Το εμβόλιο για τον κοροναϊό οδηγεί σε οικουμενικό… πολιτικό πολιτισμό

Στη Βρετανία, η πρώτη γυναίκα που εμβολιάστηκε λέγεται Μάγκι. Σε ένα παράλληλο σύμπαν, θα μπορούσε να λέγεται Μάργκαρετ Θάτσερ. Αν στη θέση της Μάγκι Κίναν ήταν όντως η Θάτσερ, που περηφανευόταν συχνά πως είναι μια από τους πολλούς της μεσαίας τάξης, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα εμβολιαζόταν όπως και η συνονόματή της: όσο πιο δημόσια γίνεται. Θα το έκανε αμερικάνικα, φωναχτά – ειδικά αν η χώρα της ήταν η πρώτη στον κόσμο που ξεκινούσε τους εμβολιασμούς.

Το καλό παράδειγμα

Ο δημόσιος εμβολιασμός πολιτικών προσώπων, που στα χρόνια του Covid-19 ξεκίνησε ως ιδέα από τις ΗΠΑ, είναι μια επικοινωνιακή τακτική που μπορεί να λειτουργήσει θετικά σε κοινωνίες που στις έρευνες αποτυπώνουν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου. Ο πολιτικός δίνει το καλό παράδειγμα, δείχνει στην πράξη πως είναι ένας από τους πολλούς, εμβολιαζόμενος σε δημόσια θέα. Μπορεί, ωστόσο, και να λειτουργήσει και αρνητικά: στις κοινωνίες με μεγάλες οικονομικές ανισότητες ή συνηθισμένες σε πιο σοσιαλιστικά μοντέλα το κύριο μέλημα είναι η ίση παροχή υπηρεσιών υγείας σε όλους -ένας πολιτικός που όχι μόνο εμβολιάζεται πρώτος, αλλά το κάνει και δημόσια, μπορεί τελικά να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιθυμεί. Γι’ αυτό, σε χώρες όπως ο Καναδάς, τα πολιτικά πρόσωπα που έχουν δηλώσει πως θα εμβολιαστούν δημοσίως θα το κάνουν όταν έρθει η σειρά τους και όχι πριν απ’ όλους.

Στην Ελλάδα, υπέρ του εμβολιασμού γενικότερα (αλλά και του δικού τους προσωπικά) έχουν ταχθεί οι περισσότεροι πολιτικοί αρχηγοί, με μόνη παραφωνία τον Κυριάκο Βελόπουλο. Υπέρ του εμβολιασμού έχει ταχθεί και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η οποία στα τέλη Οκτωβρίου δημοσιοποίησε πως εμβολιάστηκε κατά του ιού της γρίπης και κατά του πνευμονιόκοκκου, με στόχο να ενθαρρύνει τους πολίτες να ακολουθήσουν τις οδηγίες των ειδικών και να κάνουν το ίδιο. Πράγμα που, μαζί με τις πρώτες δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών, ανεβάζει τις πιθανότητες ενός δημόσιου εμβολιασμού και αυτές της δημιουργίας ενός ενιαίου μετώπου απέναντι στον κορωνοϊό. Παρά τη δημόσια διαμάχη για το σπίτι στο Σούνιο, κάτι τέτοιο συνέβη την Πέμπτη στη Βουλή, με πρωταγωνιστές τον υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γιώργο Γεωργαντά, και τον Νίκο Βούτση: και οι δύο άσκησαν δριμεία κριτική στην αντιεμβολιαστική ρητορική του Κυριάκου Βελόπουλου.

Προσκλητήριο

Παρότι στην Ευρώπη η συζήτηση για τον εμβολιασμό των ηγετών δεν έχει πάρει τις επικοινωνιακές διαστάσεις που πήρε στις ΗΠΑ, στην Ελλάδα επί του θέματος ακολουθείται η συνταγή της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Πράγμα που θεωρείται απαραίτητο λόγω και του αυξημένου αριθμού πολιτών που στις πρόσφατες μετρήσεις απαντούν αρνητικά όταν ρωτούνται αν θα κάνουν το εμβόλιο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει απευθύνει προσκλητήριο στους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς, αλλά και στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου. «Πρώτος εγώ και η οικογένειά μου θα κάνουμε το εμβόλιο. Προτρέπω να κάνουν το ίδιο και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί», ανέφερε όταν επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη, δήλωση που επανέλαβε και λίγες μέρες αργότερα στον Alpha: «Πρέπει να στείλουμε ένα μήνυμα ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές. Είναι σημαντικό να ξεπεραστεί η καχυποψία ενός όχι ευκαταφρόνητου τμήματος την κοινωνίας που φοβάται». Η προσωπική ιστορία της Μαρίκας Μητσοτάκη και η μάχη της με την πολιομυελίτιδα δίνει στην επιλογή του Πρωθυπουργού και έναν προσωπικό τόνο.

Ισως το μεγαλύτερο μυστήριο σ’ αυτή τη φάση είναι η στάση του Αλέξη Τσίπρα, καθώς μετά την πρώτη νύξη του Μητσοτάκη για δημόσιο εμβολιασμό η Κουμουνδούρου τηρούσε σιγή ιχθύος. Αυτό άλλαξε τηΔευτέρα: «Εμείς θα πρέπει να δώσουμε το στίγμα ως δημόσια πρόσωπα, να πείσουμε τους συμπολίτες μας να εμβολιαστούν, γιατί αν δεν γίνει ούτε αυτό θα χάσουμε ένα εργαλείο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τσίπρας, τονίζοντας πως στην αξιωματική αντιπολίτευση «δεν πρέπει να είναι μίζεροι με το εμβόλιο».

Στο ίδιο μήκος κύματος εμφανίστηκε και η Ολγα Γεροβασίλη, λέγοντας (Παραπολιτικά FM)  πως δεν θεωρεί απίθανο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να εμβολιαστεί δημόσια μαζί με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αν κάτι τέτοιο όντως συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά που ο ΣΥΡΙΖΑ παραμερίζει τις διαφορές του με την κυβέρνηση (οι οποίες, ειδικά αυτή τη περίοδο, έχουν και προσωπική χροιά) για ένα θέμα που υπερβαίνει κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση. Και μάλιστα θα είναι η πρώτη φορά που μια επικοινωνιακού, συμβολικού τύπου κίνηση θα βρίσκει σύμφωνα τα δύο κόμματα. Για τη Φώφη Γεννηματά, το ζήτημα του δημόσιου εμβολιασμού είναι πιο εύκολο γιατί ταιριάζει στο προφίλ του Κινήματος Αλλαγής – κάθε φορά, μπροστά σε μια σημαντική απόφαση που προκαλεί συγκρούσεις στη Βουλή, η Χαριλάου Τρικούπη επιλέγει να κινείται προάγοντας τη συναίνεση. Αν για ένα πράγμα η συναίνεση είναι απαραίτητη, αυτό είναι η μάχη ενάντια στον κορωνοϊό. Σ’ αυτό το μήκος κύματος η Γεννηματά πρότεινε μια εβδομάδα πριν έναν συνολικό οδικό χάρτη για την πανδημία. Ενα από τα σημεία του είναι και ο εμβολιασμός. Η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής πρότεινε καμπάνια ενημέρωσης με διαφάνεια, ζητώντας από τις ηγεσίες των κομμάτων να δώσουν από κοινού το παράδειγμα του εμβολιασμού. Ηδη, άρα, οι αρχηγοί των τριών πρώτων κοινοβουλευτικών κομμάτων έχουν πάρει την ίδια θέση στο ζήτημα του εμβολιασμού – πράγμα που θα μπορούσε να βοηθήσει στη μεταξύ τους συνεννόηση, ώστε να εμβολιαστούν από κοινού.

Οι τρεις δεν είναι οι μόνοι που συμφωνούν στον εμβολιασμό. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας ήδη από τα μέσα Νοεμβρίου έχει δηλώσει πως «φυσικά» θα κάνει το εμβόλιο όταν αυτό κριθεί ασφαλές, ενώ το ΚΚΕ είναι υποστηρικτικό σε κάθε κοινή κίνηση υπέρ του εμβολιασμού, ζητώντας παράλληλα να εξασφαλιστεί και να τηρηθεί η δωρεάν χορήγησή του. «Θα είμαι ο πρώτος που θα κάνει το εμβόλιο του κορωνοϊού σε δημόσια θέα», ήταν τα λόγια και του Γιάνη Βαρουφάκη – στον οποίο ταιριάζει υφολογικά και η δημοσιότητα του πράγματος. Το ΜέΡΑ25 έχει δηλώσει «ξεκάθαρα ταγμένο» στον αγώνα υπέρ των εμβολιασμών, ενώ ο Βαρουφάκης έχει χαρακτηρίσει όσους δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν «τζαμπατζήδες», που δεν θέλουν να πάρουν το ρίσκο. Ο μοναδικός που διαφωνεί είναι ο Κυριάκος Βελόπουλος, ο οποίος ακολουθεί το «άλλο» αμερικανικό παράδειγμα – αυτό του Ντόναλντ Τραμπ, πριν ο πρόεδρος των ΗΠΑ νοσήσει.

Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, οι πιο σημαντικές πολιτικές δυνάμεις βρίσκουν κοινό τόπο. Αν οι συνεννοήσεις που θα ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα αποφέρουν καρπούς, πολύ πιθανό να τους δούμε να εμβολιάζονται μαζί – ή τουλάχιστον, ανοιχτά. Απόδειξη πως ο κορωνοϊός χωρίζει, αλλά ενίοτε ενώνει κιόλας. Και στην ελληνική περίπτωση, έστω κι αν αποδειχθεί μεμονωμένο, είναι θεραπεία.