Δυναμική ώθηση στις μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη δίνει η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, ώστε πριν από το καλοκαίρι να έχει μειωθεί η λίστα αναμονής κατά 50% στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο αυτό, για 13 Τρίτες (το πρόγραμμα ξεκίνησε την πρώτη Τρίτη του Μαρτίου και θα ολοκληρωθεί την τελευταία του Μαΐου) έχουν προγραμματιστεί ισάριθμες μεταμοσχεύσεις με τη συνδρομή απαραίτητου προσωπικού από άλλες δομές, σβήνοντας έτσι το μαρτύριο της αναμονής σε ασθενείς τελικού σταδίου.

Η τελευταία μεταμόσχευση που διενεργήθηκε μέσω αυτού του μέτρου – ανάσα αφορούσε, σύμφωνα με πληροφορίες, μια νοσηλεύτρια, η οποία υπηρετεί μάλιστα στο ίδιο νοσοκομείο και δώρισε το ένα της νεφρό στον αδερφό της έπειτα από έναν χρόνο αναμονής. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, και οι δύο αναρρώνουν. Είχε προηγηθεί μία ακόμη μεταμόσχευση με δότρια μια μητέρα, τη Σταυρούλα Νόκα, η οποία δώρισε το νεφρό της στον 35χρονο σήμερα γιο της, τον Δημήτρη.

Οπως η ίδια εξιστορεί μιλώντας στα «ΝΕΑ», το αγοράκι της γεννήθηκε στην Καβάλα. Εκεί οι γιατροί διέγνωσαν πως πάσχει από μια συγγενή πάθηση του ουροποιητικού. Σε ηλικία 10 ετών η γιαγιά του τού πρόσφερε το μεγαλύτερο δώρο, το νεφρό της. Τέσσερα χρόνια μετά, οι γιατροί έκριναν αναγκαίο να του αφαιρέσουν το δεύτερο νεφρό και μοιραία επί περίπου δύο δεκαετίες ζούσε με το μόσχευμα της γιαγιάς του.

«Πριν όμως από τριάμισι χρόνια άρχισε να μη δουλεύει και αυτό. Ξεκίνησε την αιμοκάθαρση. Η διαδικασία αυτή είναι ένας αργός θάνατος. Δεν μπορούσα να βλέπω το παιδί μου σε αυτήν την κατάσταση», περιγράφει η μητέρα. Και συνεχίζει: «Με τη συναίνεσή του, υποβλήθηκα σε εξετάσεις ώστε να διαπιστωθεί εάν είμαι συμβατή». Τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Εντούτοις, και παρά το τυπικό «πράσινο φως», η κυρία Νόκα βρέθηκε αντιμέτωπη με μία ακόμη παθογένεια: αυτή της αναγκαστικής αναμονής στο ΕΣΥ. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως οι ελλείψεις αναισθησιολόγων ήταν και παραμένουν το μεγαλύτερο «αγκάθι» για τη λειτουργία του Ιπποκράτειου.

Οταν ο υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους επισκέφτηκε στις 19 Ιανουαρίου τη Θεσσαλονίκη, το θέμα των καθυστερήσεων τέθηκε από τους διευθυντές της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων ΑΠΘ, καθηγητή Γιώργο Τσουλφά, και της Α’ Νεφρολογικής Κλινικής ΑΠΘ, καθηγητή Παντελή Σαραφίδη. Στην ίδια σύσκεψη συμμετείχε και ο διοικητής της 4ης ΥΠΕ, Δημήτρης Τσαλικάκης.

Εκείνη την περίοδο, η λίστα αναμονής μετρούσε 46 ζεύγη συμβατών δοτών και ληπτών. Σημειώνεται, δε, πως όλοι οι ασθενείς που συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν είναι τελικού σταδίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εντούτοις, έως και τα τέλη Μαΐου μόλις επτά εξ αυτών είχε προγραμματιστεί να υποβληθούν σε μεταμόσχευση.

Πώς λύθηκε ο γόρδιος δεσμός

Ο γόρδιος δεσμός των κενών λύθηκε τελικά με τη μετακίνηση (μία φορά την εβδομάδα) ενός αναισθησιολόγου και δύο νοσηλευτών από το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ καθώς και δύο ακόμη νοσηλευτών από το Νοσοκομείο Αγιος Παύλος. Παράλληλα, το δυναμικό ενισχύθηκε και με ακόμη έναν ιδιώτη αναισθησιολόγο. Πλέον, με την παρέμβαση αυτή μπορούν να γίνονται έξι αντί για δύο μεταμοσχεύσεις τον μήνα.

Ετσι, το πρωινό εκείνης της πρώτης Τρίτης που ξεκίνησε το πρόγραμμα η κυρία Νόκα και ο γιος της Δημήτρης μπήκαν στο χειρουργείο κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο. Το μήνυμα που θέλει να στείλει, πέρα από τις ευχαριστίες στους γιατρούς και τους νοσηλευτές, είναι «όσοι μπορούν, να δώσουν ζωή σε άλλους ανθρώπους. Να μη φοβούνται».

Εν τω μεταξύ, και σύμφωνα με εκτιμήσεις, έως τα τέλη του έτους η λίστα του Ιπποκράτειου Θεσσαλονίκης θα μηδενιστεί, με τους εμπνευστές του σχεδίου να επεξεργάζονται ήδη πιθανές λύσεις ώστε το πρόγραμμα να συνεχιστεί. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί πως πέρυσι έγιναν συνολικά 18 μεταμοσχεύσεις στο ίδιο νοσοκομείο από ζώντα δότη, ενώ φέτος σε διάστημα τριών μηνών έχουν προγραμματιστεί 20.

«Η ελπίδα του ανθρώπου που χρειάζεται μεταμόσχευση και το μεγαλείο ψυχής εκείνου που του προσφέρει το μόσχευμα ως δώρο ζωής… Αυτή την κορυφαία πράξη αγάπης και αλληλεγγύης έχουμε ιερή υποχρέωση ως πολιτεία να στηρίξουμε με κάθε τρόπο», δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο υφυπουργός Μάριος Θεμιστοκλέους.

Ο ίδιος εστιάζει στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται σημαντική αύξηση στις μεταμοσχεύσεις και ότι το 2023 καταγράφτηκε ο μεγαλύτερος αριθμός ζώντων δοτών νεφρού στην Ελλάδα. «Ενισχύουμε λοιπόν με 2 εκατ. ευρώ τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων και αυξάνουμε τους Τοπικούς Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη ενισχύουμε το πρόγραμμα των μεταμοσχεύσεων του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου για να τριπλασιάσουμε τον αριθμό τους και να μειωθεί κατά 50% η λίστα αναμονής μέχρι το τέλος Μαΐου και εξ ολοκλήρου μέχρι το τέλος του χρόνου».

Οσο για το γνωστό σοβαρό θέμα της έλλειψης αναισθησιολόγων στη Θεσσαλονίκη, ο ίδιος επισημαίνει πως «υπάρχει προκήρυξη νέων θέσεων με θέσπιση κινήτρων, όπως ακαδημαϊκές θέσεις ΔΕΠ που είναι πιο ελκυστικές. Σε κάθε περίπτωση θέλω να πω για μία ακόμη φορά ότι η ενίσχυση του ΕΣΥ, η στήριξη των δημόσιων νοσοκομείων και η υιοθέτηση λύσεων προς όφελος των ασθενών είναι η κυρίαρχη προτεραιότητά μας».