Μόνο ένα στα 1.000 χελωνάκια Caretta caretta θα επιβιώσει για να ενηλικιωθεί. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, όπως εξηγούν ειδικοί από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς, έχει πολύ μεγάλη σημασία η προστασία των περιοχών αναπαραγωγής και φωλεοποίησης της Caretta caretta που θεωρείται από τα πλέον απειλούμενα και εμβληματικά είδη της Μεσογείου τα οποία εμφανίζονται στη χώρα μας.
Και η παραλία των Σεκανίων, μήκους μόλις 550 μέτρων, είναι η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας της Caretta caretta στη Μεσόγειο, μια και συγκεντρώνει κάθε χρόνο 500 έως 1.000 φωλιές, δηλαδή πάνω από το 50% του συνόλου της Ζακύνθου, ενώ σε αυτήν καταγράφεται μία από τις ψηλότερες πυκνότητες φωλεοποίησης στον κόσμο για το προαναφερόμενο είδος χελώνας.
Εδώ, η προστασία της Caretta caretta δεν αφήνεται στην τύχη. Τα τελευταία χρόνια, η WWF Ελλάς με την υποστήριξη της αντίστοιχης περιβαλλοντικής οργάνωσης στη Σουηδία υλοποιεί πρόγραμμα φύλαξης με την πρόσληψη φυλάκων από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο.
Δουλειά τους, μεταξύ άλλων, είναι να απομακρύνουν τα σκάφη, να καταγράφουν τυχόν παραβάσεις και παράνομες ενέργειες και να εκτελούν χρέη προφύλαξης.
«Το έργο των φυλάκων, το οποίο υποστηρίζεται από τη WWF Σουηδίας, είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφού ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες καταγράφονται πολλά περιστατικά παρανομιών γύρω από την παραλία των Σεκανίων που έχουν μεγάλη επίπτωση στην επιβίωση των χελωνών Caretta caretta (όπως μεγάλες ταχύτητες σε σκάφη, αγκυροβόλιο σε απαγορευμένες περιοχές κ.ά.)» επισημαίνει, μεταξύ άλλων, η υπεύθυνη του προγράμματος Ζακύνθου Χαρίκλεια Μινώτου.
Με εισφορές ιδιωτών
Το 1994, η WWF Ελλάς, ύστερα από πανευρωπαϊκή εκστρατεία, με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και τις εισφορές ιδιωτών αγόρασε την έκταση που περιβάλλει την παραλία των Σεκανίων. Σκοπός, να αποτραπεί η όποια τουριστική ανάπτυξη, να εξασφαλιστεί η οικολογική αξία της περιοχής και τα Σεκάνια, όπως λένε από την περιβαλλοντική οργάνωση, «να είναι η μόνη παραλία που ανήκει στις χελώνες της (!)».
Τα Σεκάνια βρίσκονται στον κόλπο του Λαγανά της Ζακύνθου και αποτελούν τον πυρήνα, ζώνη απολύτου προστασίας, του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ), όπου επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα.
Οπως αναφέρουν από τη WWF Ελλάς, κάθε χρόνο, σε συνεργασία με το ΕΘΠΖ, τον Σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ και το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, διοργανώνονται καθαρισμοί της παραλίας. Και είναι εντυπωσιακό πως σε μια παραλία όπου δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σε πολίτες και τα σκουπίδια καταλήγουν εκεί μόνο από τη θάλασσα, το βάρος τους αγγίζει περίπου τα 600 κιλά σε ετήσια βάση, με τα περισσότερα από αυτά να είναι πλαστικά.
Τον Οκτώβριο του 2001 η δασική κάλυψη της περιοχής καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά που οφειλόταν σε εμπρησμό. Οπως εξηγούν από την περιβαλλοντική οργάνωση, προκειμένου να μην επαναληφθούν αντίστοιχα φαινόμενα, δίνεται μεγάλη έμφαση στην πρόληψη.
Οι πυρκαγιές ταυτίζονται με τη διάβρωση που αποτελεί σημαντική απειλή για την παραλία των Σεκανίων, αφού μπορεί να γίνει μεταφορά λάσπης στην αμμώδη περιοχή της παραλίας όπου γεννούν οι χελώνες. Κι αυτός είναι ο λόγος που με τη συνεισφορά εθελοντών συντηρούνται τα αντιδιαβρωτικά έργα και υπάρχει στενή συνεργασία με το ΕΘΠΖ.
Σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (Αθήνα, 2010), η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta είναι ένα είδος που κινδυνεύει. Κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών, αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκειται στο ότι στην Ελλάδα υπάρχουν ορισμένες από τις σημαντικότερες παραλίες για την αναπαραγωγή και φωλεοποίηση της Caretta caretta στη Μεσόγειο.
Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα είναι η οικολογική υποβάθμιση των οικοσυστημάτων που τη φιλοξενούν, όπως: η οικιστική και τουριστική ανάπτυξη των παραλιών ωοτοκίας, ο τεχνητός φωτισμός που αποπροσανατολίζει τα μικρά, η διάβρωση των ακτών και η κλιματική αλλαγή που απειλεί τα παραθαλάσσια οικοσυστήματα και τις παραλίες ωοτοκίας.
Το κυνήγι των αβγών από αλεπούδες, σκυλιά, αρουραίους κ.λπ. είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς της WWF Ελλάς, μια επιπλέον απειλή και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου, επηρεάζοντας το 40% των φωλιών.
Ο κυριότερος όμως θηρευτής των μικρών είναι οι γλάροι, ενώ στη θάλασσα τα καβούρια και τα μεγάλα ψάρια. Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα σημαντική απειλή είναι τα σκουπίδια στη θάλασσα. Οι πλαστικές σακούλες μοιάζουν με τσούχτρες και μπορούν να ξεγελάσουν τις χελώνες, οι οποίες τις τρώνε και ως συνέπεια προκαλείται ο θάνατός τους.
Γυρίζουν εκεί όπου γεννήθηκαν
Οι χελώνες ζουν περίπου 100 χρόνια και ενηλικιώνονται μετά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Για την αναπαραγωγή τους γυρίζουν στην παραλία όπου γεννήθηκαν για να γεννήσουν τα αβγά τους.
Η επιστροφή στους στην ίδια παραλία επιβεβαιώνει τη σημασία της διατήρησης, διαχείρισης και προστασίας των οικοσυστημάτων και των παραλιών ωοτοκίας. Η περίοδος ωοτοκίας αρχίζει τον Μάιο και τελειώνει τον Οκτώβριο με την έξοδο των μικρών προς τη θάλασσα.
Η κάθε χελώνα επιστρέφει στην περιοχή που έχει επιλέξει για να γεννήσει τα αβγά της κάθε δύο με τρία χρόνια. Και σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα γεννάει δύο έως τρεις φορές. Σκάβει τη φωλιά της με τα πίσω της πτερύγια σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών. Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αβγά.
