Αναζήτηση
Ο κανόνας που έχουν «κλειδώσει» τα επιδημιολογικά δεδομένα θέλει μετά την έξαρση γρίπης τον χειμώνα να ακολουθεί μία άλλου τύπου έξαρση. Πιο συγκεκριμένα, κατά το τέλος της χειμερινής περιόδου και στις αρχές της άνοιξης καταγράφεται αύξηση της επίπτωσης των σποραδικών κρουσμάτων και επιδημιών από γαστρεντερίτιδες στη χώρα μας.
Και όπως όλα δείχνουν η φετινή χρονιά δεν αναμένεται να αποτελέσει εξαίρεση, πεποίθηση που ενισχύεται και από τα όσα εκτυλίσσονται στο εξωτερικό. Πιο συγκεκριμένα, εκτός από τα κρούσματα που αρχίζουν να καταγράφονται εντός των συνόρων, αντίστοιχες είναι και οι προειδοποιήσεις των ειδικών σε Αγγλία και ΗΠΑ δεδομένου πως τις τελευταίες εβδομάδες αυξάνονται ταχέως τα περιστατικά.
Υπό τις εξελίξεις αυτές, η Αννα Παρδάλη, παιδίατρος MSc Αναπτυξιακή και Εφηβική Υγεία ΕΚΠΑ, δίνει χρήσιμες πληροφορίες για τους γονείς που έχουν μικρά μωρά, αλλά και γενικότερα για τις ευπαθείς ομάδες, καθώς οι γαστρεντερίτιδες έφτασαν (και) στη χώρα μας νωρίτερα ακολουθώντας το πρώιμο κύμα γρίπης.
Ιογενείς γαστρεντερίτιδες και συμπτώματα
Οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες οφείλονται σε διάφορους ιούς. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι οι νοροϊοί, οι εντεροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί. Προσβάλλουν όλες τις ηλικίες και οι ροταϊοί αφορούν κυρίως παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών.
Γενικά οι γαστρεντερίτιδες, εκτός από ιούς, μπορεί να οφείλονται και σε μικρόβια με γνωστότερα τη σαλμονέλα, τη σιγκέλα, το καμπυλοβακτηρίδιο κ.ά., που όμως καταγράφονται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
Οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες διαδράμουν συνήθως ηπιότερα ενώ οι μικροβιακές πιο σοβαρά και πολλές φορές απαιτούν νοσηλεία. Οι συχνότερες όμως είναι οι ιογενείς και στα συμπτώματα βλέπουμε να κυριαρχούν οι έμετοι, οι διάρροιες, το κοιλιακό άλγος και ο πυρετός. Μία σημαντική λεπτομέρεια όμως είναι πως δεν είναι απαραίτητο μια γαστρεντερίτιδα να έχει όλα αυτά τα συμπτώματα μαζί, μπορεί να εμφανίζει και μόνο ένα από τα πρώτα τρία με ή χωρίς πυρετό.
Πώς τις αντιμετωπίζουμε
Το πιο οξύ και πιο επείγον σύμπτωμα από όλα είναι οι έμετοι. Και αυτό γιατί όταν παρατείνονται δεν επιτρέπουν στον οργανισμό την ενυδάτωση από το στόμα και την αποκατάσταση των υγρών που χάθηκαν, οδηγώντας στην αφυδάτωση.
Στην περίπτωση αυτή ένα άτομο μπορεί να έχει μειωμένη ούρηση, ξηροστομία και ζαλάδα. Ενα αφυδατωμένο παιδί ή βρέφος, πάλι, μπορεί να κλαίει με λίγα ή καθόλου δάκρυα, να μη βρέχει συχνά τις πάνες του, και να παρουσιάζει ασυνήθιστη υπνηλία και νωθρότητα.
Πάντως, ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι να βιάζονται να δώσουν υγρά αμέσως έπειτα από κάθε έμετο, φοβούμενοι την αφυδάτωση. Ομως το διεγερμένο αντανακλαστικό του εμέτου λόγω της ίωσης διεγείρεται περισσότερο όταν αναγκάζεται το στομάχι μας να λειτουργήσει αμέσως με οποιαδήποτε τροφή ή υγρά που χορηγούμε τόσο γρήγορα μετά τον έμετο. Ετσι αυξάνουμε τον αριθμό τους και βέβαια την πιθανότητα να καταλήξουμε στο νοσοκομείο. Γι’ αυτό έπειτα από κάθε έμετο:
n Περιμένουμε τουλάχιστον μία με δύο ώρες και εφόσον σε αυτό το διάστημα το παιδί δεν έχει κάνει άλλον έμετο, τότε προσπαθούμε να χορηγήσουμε ελάχιστη ποσότητα υγρών αργά (απλώς νερό ή με διάλυμα ηλεκτρολυτών μαζί) που αυξάνουμε σταδιακά, παρατηρώντας παράλληλα αν το παιδί έχει τάση ή κάνει ξανά έμετο.
n Αν επαναλάβει τον έμετο, τότε διακόπτουμε την προσπάθεια για μία-δύο ακόμη ώρες και επαναλαμβάνουμε την πιο πάνω διαδικασία.
n Ανάλογα με τον αριθμό των εμέτων που έχουν προηγηθεί, η προσπάθεια την όποια περιγράφουμε έχει περιθώρια να επαναληφθεί μία με δύο φορές ακόμη, γιατί πλέον πρέπει να αρχίσει η ενυδάτωση και αν αυτό δεν μπορεί να γίνει από το στόμα θα πρέπει να γίνει με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, σε συνθήκες νοσηλείας.
n Πολλοί γονείς ρωτούν ποιος είναι ο αριθμός εκείνος των εμέτων που θα τους οδηγήσει στο νοσοκομείο. Αυτό εξαρτάται από τον κάθε οργανισμό. Υπάρχουν παιδιά που και με 3-4 εμέτους μπορεί να έχουν αφυδατωθεί. Πάντα συνεκτιμώνται και άλλοι παράγοντες όπως οι διάρροιες, ο πυρετός κ.λπ. που προσθέτουν στοιχεία αφυδάτωσης. Ενας αριθμός 5 έως 10 εμέτων, πάντως, πρέπει πάντοτε να εκτιμάται από τον γιατρό γιατί είναι οριακή κατάσταση.
Σε ό,τι αφορά τις διάρροιες είναι κατά κανόνα πιο εύκολα αντιμετωπίσιμες καθώς η σχετική δίαιτα (αποφεύγουμε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, βαριά μαγειρεμένα φαγητά και σε ορισμένες περιπτώσεις γαλακτοκομικά), σε συνδυασμό με τη χορήγηση άφθονων υγρών κατά προτίμηση μαζί με ηλεκτρολύτες, βοηθά αρκετά.
Η λήψη αντιδιαρροϊκών και αντιεμετικών φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων πρέπει να αποφεύγεται ιδιαίτερα στα παιδιά, ενώ υπογραμμίζεται ότι στις ιογενείς γαστρεντερίτιδες δεν έχουν θέση τα αντιβιοτικά.
Πώς μεταδίδονται
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο, αφού οι ιοί αποβάλλονται στα κόπρανα και στα εμέσματα των ασθενών. Οι ιοί επιβιώνουν στις επιφάνειες έως και 72 ώρες και ακόμα και μικρή ποσότητα του ιού αρκεί για να μολυνθεί κάποιος. Ενας ασθενής με γαστρεντερίτιδα από νοροϊό τον μεταδίδει από τη στιγμή που ξεκινά να νιώθει αδιαθεσία έως και τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή του.
Επίσης η μόλυνση ενός ατόμου γίνεται μέσω της κατανάλωσης κάποιου τροφίμου ή ποτού. Ακόμη, η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα, καθώς και η εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων που απελευθερώνονται σε περιπτώσεις έντονης διάρροιας ή εμετού μπορούν να οδηγήσουν σε μόλυνση ενός ατόμου.
Χρυσή συμβουλή η τήρηση των κανόνων υγιεινής
Οταν ένα μέλος της οικογένειας νοσεί, πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες υγιεινής για να μην εξαπλωθεί το νόσημα και στα υπόλοιπα μέλη.
n Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό:
α) Μετά τη χρήση της τουαλέτας
β) Μετά την αλλαγή πάνας
γ) Αφότου έρθει κανείς σε επαφή με κάποιον που έχει διάρροια ή κάνει εμετό
δ) Μετά την κολύμβηση
στ) Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον χειρισμό τροφίμων. Σημειώνεται ότι οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε και τα παιδιά της οικογένειας να κάνουν το ίδιο.
n Σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών με σαπούνι και νερό, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
n Χρήση οικιακής χλωρίνης για το καθάρισμα της τουαλέτας του σπιτιού
– σχολαστικό καθάρισμα μολυσμένων υφασμάτων (ρούχων, σεντονιών, εσωρούχων, πετσετών κ.ά.).
n Αποφυγή χρήσης των ίδιων σκευών (ποτήρια, πιάτα κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων με άλλα άτομα.
n Αποφυγή στενής επαφής με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
Τι πρέπει να κάνει κάποιος για να μη μεταδώσει το νόσημα
Οταν κάποιος νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, έχει δηλαδή διάρροια και/ή έμετο, θα πρέπει για όσο διαρκούν τα συμπτώματά του και για διάστημα 48 ωρών μετά την υποχώρησή τους:
n Να μη συμμετέχει στην προετοιμασία του φαγητού ή στην παροχή φροντίδας υγείας σε άλλα άτομα και να περιορίσει την άμεση επαφή με τους οικείους του.
n Να απέχει από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο (είτε είναι μαθητής, είτε εργάζεται εκεί).
n Να απέχει από την εργασία του.
n Να αποφεύγει την επίσκεψη σε χώρους όπως νοσοκομεία, γηροκομεία ή άλλα ιδρύματα (ευπαθείς ομάδες).
n Να μη συμμετέχει σε δραστηριότητες όπως κολύμβηση σε πισίνα, επίσκεψη σε σπα.
