Αναζήτηση
Φθινοπωρινό κουίζ για καλούς λύτες: Ποιος σκηνοθέτης της ρηξικέλευθης «πρωτοπορίας» συμβουλεύει ανελλιπώς, στα θαυμαστά έργα του, κυβερνητικό γκουρού του Πολιτισμού και την επί του πολιτιστικού προσβλέπουσα συμβία του – και αυτό πέρα από σύμβουλο με γαλλική χορηγία;
Εκρηκτικός (νεανικός) μηχανισμός. Πολύ νεανικός. Στην ελληνική σκηνή. Νεανικά μηνύματα. Πολύ νεανικά. Οπως του νεότατου, εικοσάρη, Αλέξανδρου Διαμαντή που καταπιάνεται στο Σημείο με τον «Βέρθερο». Τον νεότατο αυτόχειρα – επαναστάτη του Γκαίτε. «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου» γράφτηκαν το 1774 μέσα σε τρεις μόλις εβδομάδες και γέννησαν το κίνημα Sturm und Drang (Θύελλα και Ορμή), πρόδρομο του Ρομαντισμού. Ο Αλέξανδρος Διαμαντής είχε ως αφετηρία του τον «Γλάρο» του Τσέχοφ, τον οποίο προσπάθησε –προτού επιδοθεί στην επιμέλεια εννέα εικαστικών εκθέσεων, από το 2012 έως το 2015 –να ανεβάσει πρωτοετής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, σπουδάζοντας Ιστορία και Θεωρία της Τέχνης. Παράλληλα, μελέτησε την «Πορεία του Ακόλαστου» (1735) του Γουίλιαμ Χόγκαρτ, με στόχο να διερευνήσει, όπως λέει, «τις επιδράσεις της μπαροκικής αισθητικής σε σύγχρονο θεατρικό περιβάλλον». Η μεταγραφή έγινε στην Υδρα, τον Μάιο του 2015, σε μετάφραση Στέλλας Νικολούδη. «Το βασικό μοτίβο στον Βέρθερο», μου λέει, «πιστεύω ότι είναι η ανάγκη για ελευθερία. Ο Βέρθερος αυτοκτονεί επειδή βλέπει ότι όσο ζούμε δεν υπάρχει ελευθερία. Επιλέγει δε την ελεύθερη έξοδο από τη ζωή (Freitod), θεωρώντας τον θάνατο ως το σκαλοπάτι προς την απόλυτη ελευθερία. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό το κείμενο ενέπνευσε τη Γαλλική Επανάσταση. Γράφτηκε για τους νέους και θα ήθελα με την παράσταση εκείνους να ταρακουνήσω. O Βέρθερος μας παρακινεί να παραμένουμε πιστοί στις επιλογές μας ώς το τέλος, ανεξαρτήτως κόστους, γι’ αυτό και ο Γκαίτε τον περιέγραφε ως εκρηκτικό μηχανισμό». Ενα «επαναστατικό μάθημα» επί σκηνής, με τους (νέους επίσης) Γιώργο Γογώνη, Βερονίκη Κυριακοπούλου, Αδριανό Γκάτσο κ.ά.
Ελευθερία, είπαμε; «Η προσδοκία της ψευδαίσθησης ελευθερίας του ανθρώπου από τη μια και η απογοήτευση όταν συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να έχει ουσιαστική ελευθερία» είναι οι δύο άξονες μιας άλλης παράστασης, που ετοιμάζει για τις 14 Νοεμβρίου, Δευτερότριτα στο Σημείο, η (νέα επίσης) Κεφαλονίτισσα Ελένη Παργινού. Το διήγημα του Φραντς Κάφκα «Αναφορά σε μια Ακαδημία», όπου στην πραγματικότητα ο αφηγητής είναι ένας εξανθρωπισμένος πίθηκος που μιλάει για ελευθερία, ή μάλλον για ανελευθερία μέσα στον κοινωνικό ιστό, ήταν εκείνο που τη διέγειρε, όπως λέει, για να κάνει μια παράσταση κυρίως με σωματικά μέσα. Αλλωστε, πέρα από τις σπουδές της στην Κρατική Σχολή Χορού και στη σχολή Ραλλού Μάνου, θήτευσε σε σεμινάρια του Θόδωρου Τερζόπουλου, εμπειρίες που της έδωσαν τα φόντα να στήσει μια παράσταση κυρίως με σωματικά, όπως λέει, πέρα από τα αφηγηματικά εργαλεία. Μιλάμε δε για το διήγημα που ενέπνευσε και τον Δουβλινέζο Κόλιν Τίβαν για το έργο του «Ο πίθηκος του Κάφκα», που παίζεται, σε σκηνοθεσία Ακι Βλουτή, από τον Χάρη Αττώνη, στο Από Μηχανής. Στην παράσταση της Ελένης Παργινού, με την ίδια και την Κατερίνα Παρίσσου, βασικό «εργαλείο» είναι η μεζούρα, σύμβολο για τον καθωσπρεπισμό, το μέτρο, το όριο. Η «Αναφορά στην Ακαδημία» δουλεύτηκε και παρουσιάστηκε πρώτα στην Κεφαλονιά (τον Μάιο, στο Δημοτικό Θέατρο Αργοστολίου) και σε μικρή περιοδεία προτού καταλήξει στο Σημείο. Για να μας πει, με τα λόγια του Κάφκα: «Καθώς η ελευθερία ανήκει στα μεγάλα αισθήματα, έτσι είναι και απογοήτευση μεγάλη» –όταν συνειδητοποιούμε την ουσιαστική απουσία της.
Ή, μήπως, αποπροσωποποίηση; Από βοηθός σκηνοθέτη στη «Νοσταλγό» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, με την Αριέττα Μουτούση, που επαναλαμβάνεται στο Αλκμήνη, σε σκηνοθεσία Αννας Παπαμάρκου (ζητούμενο κι εδώ η ελευθερία «μέσα στην αδιέξοδη πραγματικότητα, αλλά και η νοσταλγία για επιστροφή στην αθωότητα και την ακεραιότητα»), αλλά και στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού, η 25χρονη Βάσια Χρονοπούλουετοιμάζεται να σκηνοθετήσει, από 9 Ιανουαρίου, στον πολυχώρο (της Κυψέλης) Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων τον «Μηχανισμό του δωματίου» του αρχιτέκτονα Αριστείδη Αντονά. Εργο που, όπως μου είπε, έχει να κάνει με «την αποπροσωποποίηση της εποχής, που έχουν χαθεί ταυτότητες και συνειδήσεις». Το έργο ξεκινάει με έναν φόνο και συνεχίζεται με άξονα ένα άγνωστο δωμάτιο που όταν η πόρτα του παραβιαστεί ανατρέπει την πλοκή: «Τρεις πυροβολισμοί, δύο εξαφανισμένοι νεκροί, δύο αυξήσεις μισθού». Τυχαία, σε ένα βιβλιοπωλείο, βρήκε τον «Μηχανισμό» η Βάσια Χρονοπούλου. Τη γοήτευσε η φιλοσοφία του και αποφάσισε με τη νεανική ομάδα Apparatus (που προτείνει και εικαστικά δρώμενα) να το παραστήσουν, παίζοντας «ριψοκίνδυνα» και ρόλο παραγωγού. Τον Μάρτιο θα ανεβάσουν και το έργο της 28χρονης Στέλλας Σαμιώτη, μέλους της ομάδας Εκ Παρισίων, στο Θέατρο Πόλη του Δάνη Κατρανίδη, έναν μονόλογο με την Ντένια Στασινοπούλου. Ηρωίδα, μια πόρνη που μιλάει για τους ανθρώπους που την καταδίωξαν και τη σημάδεψαν, για την αλήθεια ή μη του έρωτα, στους φούρνους ενός εργοστασίου λίγο προτού ξεψυχήσει.
