«V-ision in prison»: Δεύτερη ευκαιρία με Μπετόβεν, Τζόνι Κας και Μαντόνα

Φίλος. Χαλάρωση. Ξεγνοιασιά. Μεγάλο βάσανο. Τρόπος ζωής. Χαρά. Εφιάλτης. Ηρεμία. Εκφραση. Μόρφωση. Διασκέδαση. Ελευθερία. Τις εκφάνσεις αυτές απέκτησε η μουσική πίσω από τα κάγκελα του Κορυδαλλού για μια ομάδα εγκλείστων, που ξεπερνώντας εσωτερικούς περιορισμούς και προκαταλήψεις θέλησαν να δοκιμάσουν για λίγες εβδομάδες τη μέθοδο «V-ision in prison». Πρόκειται για το καινούργιο σύστημα εκπαίδευσης μουσικής προορισμένο αποκλειστικά για τροφίμους σωφρονιστικών ιδρυμάτων που δημιούργησε η ερμηνεύτρια Βασιλική Καρακώστα κι εφάρμοσε για πρώτη φορά στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Κορυδαλλού. Με βάση τα αποτελέσματά του το πρόγραμμα εγκρίθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης για να συνεχιστεί στις φυλακές Ανηλίκων Κορίνθου, ενώ αναμένεται η προώθησή του σε άλλα σχολεία πανελλαδικά.

Αξιοποιώντας την πρόσκληση του Δικτύου Γεώργιος Ζουγανέλης για τον Πολιτισμό και την Εκπαίδευση στη Φυλακή, η τραγουδίστρια ανέλαβε εθελοντικά τη μουσική κατάρτιση των μαθητών του Θερινού Σχολείου της φυλακής. «Πέρυσι τον Νοέμβριο είχα δώσει δύο συναυλίες στον Κορυδαλλό και είδα από κοντά πώς λειτουργεί εκεί η μουσική, τι ζητούν, τι χρειάζονται οι τρόφιμοι. Είχα την εμπειρία, οπότε δεν σκέφτηκα πολύ το αν θα πάω, ούτε ζήτημά μου ήταν να κρίνω τους μαθητές μου ή να εκφράσω μια γνώμη για τη φυλακή», δηλώνει στο «Νσυν» η Καρακώστα.

Προκειμένου να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα χρειάστηκε να εφεύρει το δικό της σύστημα διδασκαλίας βασισμένο στις ανάγκες των τροφίμων και στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στα κελιά. «Μελέτησα όλα τα γνωστά συστήματα μουσικής εκπαίδευσης του κόσμου, είδα ντοκιμαντέρ για τις φυλακές, φρέσκαρα τις μουσικές μου γνώσεις και ξεκίνησα να στήνω το σύστημα. Στη συνέχεια, άρχισα να ανακαλώ την πρότερη εμπειρία μου από τη φυλακή και να ενσωματώνω παράλληλα τεχνικές που χρησιμοποιώ στην παιδική χορωδία που έχω στήσει στη γειτονιά μου στον Νέο Κόσμο», εξηγεί.

Το αποτέλεσμα ήταν η ανάπτυξη μιας σειράς πρακτικών που δοκίμασε στον πυρήνα των δέκα δευτεροετών μαθητών (έφταναν και τους 20 ανά περίπτωση), οι οποίοι παρακολούθησαν τα μαθήματα οικειοθελώς χωρίς να ισχύει η αφαίρεση ημερών ποινής κάθειρξης για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ανδρες τρόφιμοι των φυλακών ηλικίας 25 έως 45 ετών διαφόρων εθνοτήτων από την Ελλάδα, την Αλβανία μέχρι το Καζακστάν καθώς και Ρομά μεταμορφώθηκαν σε σπουδαστές ωδείων που προετοίμαζαν τη φωνή και το σώμα τους για τις μουσικές ασκήσεις, δοκίμαζαν τη ρυθμολογία με σκοπό να ενισχύσουν την συγκέντρωση τη μνήμη και τη ζωντάνια τους ενώ τόνιζαν τη φωνητική τους τοποθέτηση. «Μ’ ενδιέφερε να γίνει τρόπος ζωής τους η μουσική παρά ν’ αποκτήσουν πέντε γνώσεις τυπικές. Γιατί έτσι θα δουν τα οφέλη της με μαλακό τρόπο, θα αναπτύξουν τη συγκέντρωση, την υπομονή και τη δημιουργική τους σκέψη», προσθέτει η Καρακώστα.

Το χτίσιμο των εντατικών μαθημάτων, μιας και η τραγουδίστρια με την κιθάρα της περνούσε την πύλη του Κορυδαλλού για έναν μήνα, τρεις φορές την εβδομάδα επί δυόμισι ώρες, βάζοντας στην άκρη τις καλοκαιρινές της εμφανίσεις, ξεκίνησε από την ερώτησή της «ποιο είναι το τραγούδι των παιδικών σας χρόνων;». «Ετσι, οι μαθητές μπόρεσαν να πάνε πίσω στην παιδική τους ηλικία όπου τα πράγματα ήταν πιο απλά. Σύστησαν τους εαυτούς τους ξανά κι απέκτησαν μια βιωματική σχέση με τη μουσική. Η ομάδα άλλαξε αμέσως χαρακτηριστικά. Είδα ποιες είναι οι καταγωγές τους για να μπορέσω να δουλέψω».

ΜΠΕΤΟΒΕΝ ΚΑΙ ΧΑΣΙΚΛΙΔΙΚΑ. Ξεπερνώντας τις αρχικές αντιστάσεις και προχωρώντας χωρίς να ρωτάει πολλά για τη ζωή τους πίσω από τα κάγκελα, η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές αναπτύχθηκε με βάση ήχους και μελωδίες. «Τους έβαλα ν’ ακούσουν από Μπετόβεν μέχρι βαριά χασικλίδικα τραγούδια, έντεχνα και κάποια δικά μου όπως τα «Κηπουρό» και «Καλάζνικοφ», λέει η μουσικός και συνεχίζει: «Τους άρεσαν αρκετά, όπως το «Frozen» της Μαντόνα και το «Hurt» του Τζόνι Κας που τους μετέφρασα. Αλλά και η βυζαντινή ή μοναστηριακή μουσική. Ομως είχαν μια αντιπάθεια για το ραπ». Η τριβή τους με το πεντάγραμμο, βέβαια, συνεχίστηκε και πέραν των διδακτικών ωρών, όταν έδωσαν στη δασκάλα τους στίχους τραγουδιού που μιλάει για τη δεύτερη ευκαιρία προκειμένου να τους μελοποιήσει. Κι άνοιξαν έτσι χωρίς να το καταλάβουν μια πόρτα προς μια καλύτερη απόδοση στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. «Αν υπάρχει σταθερή μέθοδος στη μουσική, λειτουργεί σαν χαλί για να πατήσουν πάνω τα υπόλοιπα μαθήματα που έχουν να κάνουν με τη γνώση», παρατηρεί η Καρακώστα.

Παρά τις δυσκολίες και τις αμφιβολίες που είχε για την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών της, η επιμονή και η εμψύχωση που τις παρείχαν οι άνθρωποι του Δικτύου Γεώργιος Ζουγανέλης, όπως η Ελένη Λιτζαροπούλου και η Βασιλική Στούρη, την έκαναν να μην τα παρατήσει. Αλλά και η πρόοδος των μαθητών που σταδιακά την συνέπαιρνε. «Υπήρχαν μαγικές στιγμές όταν ενώνονταν οι φωνές τους και κουρδίζονταν ή όταν πάταγαν στα ρυθμικά μέτρα κι άκουγα μια βαθιά χροιά. Αναθαρρούσα ότι κάτι μπορεί να γίνει», αποκαλύπτει. Εχοντας πια ολοκληρώσει τον πρώτο κύκλο έρευνας του «V-ision in prison», η δημιουργός του κάνει τώρα τις απαραίτητες βελτιώσεις ώστε κάποια στιγμή να κυκλοφορήσει ως εγχειρίδιο μαζί με CD ή DVD και να γίνει εργαλείο στα χέρια εκπαιδευτικών μουσικών για εγκλείστους. «Σκοπός μου είναι να πάει σε όλα τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών», καταλήγει η τραγουδίστρια.