Μια μεγάλη αλλαγή είναι σε εξέλιξη στον σύγχρονο κόσμο.
Ουσιαστικά είναι ως να προστίθεται μια νέα σελίδα στην εξέλιξη των κοινωνιών.
Σύντομα θα αποτιμούμε την ιστορία με βάση ένα πριν και ένα μετά για τα γεγονότα που βλέπουμε να εξελίσσονται.
Είτε μιλάμε για την πανδημία, είτε μιλάμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι σαφές ότι ζούμε γεγονότα που αποτελούν τομές. Που ορίζουν ένα πριν και ένα μετά. Που σηματοδοτούν «αλλαγές παραδείγματος».
Προφανώς και αυτές οι αλλαγές και οι δυναμικές που τις προκαλούν ήταν σε εξέλιξη πριν τα γεγονότα που αναγνωρίζουμε ως τομή.
Άλλωστε, αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η ίδια η ιστορική εξέλιξη. Με φαινομενικά «βουβές» διεργασίες που καταλήγουν να γίνουν εκρηκτικές ανατροπές.
Αλλαγές που μπορεί σήμερα να τις στοχαζόμαστε με αφορμή την πανδημία ή τον πόλεμο, όμως δεν περιορίζονται σε αυτές τις εξελίξεις.
Γιατί στην πραγματικότητα βρισκόμαστε στο σημείο που τέμνονται μια σειρά από κοσμοϊστορικές δυναμικές.
Η κλιματική αλλαγή (και επικείμενη κλιματική καταστροφή εάν δεν πάρουμε μέτρα) σηματοδοτεί το τέλος ουσιαστικά ενός ολόκληρου προτύπου βιομηχανικής παραγωγής, τεχνολογίας, ενεργειακής κατανάλωσης, που σφράγισε τον πλανήτη από την βιομηχανική επανάσταση και μετά. Για πρώτη φορά τίθεται τόσο επιτακτικά η ανάγκη για ένα νέο τεχνολογικό, παραγωγικό και κοινωνικό σε τελική ανάλυση «παράδειγμα».
Η πανδημική ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και η αναγνώριση ότι χρειάζονται πολύ μεγάλης κλίμακας κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομία, ήρθε να υπογραμμίσει αυτό που βιώνει η παγκόσμια οικονομία από την κρίση του 2008 και μετά, δηλαδή το γεγονός ότι η αγορά από μόνη της δεν μπορεί να παίξει τον ρόλο του «κοινωνικού εξορθολογισμού» και της βελτιστοποίησης της κατανομής πόρων και αγαθών που η κλασική φιλελεύθερη θεωρία της αποδίδει.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία έρχεται να υπογραμμίσει με τον πιο τραγικό τρόπο το τέλος του «μεταψυχροπολεμικού κόσμου» και την είσοδο σε μια νέα περίοδο σύγκρουσης ανάμεσα σε μεγάλα γεωπολιτικά μπλοκ που την ίδια στιγμή παραμένουν αλληλεξαρτημένα στο ενεργειακό και το οικονομικό επίπεδο.
Η ψηφιακή τεχνολογία έχει πάψει πια να είναι απλώς ένας μηχανισμός αύξησης της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων ή διευκόλυνσης της «επικοινωνίας». Αποτελεί πλέον το πραγματικό υπόβαθρο ολοένα και περισσότερων πλευρών της ζωής, από την τέχνη και τις διαπροσωπικές σχέσεις έως την πολιτική και την ανάδυση μιας νέας «ψηφιακής δημοκρατίας».
Όλα αυτά γεννούν μεγάλα και επείγοντα ερωτήματα.
Μπορούμε να στοχαστούμε την «Πράσινη Μετάβαση» ως «αλλαγή παραδείγματος» που θα εξασφαλίσει ταυτόχρονα τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη, ή η ταυτόχρονη επιδίωξη αντιφατικών στοχεύσεων στο τέλος δεν θα αποτρέψει το να καταστεί μεγάλο μέρος του πλανήτη αβίωτο;
Υπάρχει τρόπος να στοχαστούμε το συνδυασμό ανάμεσα στον δυναμισμό της αγοράς και την αναγκαία κρατική παρέμβαση ως δρόμο για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, ακόμη και εάν αυτό δεν ταιριάζει απαραίτητα με διάφορες «οικονομικές ορθοδοξίες»;
Θα διαμορφωθεί μια νέα αντίληψη της «συλλογικής ασφάλειας» που να εγγυάται την ειρηνική συνύπαρξη των κρατών και δεν θα παραπέμπει σε μια ακολουθία από κλιμακούμενες «περιφερειακές συγκρούσεις»;
Μπορούμε να αξιοποιήσουμε όλες τις τεράστιες δυνατότητες των ψηφιακών τεχνολογιών, με τρόπο που δεν θα υπονομεύονται κρίσιμες πλευρές της κοινωνικής ζωής;
Η Ελλάδα χώρα στο σταυροδρόμι γεωγραφικών περιοχών, εμπορικών διαδρόμων και ενεργειακών ροών, χώρα της Ευρώπης αλλά και της Μεσογείου θα δοκιμαστεί μέσα στη δύσκολη ανάδυση μιας νέας ιστορικής πραγματικότητας.
Τα ερωτήματα που σκιαγραφήθηκαν παραπάνω την αφορούν με έναν άμεσο και συνάμα βαθύ τρόπο. Γιατί βγαίνει τραυματισμένη και στη νέα δεκαετία και πολλά ερωτήματα και για το δικό της μέλλον ανοιχτά.
Γι’ αυτό και χρειάζεται στη χώρα μας να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση για όλες αυτές τι εξελίξεις και το πώς ήδη μας επηρεάζουν.
Με όρους ουσιαστικής συζήτησης (και αντιπαράθεσης ιδεών και προγραμμάτων) έξω και πέρα από τη λογική του πολιτικού μάρκετινγκ και της μικροκομματικής αντιπαράθεσης.
Συζήτησης στην οποία να συνομιλήσουν οι πολιτικοί με τους επιστήμονες και το διανοητικό δυναμικό της χώρας.
Συζήτησης που να προσπαθήσει να αναμετρηθεί πραγματικά με τις προκλήσεις που έρχονται από τη διεθνή κατάσταση και να δοκιμάσει να δώσει απαντήσεις με όλη την πρωτοτυπία που απαιτεί μια νέα εποχή.
Πεδίο αυτής της συζήτησης θέλει να είναι το ΟΤ FORUM, φιλοδοξώντας να φέρει στο προσκήνιο, στην πρώτη γραμμή την επιστημονική συζήτηση σε κρίσιμα ζητήματα και συνάμα να διευκολύνει τις πολιτικές δυνάμεις να συζητήσουν ουσιαστικά, πέραν από τα στερεότυπα της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης.
Με το βλέμμα στραμμένο σε μια ιστορία που γράφεται κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας.
