δυτική ιατρική – αντιμετωπίζουν την ΠΚΙ ως εναλλακτική και κυρίως αντιεπιστημονική προσέγγιση, καθώς δεν υποστηρίζεται από κλινικές μελέτες, και συνεπώς η εφαρμογή της είναι εν δυνάμει επικίνδυνη για τους ασθενείς.

Αντιθέτως, η δυτική «σχολή» αναζητεί σαφείς αιτίες για τις αρρώστιες και εφαρμόζει φαρμακευτικές, γονιδιακές και άλλες θεραπείες, μόνο εφόσον αυτές έχουν δοκιμασθεί με επιτυχία μέσω κλινικών μελετών τυχαιοποιημένων και ελεγχόμενων (π.χ. με εικονικό φάρμακο ή πλασίμπο). Γι’ αυτό και οι πολέμιοι της εναλλακτικής «σχολής», επισημαίνουν ότι η αρμόδια κινεζική εποπτική αρχή για τα φάρμακα λαμβάνει κάθε χρόνο πάνω από 230.000 αναφορές για παρενέργειες εναλλακτικών φαρμάκων της ΠΚΙ. Ενδεικτική είναι η τοποθέτηση του ομότιμου καθηγητή Ανοσολογίας, Donald Marcus, στο «Baylor College» του Τέξας, ο οποίος δηλώνει στο «Nature» ότι «κάποια στιγμή ο καθένας θα ρωτήσει: μα γιατί ο ΠΟΥ αφήνει τους ανθρώπους να αρρωστήσουν;».

Πάντως, έχουν υπάρξει και ορισμένα δειλά βήματα γεφύρωσης των δύο σχολών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν ομάδες μελέτης των παραδοσιακών ιατρικών πρακτικών και φαρμάκων, ενώ οι ειδικοί στην ΠΚΙ έχουν αρχίσει να διεξάγουν (κατ’ εξαίρεση) κλινικές μελέτες για να αποδείξουν ότι τα φάρμακα και οι πρακτικές τους (π.χ. ο βελονισμός) αποδίδουν. Η θεωρία της ΠΚΙ βασίζεται στην έννοια τού «τσι»: Η ζωτική ενέργεια του σώματος κυκλοφορεί μέσω καναλιών, που ονομάζονται μεσημβρινοί, οι οποίοι διαθέτουν παρακλάδια που τους συνδέουν με όλα μας τα ζωτικά όργανα.

Η αποκατάσταση της ομαλής ροής τού «τσι» (π.χ. με τον βελονισμό στα χαρτογραφημένα σημεία του σώματος) θεωρείται ότι βοηθά στην επαναφορά της υγείας. Από την άλλη, μια σειρά από παραδοσιακά βότανα υποτίθεται ότι επαναφέρουν την ισορροπία ανάμεσα στις δύο βασικές δυνάμεις, του «γιν» και του «γιανγκ». Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η Παραδοσιακή Κινέζική Ιατρική προκειμένου να διαγνώσει τα αίτια της δυσαρμονίας και τα όργανα που πάσχουν είναι η επισκόπηση, η ακρόαση και η οσμή, η λήψη του ιστορικού και η ψηλάφηση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΠΚΙ δεν θεωρεί ότι είναι δυνατόν να εξαχθούν συμπεράσματα από μελέτες σε ομάδες ασθενών, αλλά θέτει το πρόβλημα της υγείας και της αρρώστιας σε εξατομικευμένη βάση.