Για πρώτη φορά από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι Ελληνες έχουν τόσο αρνητική άποψη για την Ευρώπη. Οπως κατέδειξε πρόσφατη έρευνα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ περισσότερο ωφελημένη βγήκε η ΕΕ!
Ως κάποιος που παρακολούθησε εκ των έσω την πολιτική και οικονομική συνεισφορά της ΕΕ στην ανάπτυξη της Ελλάδας, αλλά και ως Ελληνας, είμαι βαθύτατα προβληματισμένος με αυτή την εξέλιξη. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα εισέπραττε πάντα πολύ περισσότερα από όσα προσέφερε στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Τα περισσότερα έργα υποδομής που αποπεράτωσαν διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις έγιναν με συνεισφορά κοινοτικών κονδυλίων. Δρόμοι, αεροδρόμια και λιμάνια δεν ήταν δανεικά, αλλά έμειναν στη χώρα και ανήκουν στους Ελληνες. Την επόμενη εβδομάδα θα δοθεί στην κυκλοφορία ο νέος αυτοκινητόδρομος στα Τέμπη· ένδειξη ότι ακόμα και σε περίοδο κρίσης έργα – παρακαταθήκες συνεχίζουν να γίνονται πράξη με ευρωπαϊκή στήριξη. Για την ακρίβεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα 1,3 δισ. ευρώ για να ολοκληρωθούν πανελλαδικά δέκα μεγάλα έργα μεταφορών και περιβάλλοντος, όπως η επέκταση του μετρό της Αθήνας και η αποπεράτωση της κατασκευής του μετρό της Θεσσαλονίκης.
Στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί οι υποδομές να μη φαντάζουν ως πρώτη προτεραιότητα. Το επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ, όμως, είναι από τα πιο σημαντικά εργαλεία που τροφοδοτούν σήμερα την ελληνική αγορά με χρήμα και κατ’ επέκταση με θέσεις εργασίας και δυνατότητες ανάπτυξης. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η χρηματοδότηση μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων των 14 περιφερειακών αεροδρομίων που θα συμβάλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη του τουρισμού μας όλο τον χρόνο και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.
Παρ’ όλα αυτά, o σημερινός βαθύς σκεπτικισμός του Ελληνα προς τη συνδρομή της ΕΕ δημιουργεί ένα εύλογο ερώτημα. Θα μπορούσε η Ελλάδα να υπάρξει εκτός Ενωσης όπως επέλεξε το Ηνωμένο Βασίλειο; Αν και είναι νωρίς για να πει κανείς πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα για το Ηνωμένο Βασίλειο, όσον αφορά τη χώρα μας η απάντηση είναι ότι η Ελλάδα σε πληθώρα τομέων δεν θα επιβίωνε έξω από την ΕΕ. Αλλά και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της ΕΕ δεν θα επιβίωναν τόσο εύκολα μεμονωμένα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η ευημερία των ευρωπαϊκών κρατών είναι άμεσα συνυφασμένη με την πρόοδο της Ενωσης.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να είναι σήμερα συλλογικά από τις ισχυρότερες δυνάμεις παγκοσμίως, η βαρύτητά της όμως απειλείται από τις αναδυόμενες οικονομίες και τη διεθνή αστάθεια. Στις επόμενες δεκαετίες ο πληθυσμός της ΕΕ θα συρρικνωθεί κάτω από το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ θα γίνεται όλο και γηραιότερος με αντίκτυπο στα συστήματα πρόνοιας.
Σε ένα τέτοιο παγκόσμιο πλαίσιο φανταστείτε μια από τις μικρότερες και φτωχότερες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα, μια χώρα σε μια τόσο κρίσιμη και συνάμα επικίνδυνη γειτονιά, να πορεύεται μόνη της στον κόσμο, χωρίς το συλλογικό βάρος της Ενωσης.
Μέχρι να εμφανιστούν οι «πολυ-κρίσεις» των τελευταίων ετών (ζώνη ευρώ, ασφάλεια, Μεταναστευτικό), η ΕΕ εμπέδωνε τη νομιμοποίησή της ως υπερεθνικός οργανισμός από το γεγονός ότι εξασφάλιζε την ευημερία των λαών της. Από την ίδρυση της ΕΟΚ, το 1957, τα πράγματα πήγαιναν πάντα όλο και καλύτερα. Με την πάροδο των ετών, όμως, οι διχόνοιες των κρατών – μελών της σε κομβικά ζητήματα κλόνισαν την ικανότητα της Ενωσης να λειτουργεί αποτελεσματικά.
Τα 60ά γενέθλια της ΕΕ αποτελούν εξαιρετική ευκαιρία για ανασύνταξη του οράματος και αποκατάσταση στρεβλώσεων που προέκυψαν. Το έναυσμα για την ανανοηματοδότηση της ΕΕ έδωσε η Λευκή Βίβλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα σενάρια που παρουσίασε ο πρόεδρος Γιούνκερ θέτουν τις βάσεις της συζήτησης για να οριοθετήσουμε το κοινό ευρωπαϊκό μας μέλλον. Βασικός στόχος είναι να επαναπροσδιορίσουμε το μέλλον αυτό, δίνοντας τη δυνατότητα στους ευρωπαίους πολίτες να πάρουν μέρος σε αυτή τη διαδικασία, με βασική αρχή πάντα την ενότητα. Σε αυτό το κοινό μέλλον η Ελλάδα οφείλει να είναι, πρέπει να είναι και θα είναι παρούσα. Γιατί και η Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς την Ελλάδα δε θα ήταν η ίδια!
Ο Πάνος Καρβούνης είναι επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
