Η αποστολή Euclid του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) συνεχίζει να ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση του Σύμπαντος.
Το επιστημονικό κονσόρτσιουμ που «τρέχει» το πρόγραμμα έδωσε στη δημοσιότητα τη μεγαλύτερη προσομοίωση του κόσμου που έχει δημιουργηθεί ποτέ, γνωστή ως Flagship 2 galaxy mock.
Η προσομοίωση περιλαμβάνει 3,4 δισεκατομμύρια γαλαξίες, με περίπου 400 χαρακτηριστικά για τον καθένα – από τη φωτεινότητα και τη θέση, έως την ταχύτητα και το σχήμα.
Στόχος είναι να βοηθήσει τους ερευνητές να αναλύσουν τα τεράστια δεδομένα που συλλέγει το διαστημικό τηλεσκόπιο Euclid, το οποίο από τον Ιούνιο του 2023 χαρτογραφεί το Σύμπαν με ανεπανάληπτη ακρίβεια.
Η προσομοίωση βασίστηκε σε αλγόριθμο που ανέπτυξε ο καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, Joachim Stadel, και πραγματοποιήθηκε το 2019 στον υπερυπολογιστή Piz Daint στο Λουγκάνο, ο οποίος τότε ήταν ο τρίτος ισχυρότερος στον κόσμο.
Περισσότερο από το 80% της υπολογιστικής του ισχύος αφιερώθηκε στο πρότζεκτ.
«Ήταν μια τεράστια πρόκληση να προσομοιώσουμε ένα τόσο μεγάλο τμήμα του Σύμπαντος με αυτήν την ανάλυση», τόνισε ο Stadel.
Η αποστολή Euclid επιχειρεί να ρίξει φως στη φύση της σκοτεινής ενέργειας και να αποκαλύψει πώς αυτή επηρεάζει τη διαστολή του Σύμπαντος.
Η ομάδα ερευνητών εκτιμά ότι τα δεδομένα του Euclid θα επιβεβαιώσουν σε γενικές γραμμές το τρέχον κοσμολογικό μοντέλο, όμως δεν αποκλείουν «ρωγμές» στη θεωρία.
«Ήδη βλέπουμε ενδείξεις ότι το καθιερωμένο μοντέλο ίσως δεν αρκεί για να εξηγήσει όλες τις παρατηρήσεις. Το Euclid μπορεί να μας δείξει τα σημεία όπου η θεωρία δεν επαρκεί», ανέφερε ο συνεργάτης του έργου, Julian Adamek.
Το Euclid έχει τη δυνατότητα να κοιτάξει πίσω στον χρόνο έως και 10 δισεκατομμύρια χρόνια, δημιουργώντας έναν τρισδιάστατο χάρτη γαλαξιών με ακτίνα 10 δισ. ετών φωτός.
Η ανάλυσή του είναι τόσο υψηλή που μπορεί να εντοπίσει ακόμη και μικροσκοπικές αλλοιώσεις στις εικόνες των γαλαξιών από το φαινόμενο του βαρυτικού φακού, αποκαλύπτοντας έτσι πώς κατανέμεται η αόρατη σκοτεινή ύλη στο Σύμπαν.
Η πρώτη δημοσιοποίηση δεδομένων έγινε τον Μάρτιο του 2025, ενώ νέες εκτενέστερες βάσεις παρατηρήσεων αναμένονται την άνοιξη του 2026.
Οι επιστήμονες ελπίζουν πως η αποστολή θα τους φέρει πιο κοντά στη λύση ενός από τα μεγαλύτερα μυστήρια της κοσμολογίας.
