Χωρίς «καθαρή έξοδο» από τις περικοπές των συντάξεων

Στο βασικό σενάριο του προσχεδίου προϋπολογισμού, το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή, οι συντάξεις κόβονται κανονικά από την 1η Ιανουαρίου 2019, στη βάση των συμφωνηθέντων, και εφαρμόζονται τα ψηφισμένα αντίμετρα. Είναι το σενάριο εξωτερικού, προκειμένου να μην υπάρξει ρήξη με τους δανειστές και οι αγορές στείλουν στα ύψη το κόστος δανεισμού του Δημοσίου. Το υπουργείο Οικονομικών οχυρώνεται πίσω από το μαξιλάρι διαθεσίμων των 32 δισ. ευρώ, αλλά δεν ρισκάρει σενάριο ρήξης με τους δανειστές το οποίο θα άφηνε χωρίς σταγόνα ρευστότητας τράπεζες και επιχειρήσεις στην πραγματική οικονομία.

Στο εναλλακτικό σενάριο του προσχεδίου, οι συντάξεις δεν κόβονται, τα αντίμετρα εξαφανίζονται και υποκαθίστανται από ένα μικρό τμήμα των παροχών Τσίπρα στη ΔΕΘ. Το σενάριο αυτό βαφτίζεται σενάριο «προτιθέμενων δημοσιονομικών παρεμβάσεων» και απευθύνεται στο εσωτερικό ακροατήριο, κυρίως στους συνταξιούχους, οι οποίοι παραμένουν σε ομηρεία αβεβαιότητας. Τι θα γίνει στο τέλος της ημέρας παραμένει ακόμα ασαφές. Το προσχέδιο απλώς θολώνει τα νερά.

Τα περιορισμένα δημοσιονομικά περιθώρια στο σενάριο προθέσεων (το πλεόνασμα διαμορφώνεται οριακά πάνω από τον στόχο του 3,5%, σε μόλις 3,56% του ΑΕΠ) υποδεικνύουν αυξημένες πιθανότητες είτε τα θετικά μέτρα να περιοριστούν κι άλλο, αν υποθέσουμε ότι εξασφαλίζεται η σύμφωνη γνώμη των δανειστών, είτε οι περικοπές στις συντάξεις να είναι τελικά μικρότερες.

Το ενδεχόμενο ακύρωσης του μέτρου παραμένει περιορισμένων πιθανοτήτων καθώς, παρά την αβάντα του Μάριο Σεντένο με την εκτίμηση ότι οι περικοπές δεν έχουν διαρθρωτικό χαρακτήρα, αρκετά μέλη του Eurogroup εμφανίζονται αρνητικά, σύμφωνα με πληροφορίες, ενώ μέχρι σήμερα κυβέρνηση και θεσμοί δεν έχουν καταλήξει σε ενιαίες εκτιμήσεις για τον δημοσιονομικό χώρο σε κάθε σενάριο. Οι οριστικές αποφάσεις θα αργήσουν.

Το προσχέδιο προϋπολογισμού επί του παρόντος δεν παραβιάζει τα συμφωνηθέντα της μεταμνημονιακής περιόδου. Στο επίσημο, βασικό σενάριο του προϋπολογισμού οι συντάξεις κόβονται αφαιρώντας παραπάνω από 2 δισ. ευρώ από τις τσέπες των συνταξιούχων. Παράλληλα όμως εφαρμόζονται αντίμετρα με ένα πακέτο 600 εκατ. ευρώ για επιδότηση ενοικίου και επιπλέον κεφάλαια της τάξεως του 1,3 δισ. ευρώ για οικογενειακά επιδόματα, σχολικά γεύματα, νέα νηπιαγωγεία, προγράμματα απασχόλησης, επενδύσεις και επιδότηση αγοράς φαρμάκων από τους ασφαλισμένους. Με μέτρα και αντίμετρα το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώνεται σε 4,14% του ΑΕΠ.

Στο εναλλακτικό σενάριο, το οποίο ακολουθεί στις τελευταίες σελίδες του προσχεδίου, όλα τα αντίμετρα, με εξαίρεση τα οικογενειακά επιδόματα, διαγράφονται παρασύροντας και το αφήγημα για την ανάγκη ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους στο οποίο είχε επενδύσει προηγουμένως η κυβέρνηση, επιχειρώντας να δικαιολογήσει το μαχαίρι στις συντάξεις. Το πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου και στέγασης από 600 εκατ. ευρώ δεν μειώνεται καν στα 300 εκατ. ευρώ που είχε προδιαγράψει ο Αλέξης Τσίπρας από τη ΔΕΘ, αλλά στα 150 εκατ. ευρώ, οι μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ καθίστανται ανεπαίσθητες όπως προκύπτει από το δημοσιονομικό κόστος των 263 εκατ. ευρώ (σε έναν φόρο που βεβαιώνει έσοδα 3,1 δισ. ευρώ), η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αφορά μόνο τους ελεύθερους επαγγελματίες με δηλωθέντα εισοδήματα άνω των 7.000 ευρώ, ενώ τα οφέλη από την προβλεπόμενη μείωση κατά μία μονάδα του συντελεστή φόρου (από το 29%) για τις επιχειρήσεις θα έρθουν το 2020. Η μείωση του συντελεστή, η οποία θα συνοδεύεται και από μείωση του φόρου μερισμάτων, θα αφορά τα κέρδη του 2019 τα οποία θα φορολογηθούν το 2020.