Είκοσι μέρες μετά την τραγωδία στο Κότσανι, ο ΥΠΕΞ της Β. Μακεδονίας, Τίμτσο Μουτσούνσκι, μιλάει για την ιατρική υποστήριξη της Ελλάδας σε νεαρούς εγκαυματίες, μέσω του έλληνα ΥΠΕΞ, Γιώργου Γεραπετρίτη, που του τηλεφώνησε αμέσως για να βοηθήσει. Ο ίδιος περιγράφει την επίσκεψή του σε νοσηλευόμενους συμπατριώτες του στα ελληνικά νοσοκομεία μαζί με τον ΥΦΥΠΕΞ Τάσο Χατζηβασιλείου, δηλώνοντας βαθιά ευγνώμων. Ταυτόχρονα, τοποθετείται για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, το ΝΑΤΟ και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Ποιες οι σκέψεις σας για την τραγωδία που βιώσατε και πώς εισπράττετε την πρωτοβουλία της Ελλάδας να βοηθήσει προσφέροντας ιατρική υποστήριξη;
Ηταν ένα από τα καταστροφικότερα γεγονότα που έχει αντιμετωπίσει η χώρα μας στην πρόσφατη μνήμη. Τα λόγια δεν μπορούν να αποτυπώσουν τη θλίψη των οικογενειών των θυμάτων και ολόκληρης της κοινωνίας μας μετά την τραγωδία στο Κότσανι, που στοίχισε τη ζωή σε 59 νέους. Αυτό που μίλησε δυνατότερα από τα λόγια ήταν οι άμεσες και εγκάρδιες ενέργειες αλληλεγγύης που λάβαμε από όλη την Ευρώπη τις ώρες που ακολούθησαν. Η ευρωπαϊκή ενότητα ήρθε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο και ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ αποδείχθηκε ζωτικό εργαλείο βοήθειας για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες αυτής της καταστροφής. Σε αυτό το πλαίσιο, θέλω να αναγνωρίσω τη στήριξη από τους γείτονές μας, ιδιαίτερα την Ελληνική Δημοκρατία, που ήταν από τις πρώτες που ανταποκρίθηκαν. Τα ελληνικά νοσοκομεία παρέλαβαν τους πρώτους ασθενείς που απομακρύνθηκαν από τη χώρα μας και συνεχίζουν να τους παρέχουν εξαιρετική φροντίδα. Λίγο μετά την τραγωδία, επισκέφτηκα αυτά τα νοσοκομεία και συναντήθηκα με τη διοίκηση και τις ιατρικές ομάδες τους. Προσωπικά, με διαβεβαίωσαν για την υψηλής ποιότητας φροντίδα που παρέχεται. Βρήκα την ευκαιρία να εκφράσω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη προς την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό – ένα συναίσθημα που θέλω να επαναβεβαιώσω εδώ. Η υποστήριξη σε τέτοιους καιρούς είναι μια ισχυρή αντανάκλαση της γνήσιας φιλίας μεταξύ των χωρών μας, μιας σχέσης επί της οποίας πρέπει να συνεχίσουμε να οικοδομούμε.
Ποια η έως τώρα συνεργασία σας με το ελληνικό ΥΠΕΞ και σε τι επίπεδο θέλετε να φτάσουν οι διμερείς σχέσεις;
Η κυβέρνησή μας είναι σταθερά δεσμευμένη στο να διατηρεί άριστες σχέσεις με όλους τους γείτονες. Η συνάντησή μου με τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2024, σηματοδότησε ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της διπλωματικής μας δέσμευσης. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για επέκταση της συνεργασίας – στο εμπόριο, τις υποδομές και τη συνδεσιμότητα ενέργειας. Αλλά πρέπει επίσης να εμβαθύνουμε τους δεσμούς μας στους τομείς της οικονομίας και του πολιτισμού, όπου η αμοιβαία κατανόηση και η κοινή ανάπτυξη μπορούν να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη εμπιστοσύνη και ευημερία. Η ενθάρρυνση των επιχειρηματικών συνεργασιών, ο τουρισμός, οι ανταλλαγές φοιτητών και τα πολιτιστικά προγράμματα μπορούν να βοηθήσουν τους λαούς μας να έρθουν ακόμη πιο κοντά. Ως σύμμαχοι του ΝΑΤΟ και άμεσοι γείτονες, έχουμε κοινό συμφέρον για την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και ευημερίας, ειδικά μέσω της πλήρους περιφερειακής ολοκλήρωσης στην ΕΕ. Η τραγωδία στο Κότσανι έδειξε για άλλη μια φορά πόσο κρίσιμη μπορεί να είναι η γειτονική συνεργασία. Η άμεση προσφορά ιατρικής βοήθειας της Ελλάδας ήταν μια ισχυρή χειρονομία για την οποία παραμένουμε βαθιά ευγνώμονες. Οι σχέσεις μας με το ελληνικό ΥΠΕΞ είναι και εποικοδομητικές και επαγγελματικές. Κοιτάζοντας μπροστά, είμαστε αφοσιωμένοι στην οικοδόμηση ενός μέλλοντος βασισμένου στην αμοιβαία πρόοδο, την ειρήνη και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου.
Πώς κρίνετε την προφορική παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών από πλευράς πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας της Β. Μακεδονίας ως προς τη μη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας;
Η συνταγματική ονομασία της χώρας μας ορίζεται ξεκάθαρα στο Σύνταγμά μας. Ταυτόχρονα, η Συμφωνία των Πρεσπών περιέχει ακριβείς διατάξεις σχετικά με τη χρήση των όρων «Μακεδονία» και «Μακεδονική», προσδιορίζοντας το πλαίσιο και τις έννοιες που επιτρέπονται για κάθε πλευρά. Ως καθηγητής Νομικής, θέλω να τονίσω ότι η τήρηση τόσο των εθνικών Συνταγμάτων όσο και του διεθνούς δικαίου είναι θεμελιώδης στις διεθνείς σχέσεις. Πρόκειται για αμοιβαίες υποχρεώσεις – δεν επιδέχονται μονομερή ερμηνεία. Πιστεύουμε ότι και οι δύο χώρες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε έναν κοινό στόχο: την προώθηση του αμοιβαίου σεβασμού και τη συνεργασία για σταθερότητα, ανάπτυξη και ισχυρούς δεσμούς γειτονίας – πάντα με γνώμονα τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει.
Ποιος ο ρόλος του ΝΑΤΟ στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό και πώς σχολιάζετε τα πρώτα δείγματα γραφής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ;
Η ενότητα παραμένει το θεμέλιο της κοινής μας σταθερότητας και ασφάλειας. Ως μέλη του ΝΑΤΟ, όλοι φέρουμε ατομική και συλλογική ευθύνη στο να διατηρήσουμε τη συνοχή και να υπερασπιστούμε τις αξίες που μας ξεχωρίζουν από τα αυταρχικά καθεστώτα. Το ΝΑΤΟ συνεχίζει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην προάσπιση της ασφάλειας – όχι μόνο για τα δύο έθνη μας, αλλά στην ευρύτερη ευρωατλαντική περιοχή. Είμαι βέβαιος ότι αυτός ο ρόλος θα παραμείνει ζωτικός. Αντιμετωπίζοντας ολοένα και πιο περίπλοκες προκλήσεις ασφάλειας, πρέπει να υιοθετήσουμε μια ενιαία προσέγγιση. Η συλλογική άμυνα, η ανθεκτικότητα και η αποτροπή είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία όλων. Οι ΗΠΑ παραμένουν βασικός σύμμαχος και στρατηγικός εταίρος. Από την ανεξαρτησία μας, αυτή η συνεργασία έχει αποδειχθεί επανειλημμένα. Το ΝΑΤΟ παρέχει την πλατφόρμα για την αντιμετώπιση κρίσιμων ανησυχιών για την ασφάλεια, επιτρέποντας σε όλα τα μέλη – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ – να συμμετάσχουν σε ουσιαστικές διαβουλεύσεις. Λάβαμε υπόψη τις ανησυχίες που διατύπωσε η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, ιδίως για τις συλλογικές αμυντικές δαπάνες. Πολλά κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας, εργάζονται για να ανταποκριθούν στις προσδοκίες ώστε να διασφαλίσουν ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο για οποιαδήποτε απειλή. Στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, θα έχουμε την ευκαιρία να αξιολογήσουμε την τρέχουσα κατάσταση και να λάβουμε αποφάσεις για κρίσιμα ζητήματα – αμυντικές επενδύσεις, υποστήριξη για την Ουκρανία, περιφερειακές συνεργασίες και στρατηγικές προκλήσεις. Είμαι βέβαιος ότι το ΝΑΤΟ θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και θα συνεχίσει να λειτουργεί ως ο ακρογωνιαίος λίθος της συλλογικής μας ασφάλειας – δυνατότερο και πιο ενωμένο.
