Ο καρκίνος νεφρού αποτελεί την έβδομη συχνότερη κακοήθεια στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η πλειοψηφία των περιστατικών διαγιγνώσκεται με τοπική νόσο που αντιμετωπίζεται με χειρουργική εξαίρεση. Ομως, 25-30% των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται εξαρχής με μεταστατική νόσο, ενώ αρκετοί από τους ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν αρχικά για την τοπική τους νόσο θα εμφανίσουν μεταστάσεις. Ο μεταστατικός καρκίνος νεφρού δεν ανταποκρίνεται στην κλασική χημειοθεραπεία. Την προηγούμενη δεκαετία όμως αναγνωρίστηκε η σχέση του καρκίνου αυτού με την αγγειογένεση και αναπτύχθηκαν μικρομοριακοί αναστολείς του υποδοχέα του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGFR), που αποτελούν έκτοτε τη θεραπεία πρώτης γραμμής.

Το 2015, η μελέτη «Checkmate-025» απέδειξε ότι μια νέα κατηγορία φαρμάκων, οι ανοσοθεραπευτικοί παράγοντες και συγκεκριμένα το αντι-PD1 αντίσωμα νιβολουμάμπη, είναι δραστική στον μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Στη μελέτη αυτή η νιβολουμάμπη δοκιμάστηκε σε ασθενείς που είχαν μεταστατικό καρκίνο νεφρού που είχε υποτροπιάσει μετά τη χρήση αναστολέων VEGFR και το φάρμακο έλαβε έγκριση ως δεύτερης ή και μετέπειτα γραμμής θεραπεία. Εκτοτε προέκυψαν δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο ήταν αν η ανοσοθεραπεία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εξαρχής στην αντιμετώπιση του μεταστατικού καρκίνου νεφρού και το δεύτερο αν θα μπορούσε να συνδυαστεί με τους αναστολείς VEGFR και να προσδώσει υπέρτερα αποτελέσματα.

Το 2017 παρουσιάστηκε η μελέτη «Checkmate-214» που απέδειξε ότι ο συνδυασμός ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων (νιβολουμάμπη και ιπιλιμουμάμπη) υπερτερούσε τόσο στις ανταποκρίσεις όσο και στη συνολική επιβίωση της θεραπείας με αναστολέα VEGFR ως αρχική αντιμετώπιση ασθενών με μεταστατικό καρκίνο νεφρού και ενδιάμεση ή δυσμενή πρόγνωση. Πριν από λίγες ημέρες, στο φετινό συνέδριο, ανακοινώθηκε η μελέτη «Javelin 101» που απέδειξε ότι ο συνδυασμός του ανοσοθεραπευτικού παράγοντα αβελουμάμπη και του VGEFR αναστολέα αξιτινίμπη υπερέχει της VEGFR αναστολής μόνο, τόσο σε ανταποκρίσεις όσο και στο διάστημα μέχρι την υποτροπή της νόσου.

Στην Ευρώπη, οι συνδυασμοί αυτοί δεν έχουν λάβει ακόμη έγκριση για χρήση ως αρχική αντιμετώπιση στον μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Είναι όμως πιθανό ότι αυτό θα συμβεί τους επόμενους μήνες, παρέχοντας νέες θεραπευτικές δυνατότητες για τους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Παράλληλα, υπάρχει εντατική μεταφραστική έρευνα ώστε να αναγνωριστούν ομάδες ασθενών που θα ωφελούνται περισσότερο από κάθε κατηγορία φαρμάκων και να επιτευχθεί το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα με τη λιγότερη δυνατή τοξικότητα.