Εν μέσω πανδημίας πολλοί συμπολίτες μας υποφέρουν από χρόνια νοσήματα, για τα οποία θα πρέπει να υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε θεραπεία. Υπάρχουν επίσης και έκτακτα γεγονότα για τα οποία κρίνεται απαραίτητο άμεσα και χωρίς χρονοτριβή να επικοινωνούν με τον γιατρό τους. Ποιες είναι λοιπόν ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις στην οφθαλμολογία;

Στην κρίσιμη αυτή ερώτηση απαντά ο χειρουργός – οφθαλμίατρος Ιωάννης Δατσέρης, ο οποίος παράλληλα δίνει χρήσιμες συμβουλές στους μαθητές και τους εργαζομένους που βρίσκονται εν μέσω πανδημίας επί ώρες μπροστά σε μια οθόνη, καθώς ακόμη και οι συσκέψεις γίνονται πλέον και κατά κανόνα διαδικτυακά.

Πιο συγκεκριμένα και όπως ο ειδικός σημειώνει, οι ασθενείς πάσχοντες από χρόνιο απλούν γλαύκωμα θα πρέπει κανονικά και αυτή την περίοδο να υποβάλλονται σε τρίμηνη ή εξάμηνη παρακολούθηση από τον οφθαλμίατρό τους καθώς και να συνταγογραφούν σε τριμηνιαία βάση τα κολλύριά τους προκειμένου να αποφεύγουν άσκοπες μετακινήσεις.

«Οι πάσχοντες από καταρράκτη ή οι επιθυμούντες να διορθώσουν με laser τη διαθλαστική τους ανωμαλία (μυωπία, αστιγματισμός, υπερμετρωπία) καλό θα ήταν να προγραμματίσουν την επέμβασή τους. Αλλωστε όλες αυτές οι επεμβάσεις γίνονται με μεγάλη ασφάλεια στα δεκάδες οφθαλμολογικά κέντρα που λειτουργούν στη χώρα μας», προσθέτει ο Γιάννης Δατσέρης.

Θεραπείες. Ο ίδιος, δε, υπογραμμίζει ότι οι ασθενείς με παθήσεις της ωχράς κηλίδας δεν πρέπει για κανένα λόγο να σταματούν τις θεραπείες τους κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε επιδημίας γιατί κινδυνεύουν ανεπανόρθωτα να προκαλέσουν σοβαρή απώλεια της όρασής τους. «Οι θεραπείες πρέπει πάντοτε να συνεχίζονται κανονικά στον χρόνο που προσδιορίζει ο οφθαλμίατρος όπως και οι ενδεδειγμένες διαγνωστικές εξετάσεις. Σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία και ιδιωτικές κλινικές υπάρχει ο κατάλληλος χώρος προκειμένου να διενεργούνται οι ενέσεις για τις παθήσεις της ωχράς κηλίδας. Η πολιτεία πρέπει να θεσμοθετήσει για διευκόλυνση των ασθενών οι θεραπείες να γίνονται και στις σύγχρονες οφθαλμολογικές μονάδες ημερήσιας νοσηλείας».

Ενα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αρκετοί είναι τα λεγόμενα «μυγάκια» ή αλλιώς μυιοψίες που τα αντιλαμβάνονται κυρίως σε φωτεινό φόντο. «Συνήθως οφείλονται σε αποκόλληση του υαλοειδούς και αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι θα χρειαστεί να ζητήσουμε άμεσα οφθαλμολογική εξέταση από οφθαλμίατρο με βυθοσκόπηση».

Εν τω μεταξύ, η συνεχώς αυξανόμενη την τελευταία περίοδο χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών δημιούργησε στους χειριστές τους μια σειρά από προβλήματα. Η μη ορθή θέση του Η/Υ, ο τύπος της οθόνης, η θέση του χειριστή, η ψυχοσωματική του διάθεση αλλά και το ιατρικό οφθαλμολογικό ιστορικό του εργαζομένου είναι σημαντικοί παράγοντες που πιθανόν να επιβαρύνουν την υγεία των ματιών.

Τα οφθαλμικά ενοχλήματα διαφέρουν ως προς την ένταση: από μια ελαφρά και μάλλον απροσδιόριστη αίσθηση ενόχλησης και οπτικής κόπωσης μέχρι σημαντικά συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, δακρύρροια, τσούξιμο, κοκκίνισμα, θόλωση της όρασης, φωτοφοβία, ναυτία και αίσθημα βάρους στον βολβό, συμπτώματα που στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως ασθενωπικά ενοχλήματα.

«Τα αίτια αυτών των ενοχλημάτων πρέπει να αναζητηθούν στις παραμέτρους που περιγράψαμε πιο πάνω. Αναφερόμενοι στην κατάσταση της υγείας των οφθαλμών των χειριστών, πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα άτομα που παρουσιάζουν κάποιας μορφής ετεροφορία και ειδικά εξωφορία στην κοντινή απόσταση έχουν μεγάλες πιθανότητες να παρουσιάσουν ασθενωπικά ενοχλήματα», διευκρινίζει ο ειδικός.

Επίσης άτομα με αδυναμία σύγκλισης, με διαθλαστικές ανωμαλίες αδιόρθωτες ή κακά διορθωμένες (κυρίως υπερμετρωπία και αστιγματισμό) είναι πολύ πιθανό να παραπονεθούν για διάφορες μορφές ενοχλήσεων από τους οφθαλμούς.

Οδηγίες. Ο τύπος της οθόνης, ο συνολικός χρόνος έκθεσης και η θέση της σε σχέση με τον χειριστή σίγουρα θα πρέπει να τοποθετηθούν στις πρώτες θέσεις όσον αφορά τον βαθμό σπουδαιότητας. Οθόνες μικρών διαστάσεων, που αντανακλούν τον γύρω φωτισμό, που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 60 cm και ψηλότερα σε σχέση με τη διεύθυνση του βλέμματος προκαλούν αρκετά ενοχλήματα στους χειριστές τους.

Είναι σημαντικό εντούτοις να τονιστεί ότι η χρήση Η/Υ δεν προκαλεί μόνιμες οφθαλμικές βλάβες ή ανωμαλίες. Η πρόκληση όμως ασθενωπικών ενοχλημάτων, η οποία, όπως είπαμε, οφείλεται στη συνεργική δράση μιας σειράς ενοχοποιητικών παραγόντων, δημιουργεί αρκετά προβλήματα στους χειριστές τους.

Τι προτείνεται

Συνοπτικά προτείνεται μια σειρά μέτρων που ξεκινά από τον χειριστή και τελειώνει στο εργασιακό περιβάλλον.

– Μια καλή οφθαλμολογική εξέταση είναι το πρώτο που πρέπει να γίνει ώστε οι διάφοροι ενοχοποιητικοί παράγοντες να επισημανθούν ή να αποκλεισθούν αντίστοιχα, το αποτέλεσμα δε της εξέτασης είναι σημαντικό γιατί θα ξεχωρίσει τα άτομα υψηλής επικινδυνότητας για ασθενωπικά ενοχλήματα.

– Στο περιβάλλον όπου εργαζόμαστε πρέπει πρωταρχικά να γίνει μια καλή εργονομική μελέτη, ο φωτισμός του χώρου να είναι ανάλογος των διαστάσεων του δωματίου και να λαμβάνει υπ’ όψιν την ηλικία και την οφθαλμολογική κατάσταση του χειριστή.

– Προτιμότερο είναι να αποφεύγονται χώροι στους οποίους δεν υπάρχει εξωτερικός φωτισμός, αντίθετα να προτιμούνται εκείνοι οι οποίοι διαθέτουν φυσικό φωτισμό στη μία τους μόνο πλευρά.

– Αναγκαία είναι η απομάκρυνση πηγών φωτισμού που προκαλούν αντανακλάσεις στην οθόνη, ενώ καλό θα ήταν να εργαζόμαστε σε μια απόσταση 60-80 cm από αυτή.

– Ακόμη, προσοχή πρέπει να δείξουμε τόσο στο κάθισμά μας όσο και στην οθόνη, προκειμένου να βρίσκεται λίγο χαμηλότερα σε σχέση με τη διεύθυνση του βλέμματός μας.

– Σημαντική είναι επίσης η επιλογή του τύπου της οθόνης. Προτιμότερες είναι οι χαμηλής ακτινοβολίας, αντι-reflex, κινητές και ρυθμιζόμενες σε σχέση με το επίπεδο εργασίας, μεγέθους 15 ή 17 ιντσών.

– Τέλος, η μείωση του υπάρχοντος θορύβου, η διατήρηση μιας καθαρής ατμόσφαιρας και ιδανικής θερμοκρασίας στο εργασιακό περιβάλλον αποτελούν βασικά στοιχεία ώστε να μειωθούν οι εμφανίσεις ασθενωπικών ενοχλημάτων.

– Για κάθε 50 λεπτά κοντινής εργασίας να σηκώνουμε τα μάτια μας και να κοιτάζουμε μακριά για 7 λεπτά.