Από τη ρύθμιση των τιμών βασικών αγαθών έως τη φορολογία προϊόντων όπως τα τσιγάρα, η Χαμάς φαίνεται να ενισχύει τον έλεγχό της στη Λωρίδα της Γάζας, την ώρα που τα αμερικανικά σχέδια για το μέλλον του θύλακα αρχίζουν να διαμορφώνονται. Η στάση αυτή ενισχύει τις εκτιμήσεις ότι η οργάνωση δεν προτίθεται να παραδώσει την εξουσία, παρά τις προηγούμενες δεσμεύσεις της.
Μετά την εφαρμογή της ανακωχής στις 10 Οκτωβρίου, η Χαμάς ανέκτησε γρήγορα τον έλεγχο των περιοχών από τις οποίες αποχώρησαν οι ισραηλινές δυνάμεις. Σύμφωνα με πηγές, εκτέλεσε δεκάδες Παλαιστινίους που κατηγορήθηκαν για συνεργασία με το Ισραήλ ή για εγκλήματα, την ώρα που η διεθνής κοινότητα ζητά τον αφοπλισμό της και την αποχώρησή της από τη διακυβέρνηση. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί ποιος θα την αντικαταστήσει.
Κάτοικοι της Γάζας δηλώνουν ότι αισθάνονται ολοένα και περισσότερο τον έλεγχο της οργάνωσης στην καθημερινότητά τους. Οι αρχές της Χαμάς επιβλέπουν τις εισαγωγές προϊόντων, επιβάλλουν φόρους σε αγαθά όπως πετρέλαιο και τσιγάρα και πρόστιμα σε εμπόρους που υπερχρεώνουν.
Οι μαρτυρίες προέρχονται από δέκα κατοίκους της Γάζας, ανάμεσά τους και τρεις έμποροι με άμεση γνώση της κατάστασης. Ο Ισμαΐλ Αλ-Θαουάμπτα, επικεφαλής του γραφείου Τύπου της κυβέρνησης της Χαμάς, αρνείται ότι επιβάλλονται φόροι σε τσιγάρα και καύσιμα, χαρακτηρίζοντας τις σχετικές καταγγελίες ανακριβείς.
Η διεθνής αδράνεια ενισχύει τη θέση της Χαμάς
Ο Αλ-Θαουάμπτα υποστηρίζει ότι οι αρχές επιτελούν ανθρωπιστικές και διοικητικές αποστολές και εργάζονται για τον έλεγχο των τιμών. Επανέλαβε ότι η Χαμάς είναι έτοιμη να παραδώσει τη διακυβέρνηση σε «νέα τεχνοκρατική διοίκηση», επιδιώκοντας ομαλή μετάβαση και αποφυγή χάους στη Γάζα.
Ο έμπορος Χάτεμ Αμπού Νταλάλ αναφέρει ότι οι τιμές παραμένουν υψηλές λόγω περιορισμένων εισαγωγών. Οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι, όπως λέει, προσπαθούν να επιβάλουν τάξη στην αγορά μέσω επιθεωρήσεων και καθορισμού τιμών.
Ο κάτοικος Μοχάμεντ Χαλίφα περιγράφει μια ασταθή αγορά με συνεχείς διακυμάνσεις τιμών: «Είναι σαν χρηματιστήριο.Οι τιμές είναι υψηλές, δεν υπάρχει εισόδημα και οι συνθήκες είναι δύσκολες».
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, το σχέδιο Τραμπ για τον σχηματισμό μεταβατικής αρχής και πολυεθνικής δύναμης ασφαλείας παραμένει στάσιμο. Η προοπτική μιας de facto διαίρεσης της Λωρίδας της Γάζας ενισχύεται, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις ελέγχουν πάνω από το ήμισυ του εδάφους και οι επόμενες φάσεις του ειρηνευτικού σχεδίου δεν προχωρούν.
Σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός της Γάζας ζει σε περιοχές υπό τον έλεγχο της Χαμάς, η οποία κατέλαβε τη διοίκηση του θύλακα από τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς και το κίνημα Φάταχ το 2007. Ο αναλυτής Γάιθ αλ-Ομάρι του Washington Institute τονίζει ότι η οργάνωση επιδιώκει να δείξει πως δεν μπορεί να παρακαμφθεί. «Όσο περισσότερο καθυστερεί η διεθνής κοινότητα, τόσο περισσότερο θα εδραιώνεται η Χαμάς», σημειώνει.
Αμερικανική στάση και πολιτικές ισορροπίες
Ερωτηθείς για τις μαρτυρίες κατοίκων σχετικά με τη δράση της Χαμάς, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε: «Γι’ αυτό η Χαμάς δεν μπορεί και δεν θα κυβερνήσει τη Γάζα». Ο ίδιος ανέφερε ότι νέα κυβέρνηση μπορεί να σχηματισθεί μόλις εγκριθεί το σχέδιο Τραμπ από τον ΟΗΕ, προσθέτοντας πως έχει σημειωθεί πρόοδος προς τον σχηματισμό πολυεθνικής δύναμης ασφαλείας.
Η Παλαιστινιακή Αρχή πιέζει να συμμετάσχει στη νέα διοίκηση, ενώ το Ισραήλ απορρίπτει το ενδεχόμενο επιστροφής της στη διακυβέρνηση της Γάζας. Ο εκπρόσωπος της Φάταχ, Μούντερ αλ-Χάγεκ, εκτιμά ότι οι κινήσεις της Χαμάς «αποτελούν σαφή ένδειξη ότι θέλει να συνεχίσει να κυβερνά».
Σε περιοχές υπό ισραηλινό στρατιωτικό έλεγχο, άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις προσπαθούν να αποκτήσουν επιρροή ως αντίβαρο στη Χαμάς. Παράλληλα, οι κάτοικοι εξακολουθούν να ζουν υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, παρά την αυξημένη ανθρωπιστική βοήθεια μετά την εκεχειρία.
Οικονομικός έλεγχος και διοικητική συνέχεια
Μεγαλοεισαγωγέας τροφίμων επιβεβαιώνει ότι, αν και δεν υπάρχει γενικευμένη φορολόγηση, οι αρχές της Χαμάς «βλέπουν και καταγράφουν τα πάντα». Ελέγχουν τις μεταφορές προϊόντων, σταματούν φορτηγά και ανακρίνουν οδηγούς. Τα πρόστιμα σε αισχροκερδείς εμπόρους συμβάλλουν σε κάποια σταθεροποίηση τιμών, οι οποίες όμως παραμένουν πολύ υψηλές.
Πριν από τον πόλεμο, η κυβέρνηση της Χαμάς απασχολούσε περίπου 50.000 άτομα, μεταξύ τους και αστυνομικούς. Σύμφωνα με τον Αλ-Θαουάμπτα, χιλιάδες έχουν σκοτωθεί ενώ όσοι παραμένουν δηλώνουν έτοιμοι να συνεχίσουν υπό νέα κυβέρνηση.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η οργάνωση συνέχισε να καταβάλλει μισθούς, μειώνοντας όμως τα υψηλότερα επίπεδα αμοιβών στα 1.500 σεκέλ (περίπου 470 δολάρια) μηνιαίως. Πηγές αναφέρουν ότι χρησιμοποίησε αποθέματα για τις πληρωμές, ενώ έχει ήδη αντικαταστήσει τοπικούς αξιωματούχους και μέλη του πολιτικού γραφείου που σκοτώθηκαν.
Τέλος, ο ακτιβιστής Μούσταφα Ιμπραχίμ εκτιμά ότι η Χαμάς εκμεταλλεύεται τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή του σχεδίου Τραμπ για να εδραιώσει περαιτέρω την επιρροή της. «Θα της επιτραπεί να συνεχίσει να κάνει το ίδιο μέχρι να τοποθετηθεί εναλλακτική κυβέρνηση», σημειώνει.
