Η μεγαλύτερη πυρκαγιά των τελευταίων 40 ετών στην Αμαζονία σημειώθηκε το 2024, σύμφωνα με ετήσιο απολογισμό του οργανισμού Mapbiomas. Οι προκληθέντες εμπρησμοί κατέκαψαν 156.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα βλάστησης στη βραζιλιάνικη ζούγκλα – έκταση μεγαλύτερη από ολόκληρη την Ελλάδα. Η απώλεια αυτή αντιπροσωπεύει διπλάσια καταστροφή σε σύγκριση με τον ετήσιο μέσο όρο των προηγούμενων τεσσάρων δεκαετιών.
Η πρόθεση μετατροπής δασών σε βοσκοτόπια, σε συνδυασμό με ιστορική ξηρασία και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δημιούργησαν τις «ιδανικές συνθήκες» για πυρκαγιές μεγάλης κλίμακας, εξηγεί η ανάλυση της Mapbiomas. Σημαντική είναι επίσης η διαπίστωση ότι τα δύο τρίτα της καμένης έκτασης ήταν φυσική βλάστηση, ιδιαίτερα κρίσιμη για την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα και την επιβράδυνση του πλανητικού θερμοκηπίου.
Αν και η Αμαζονία συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη προσοχή, σοβαρές πυρκαγιές ξέσπασαν και στο βιοσύστημα Cerrado, νοτιότερα, όπου κυριαρχεί η αγροτική εκμετάλλευση. Το τοξικό νέφος που προκλήθηκε κάλυψε δεκάδες πόλεις της Νότιας Αμερικής, ενώ οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα ρεκόρ 20ετίας, σύμφωνα με τους δορυφόρους Copernicus.
Η καταστροφή έρχεται σε αντίθεση με τη μερική πρόοδο της Βραζιλίας στον περιορισμό της αποψίλωσης, η οποία μειώθηκε κατά 17% σε σχέση με το 2023. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις
ωστόσο επέκριναν έντονα την κυβέρνηση του Λούλα ντα Σίλβα για έλλειψη ετοιμότητας και υποχρηματοδότηση στη μάχη κατά των πυρκαγιών — με τον κρατικό μηχανισμό να υπολείπεται ακόμη
και εκείνου της Πορτογαλίας, μιας χώρας πολύ μικρότερης έκτασης.
Καθώς η COP30 ετοιμάζεται να διεξαχθεί το Νοέμβριο στην πόλη Μπελέμ της Αμαζονίας, η διεθνής κοινότητα στρέφει το βλέμμα της στη Βραζιλία — τη χώρα που φιλοξενεί το 60% του Αμαζονίου και θεωρείται κομβικός παράγοντας στην παγκόσμια μάχη κατά της κλιματικής κρίσης. Ο Λούλα επιδιώκει να δείξει στους ηγέτες του κόσμου την πραγματική πολυπλοκότητα της περιοχής, που πέρα από την πλούσια βιοποικιλότητα, φέρει και βαθιές κοινωνικές και αναπτυξιακές προκλήσεις.
Σε ένα τέτοιο τοπίο, όπου η αποψίλωση, η εξόρυξη, και η λαθροθηρία έχουν βιομηχανοποιηθεί, το φετινό ρεκόρ πυρκαγιών αποκαλύπτει το μέγεθος της απειλής — και τον επείγοντα χαρακτήρα της προστασίας του «πνεύμονα» του πλανήτη.
