To 2010 ήταν μια χρονιά-κλειδί για την Ισπανία. Πρώτα απ’ όλα είχε φουντώσει η οικονομική κρίση. Περικοπές των δημόσιων δαπανών έγιναν παντού, αλλά οι μεγαλύτερες σημειώθηκαν στην Καταλωνία. Η δεξιά κυβέρνηση της επαρχίας, ύστερα από πιέσεις της Μαδρίτης, μείωσε τις δαπάνες για τη στέγη, την εκπαίδευση και την υγεία σε ποσοστό άνω του 15%. Και ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους.
Το δεύτερο μεγάλο γεγονός εκείνης της χρονιάς ήταν η απόφαση του Λαϊκού Κόμματος, που μόλις είχε αναλάβει την εξουσία στη Μαδρίτη, να προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο εναντίον του συμφώνου αυτονομίας για την Καταλωνία, το οποίο είχαν υπογράψει τέσσερα χρόνια νωρίτερα δύο Σοσιαλιστές: ο πρόεδρος της Καταλωνίας Πασκάλ Μαραγκάλ και ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Χόρχε Λουίς Θαπατέρο. Το σύμφωνο, που είχε ήδη ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο της Μαδρίτης, είχε ατέλειες. Ελεγε, για παράδειγμα, ότι η Καταλωνία ήταν «έθνος», ενώ το ισπανικό Σύνταγμα αναφέρει ότι στη χώρα υπάρχουν «εθνότητες». Κι έτσι οι τυπολάτρες δικαστές το ακύρωσαν.
«Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων» έλεγε ο Σάμιουελ Τζόνσον. Στην περίπτωσή μας, τον χρησιμοποίησαν ωμά ο Μαριάνο Ραχόι και ο Αρτούρ Μας (όπως και ο διάδοχός του). Ο πρώτος για να συγκαλύψει τη διαφθορά του κόμματός του και να αντιμετωπίσει το νεόκοπο Podemos, ο δεύτερος για να συγκαλύψει τη δική του διαφθορά και να αντιμετωπίσει τη συσσωρευμένη λαϊκή οργή. Ετσι φτάσαμε στο σημερινό εκρηκτικό αδιέξοδο. Με μία διαφορά: η νομιμότητα, το Σύνταγμα και η Ευρώπη ήταν από την αρχή με το μέρος του ισπανού πρωθυπουργού.
Ο Ραχόι είχε την επιλογή είτε να επιτρέψει το δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής και μετά απλώς να αγνοήσει το αποτέλεσμα είτε να το προκηρύξει ο ίδιος ενημερώνοντας τους Καταλανούς για τις βαριές του συνέπειες. Ηταν βέβαιο ότι θα το κέρδιζε. Αλλά δεν έκανε τίποτα από τα δύο. Εστειλε, αντίθετα, την Γκουάρδια Σιβίλ πρώτα να τρομοκρατήσει τους Καταλανούς κι ύστερα να τους εμποδίσει να ψηφίσουν. Προσέδωσε έτσι στους οπαδούς της απόσχισης τη νομιμότητα που στις κοινωνίες μας κερδίζουν μόνο τα θύματα. Εξαγρίωσε ακόμη και τους μετριοπαθείς. Και απέδειξε ότι, εκτός από απατεώνας, είναι και ανόητος.
Ενας ηγέτης όμως με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι επικίνδυνος. Δικαίως λοιπόν ζητούν πολλές πλευρές την παραίτησή του. Η παραμονή του στην εξουσία διαβρώνει τον κρατικό χαρακτήρα της Ισπανίας ενισχύοντας τις φυγόκεντρες τάσεις, ενθαρρύνει τα αποσχιστικά κινήματα σε άλλες χώρες της Ευρώπης και προκαλεί εκνευρισμό και αμηχανία στις Βρυξέλλες. Η χθεσινή ανακοίνωση της Κομισιόν με την οποία ζητείται ευθέως από τον Ραχόι να προσέλθει σε διάλογο με τους αντιπάλους του αποτελεί την έσχατη ταπείνωσή του.
Την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να βρει τον δρόμο της, το τελευταίο που χρειάζεται είναι ανεύθυνους ηγέτες να δυναμιτίζουν το κλίμα.
