Στην 11η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αξιοποιούν «επαρκώς και στην ώρα τους» τα κοινοτικά κονδύλια για την Ερευνα και την Καινοτομία κατατάσσεται η Ελλάδα. Η χώρα μας είναι από τις λίγες φορές που δείχνει τέτοια ετοιμότητα, καθώς κατάφερε να έχει 1.071 συμμετοχές ελληνικών φορέων σε 652 ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά έργα έρευνας του προγράμματος Ορίζοντας 2020 (Horizon 2020) της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία.

Ηδη η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδότηση 328,4 εκατ. ευρώ. Η υψηλότερη χρηματοδότηση ελληνικών φορέων καταγράφεται στα επιμέρους προγράμματα:

Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών.

Δράσεις Μarie Sklodowska-Curie.

Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευημερία.

Ασφαλείς κοινωνίες – Προστασία της ελευθερίας και της ασφάλειας της Ευρώπης και των πολιτών της.

Τα στοιχεία αυτά αφορούν τις ελληνικές συμμετοχές – επιδόσεις στην έρευνα και την καινοτομία περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων eCORDA της ΕΕ (Ιούλιος 2016), ενώ είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), το οποίο λειτουργεί ως «εθνικό σημείο επαφής» για το Ορίζοντας 2020.

Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 είναι το χρηματοδοτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ερευνα και την Καινοτομία που καλύπτει την περίοδο 2014-2020, με προϋπολογισμό περίπου 80 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα υποστηρίζει τη στρατηγική Ευρώπη 2020, που αναδεικνύει την έρευνα και την καινοτομία ως κεντρικούς μοχλούς για την έξυπνη, βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη, στοχεύοντας παράλληλα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων.

Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας 2020 έχουν εγκριθεί συνολικά 8.637 ερευνητικά έργα, με συνολική κοινοτική χρηματοδότηση 14,471 δισ. ευρώ.

Οι συμμετοχές. Η μεγαλύτερη ελληνική συμμετοχή (περίπου το 40% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης) αφορά τον άξονα Κοινωνικές Προκλήσεις (Societal Challenges), με ερευνητικά έργα για την αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων, στους τομείς της υγείας («Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευημερία» 28,3 εκατ. ευρώ), της ασφάλειας («Ασφαλείς κοινωνίες – Προστασία της ελευθερίας και της ασφάλειας της Ευρώπης και των πολιτών της»: 27,3 εκατ. ευρώ), του περιβάλλοντος («Δράση για το κλίμα, περιβάλλον, αποδοτικότητα πόρων και πρώτες ύλες»: 19,1 εκατ. ευρώ), της ενέργειας («Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια»: 18,2 εκατ. ευρώ) κ.ά.

Επίσης, μεγάλη ελληνική συμμετοχή (περίπου το 30% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης) συγκεντρώνει ο άξονας Βιομηχανική Υπεροχή (Ιndustrial Leadership), στον οποίο περιλαμβάνεται και η έρευνα που αφορά τον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Στον συγκεκριμένο φορέα διαχρονικά η Ελλάδα έχει σημαντικές επιδόσεις (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών: 65,1 εκατ. ευρώ).

Ακόμα, στον τομέα της Επιστημονικής Αριστείας (Excellent Science) ανήκει περίπου το 20% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης, με σημαντικότερα επιμέρους προγράμματα τις δράσεις για την κινητικότητα των ερευνητών («Δράσεις Marie Sklodowska-Curie»: 29,0 εκατ. ευρώ), τη δημιουργία και χρηματοδότηση ερευνητικών υποδομών («Ερευνητικές Υποδομές»: 20,6 εκατ. ευρώ), την έρευνα σε αναδυόμενες τεχνολογίες («Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες –FET»: 10,7 εκατ. ευρώ) και την έρευνα που χρηματοδοτεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας (European Research Council –ERC: 4,6 εκατ. ευρώ).

Επιπλέον, η κοινοτική χρηματοδότηση των ελληνικών εγκεκριμένων έργων στο πρόγραμμα «Επιστήμη στην κοινωνία και μαζί με την κοινωνία» («Science with and for society») ανέρχεται στο ποσό των 4,9 εκατ. ευρώ.

Οι φορείς. Οι δέκα ελληνικοί φορείς που έχουν επιτύχει τη μεγαλύτερη κοινοτική χρηματοδότηση μέχρι σήμερα στον Ορίζοντα 2020, είναι: Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εθνικό Κέντρο Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Πανεπιστήμιο Πατρών, Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας των Επικοινωνιών και της Γνώσης ΑΘΗΝΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.