Ενδημικός στη Μεσόγειο, αλλά διαδεδομένος σε όλη την Ευρώπη, ο μάραθος καλλιεργείται για τα αρωματικά φύλλα και τους σπόρους του, το άρωμα των οποίων θυμίζει πολύ αυτό του γλυκάνισου. Η γεύση του είναι γλυκιά, καυτερή και ελαφρά πικρή.
Το όνομα μάραθος προέρχεται από τη λέξη μάραθρο που σημαίνει «γίνομαι λεπτός». Κι αυτό διότι τον Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε ως διαιτητικό για απώλεια βάρους, καθώς πίστευαν ότι η κατανάλωση σπόρων μάραθου περιορίζει την όρεξη. Στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδα ο μάραθος αποκαλείται εσφαλμένα γλυκάνισο επειδή, όντας φθηνότερος, τον χρησιμοποιούσαν περισσότερο για τον αρωματισμό του ούζου.
Το αιθέριο έλαιο του μάραθου, που παράγεται κυρίως από τους σπόρους του, χρησιμοποιείται ευρέως σε καλλυντικά, στην αρωματοποιία, στη βιομηχανία τροφίμων για σάλτσες, στην παρασκευή ζαχαρωδών και στην αρτοποιία. Επίσης στα ηδύποτα και στα διάφορα οινοπνευματώδη.

Φυτρώνει σε πολλές περιοχές, ανάμεσα στις σχισμές των βράχων και δίπλα στους τρόχαλους τοίχους. Το παραδοσιακό χωριό Μάραθος στον Δήμο Οιτύλου πήρε το όνομά του από τον μάραθο που φυτρώνει σε μεγάλες ποσότητες γύρω από το χωριό. Πολλαπλασιάζεται πολύ γρήγορα. Αν φυτέψεις μάραθο σε περιοχή που δεν έχει, μέσα σε λίγα χρόνια η περιοχή αυτή θα γεμίσει από καινούργια φυτά. Επίσης, μερικοί σπόροι μέσα σε γλάστρα θα δώσουν γρήγορα «καρπούς».

Χρήσεις στην κουζίνα

Τα φύλλα του θυμίζουν αυτά του άνηθου και χρησιμοποιούνται ψιλοκομμένα για να αρωματίσουν και να δώσουν γεύσεις σε πιάτα με ψάρι, σος και ντρέσινγκ. Η ρίζα μπορεί να γίνει μπρεζέ ή σοτέ ή να προστεθεί σε σούπες. Χρησιμοποιούνται σπόροι, φύλλα και ρίζες.

Συντήρηση

Η αποξήρανση μάραθου στο σπίτι δεν είναι συνήθως επιτυχημένη, καθώς χάνει τα αρώματά του. Στην κατάψυξη μπορεί να συντηρηθεί έως έξι μήνες.

Μια φορά κι έναν καιρό

Στην αρχαία Ρώμη ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, φυσικός φιλόσοφος και ιστοριογράφος, υποστήριζε ότι τα φίδια τρώνε και τρίβουν το σώμα τους πάνω σε μάραθο για να βελτιώσουν την όρασή τους, αφού αλλάξουν δέρμα. Αναφέρει ακόμα ότι το φυτό μπορεί να θεραπεύσει 22 ασθένειες.

Στη λειτουργία του οργανισμού

Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται για τον πόνο των ματιών, της κυστίτιδας και των αρθριτικών. Προφυλάσσει από τη γρίπη, τον βήχα, τον κοκίτη, το άσθμα, τις στομαχικές διαταραχές, τη ναυτία τους κοιλιακούς πόνους των παιδιών. Οι σπόροι του αρωματίζουν το νερό που δίνεται στα μωρά και τα βοηθά στην πέψη. Είναι ευεργετικός στα μαλλιά και έχει αντιρυτιδική δράση.

Το αιθέριο έλαιοτων σπόρων του χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την ποτοποιία και στα καλλυντικά. Λέγεται ότι έχει και αφροδισιακές ιδιότητες.Αλοιφές που περιέχουν μάραθο χρησιμοποιούνται για εξανθήματα επειδή έχει αντισηπτικές ιδιότητες.

Συνταγές

Σουπιές κοκκινιστέςμε μάραθο και ούζο

Μισό κιλό σουπιές σε μέτρια κομμάτια

200 γρ. ντομάτα τριμμένη

1/2 φλ. ούζο

5 σκ. σκόρδο σε φετάκια

1 χούφτα μάραθο ψιλοκομμένο

1 φρέσκο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

1 πιπεριά τσίλι ψιλοκομμένη

1 κουταλάκι γλυκού μαραθόσπορο

Πιπέρι σε κόκκους

Αλάτι

Ελαιόλαδο

Σε κατσαρόλα με λίγο ελαιόλαδο σε δυνατή φωτιά σοτάρουμε ελαφρά τις σουπιές με το σκόρδο, το πιπέρι, τον μαραθόσπορο και την πιπεριά και σβήνω με το ούζο. Μόλις εξατμιστεί προσθέτουμε τη ντομάτα και τα υπόλοιπα υλικά και βράζουμε σε μέτρια φωτιά για 30 λεπτά. Αν χρειάζεται προσθέτουμε λίγο νερό. Στο τέλος η σάλτσα πρέπει να μείνει με το λάδι της, χωρίς υγρά.

Αρωματισμένο ξίδι

Στο ξίδι δίνουν εξαιρετικό άρωμα και γεύση οι κίτρινες ομπρελίτσες με τους άγουρους σπόρους. Αν δεν έχετε, αρωματίστε το με σπασμένο μαραθόσπορο και 1-2 βλαστάρια μάραθο.

Αρωματισμένο λάδι και ξίδι

Σε ένα μπουκάλι αρωματίζουμε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με σπασμένο μαραθόσπορο και με ένα βλαστάρι μάραθο. Σε 4-5 ημέρες σουρώνουμε και προσθέτουμε ένα νέο βλαστάρι για διακόσμηση.

Προσοχή:

Καλό θα είναινα αποφεύγεταιη υπερβολική χρήση από εγκύουςή λεχώνες πουθηλάζουν, καθώς μπορεί να πειράξειτα έμβρυα ή τα μωρά.