Στην κεντρική αγροτική περιοχή της Τουρκίας, εκατοντάδες δολίνες – τεράστιες τρύπες στο έδαφος αρκετά μεγάλες ώστε να καταπιούν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα – εμφανίζονται εξαιτίας της παρατεταμένης ξηρασίας και της εξάντλησης των υπόγειων υδάτων. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται ευρέως στην κλιματική αλλαγή.
Οι γιγάντιες οπές, γνωστές στη γεωλογία ως δολίνες, προκαλούνται από την υποχώρηση του εδάφους λόγω διάβρωσης από υπόγεια ύδατα. Όταν το νερό εξαντλείται, το έδαφος χάνει τη συνοχή του και υποχωρεί, δημιουργώντας επικίνδυνα κενά.
Στην περιοχή Καραπινάρ της επαρχίας του Ικονίου, ανάμεσα σε καλλιέργειες καλαμποκιού, σιταριού και σακχαρότευτλου, έχουν εντοπιστεί χωράφια με έως και δέκα δολίνες. Στις ορεινές ζώνες, παλαιές δολίνες που επί χιλιετίες ήταν γεμάτες νερό έχουν πλέον αποξηρανθεί.
Επιταχυνόμενη εξάπλωση του φαινομένου
Το φαινόμενο εξελίσσεται με ανησυχητικά ταχείς ρυθμούς. Ο αριθμός των δολινών πλησιάζει πλέον τις 700, σύμφωνα με τον Φετουλά Αρίκ, καθηγητή Γεωλογίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Ικονίου, ο οποίος μίλησε στο πρακτορείο Reuters.
«Κύριος λόγος πίσω από την αύξηση είναι η κλιματική αλλαγή και η ξηρασία, φαινόμενα που επηρεάζουν όλο τον κόσμο από τη δεκαετία του 2000» ανέφερε ο Αρίκ, προσθέτοντας ότι «ως αποτέλεσμα της ξηρασίας, ο υδροφόρος ορίζοντας πέφτει λίγο κάθε χρόνο».
Η έλλειψη βροχοπτώσεων αναγκάζει τους αγρότες να αντλούν ολοένα και περισσότερα υπόγεια ύδατα, επιτείνοντας το πρόβλημα σε έναν φαύλο κύκλο. Υπολογίζεται ότι στο Καραπινάρ λειτουργούν περίπου 120.000 παράνομες γεωτρήσεις, πέρα από τις 40.000 νόμιμες.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο ρυθμός υποχώρησης του υδροφόρου ορίζοντα φτάνει πλέον τα 4-5 μέτρα ετησίως, ενώ την προηγούμενη δεκαετία δεν ξεπερνούσε το μισό μέτρο.
Ορατός κίνδυνος για τις τοπικές κοινότητες
Μέχρι στιγμής, οι δολίνες δεν έχουν προκαλέσει τραυματισμούς ή απώλειες, ωστόσο ο κίνδυνος θεωρείται υπαρκτός. «Αν ανησυχούμε; Φυσικά και ανησυχούμε» δηλώνει ο Μουσταφά Σικ, αγρότης από το Καραπινάρ, στα χωράφια του οποίου έχουν εμφανιστεί δύο δολίνες την τελευταία διετία.
Όπως περιγράφει, η δεύτερη τρύπα άνοιξε τον Αύγουστο του 2024, συνοδευόμενη από «ένα δυνατό, τρομακτικό υπόκωφο βουητό», ενώ ο αδελφός του βρισκόταν σε μικρή απόσταση. Το περιστατικό αυτό αποτυπώνει τη δραματική πραγματικότητα που βιώνουν οι κάτοικοι της περιοχής, καθώς η φύση αντιδρά στις πιέσεις του ανθρώπου και της κλιματικής κρίσης.
