«Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο, έχει πανάρχαιους τίτλους ευγένειας…». Ετσι άρχιζε το θέμα της έκθεσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις που η επιτροπή άντλησε από τη διαχρονική δεξαμενή του Ευάγγελου Παπανούτσου («Πρακτική Φιλοσοφία»). Ακολουθούσε μια ιστορική αναδρομή στην έννοια της φιλίας, έτσι όπως ορίστηκε από τον Αριστοτέλη, για να καταλήξει στο σήμερα. «Σε ομιλία 500-600 λέξεων που θα γράψετε για να εκφωνήσετε σε εκδήλωση του σχολείου σας… να εκθέσετε: τηνάποψήσαςσχετικάμετον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης/Διαδικτύου στη δημιουργία σχέσεων φιλίας». Αυτή ήταν μία από τις απαιτήσεις των εξεταστών. Οι πέντε συγγραφείς στους οποίους απευθυνθήκαμε δεν προλάβαιναν να γράψουν έκθεση (ούτε έπρεπε, καθώς κάτι τέτοιο θα προσέδιδε άγχος στους μαθητές). Εγραψαν, όμως, τις πρώτες εντυπώσεις τους για τον συνδυασμό Παπανούτσου, Αριστοτέλη και social media στο ίδιο θέμα.

Γλυκερία Μπασδέκη,ποιήτρια

Χρονική λούπα

Οταν (ξανα)μπαίνει Παπανούτσος στις Πανελλαδικές νιώθω ασφαλής. Ο ήλιος θα συνεχίσει να ανατέλλει, οι πάγοι δεν θα λιώσουν, οι τεκτονικές πλάκες θα καθήσουν ήσυχες στ’ αβγά τους, η πόλις θα μ’ ακολουθεί. Στον Παπανούτσο/θέμα Πανελλαδικών χρωστώ την ψυχική μου ηρεμία. Βυθίζομαι σ’ αυτή την υπέροχη χρονική λούπα και γιορτάζω την επανάληψη. Θέλω ξανά και ξανά, θέλω κάθε χρόνο, θέλω συνέχεια. Τρέμω τη στιγμή που (φτου κακά) δεν θα (ξανα)πέσει Παπανούτσος στην Εκθεση. Θα είναι η ψυχική μου συντριβή και η αρχή καινών δαιμονίων. Ισως πέσει και ακρίδα στη χώρα.

Σάκης Σερέφας,συγγραφέας – φιλόλογος

Η ανθρωπίλα μου

Αγαπητέ διορθωτή, οι καλύτεροί μου φίλοι είναι ένα βουνό, ο σκύλος μου, ένας πεθαμένος και το μυαλό μου, όχι απαραίτητα με αυτήν τη σειρά. Ισως με την περίπτωσή μου να ισχύει αυτό που έχει πει ο Πίτερ Ουστίνοφ: «Δεν κάνεις φίλους αυτούς που είναι οι καλύτεροι, αλλά μάλλον αυτούς που εμφανίστηκαν πρώτοι». Α, να μην ξεχάσω και τα μακαρόνια με κιμά, που πρωτόφαγα παιδί, στη λίστα όσων είναι «ο παραστάτης και σύμμαχός μας στον τραχύ αγώνα να υπάρξουμε, να σηκώσουμε το βάρος της ανθρωποσύνης μας, χωρίς να συντριβούμε ή να ευτελιστούμε» σύμφωνα με το θέμα. Ξέρω πως η απάντησή μου δεν είναι ακαδημαϊκών προδιαγραφών, όμως ούτε κι εγώ ο ίδιος είμαι, ούτε και η ανθρωπίλα μου.

Θωμάς Τσαλαπάτης,ποιητής

Παπανούτσοςreloaded

Νομίζω πως το προβληματικό στοιχείο στην υπόθεση δεν είναι τόσο ο Παπανούτσος (αν και είναι σημαντικό να θυμόμαστε την κατάπτυστη στάση που κράτησε σε σχέση με την απαγόρευση της έκδοσης του Μαρκήσιου Ντε Σαντ στα ελληνικά) αλλά οι ίδιοι οι τρόποι της Εκθεσης.

Σε ένα σύστημα που εξορίζει την κριτική σκέψη, τη φαντασία και τον στοχασμό, η Εκθεση μοιάζει το πιο προβληματικό μάθημα. Ακριβώς γιατί υποβαθμίζεται σε μια διαδικασία συλλογής λέξεων-κλειδιών, κλισέ φράσεων και κονσερβοποιημένων απόψεων, ικανών να αποκωδικοποιηθούν σε βαθμολογία.

Βρισκόμαστε μπροστά στη σκέψη ως πληροφορία και η Εκθεση μοιάζει με τον μεγεθυντικό φακό που εστιάζει φανατικά σε ό,τι είναι σάπιο στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η επιλογή του Παπανούτσου (μια εμμονική επιλογή εδώ και δεκαετίες) απεικονίζει την απόλυτη συντήρηση του συστήματος.

Προσπάθησε τώρα εσύ να αποκωδικοποιήσεις τα social media με αναφορές στον Αριστοτέλη ή βαρύγδουπες φράσεις τύπου: «Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο». Η λέξη είναι νεκρή.

Πέλα Σουλτάτου,συγγραφέας

Απολύομαι και τρελαίνομαι

Η φιλία στον στρατό είναι σπουδαίο πράγμα, αλλά ακόμα σπουδαιότερο είναι να βγεις γιωτόμπαλο σαν τον κολλητό μου, που τους έλεγε πως άμα βλέπει όπλο μπαίνει σε πειρασμό να βάλει ζαρτιέρες και να κάνει στριπτίζ σαν τη Λάιζα Μινέλι. Οτι δηλαδή κάνει στύλο το G3 και λυγιέται γύρω του σαν poledancer. Τι γελοίο άτομο! Πιο καμένη δικαιολογία να βγεις Ι5 δεν έχω ακούσει. Ή σαν τον άλλο τον φίλο μου που βγήκε μονιμούμπα έλληνας του εξωτερικού και καλά, εκτός αν πιάνεται εκτός συνόρων η Παλλήνη. Τέλος πάντων να δω τι άλλες μπούρδες θα γράψω μέχρι να περάσει η ώρα να μας αφήσουν να φύγουμε από ‘δώ μέσα. Γιατί όπως έχει πει και ο Αριστοτέλης «Απολύομαι ψαρούκλες, τα μαλλιά μου κάνω μπούκλες».

Αμάντα Μιχαλοπούλου,συγγραφέας

Απαντήστε στα ερωτήματα

Πιστεύεις ότι η διάρκεια μιας φιλίας έχει σχέση με την ποιότητά της; Εχεις προσπαθήσει ποτέ να πλησιάσεις φιλικά άνθρωπο που διάκειται εχθρικά απέναντί σου μόνο και μόνο για να έχεις καλυμμένα τα νώτα σου; Είσαι πρόθυμος να συγχωρέσεις τον φθόνο, την επίδειξη δύναμης, τον σαρκασμό –ή τίποτα από όλα αυτά; Εχεις χάσει ποτέ αγαπημένο φίλο από ατύχημα ή αρρώστια; Σου έχει συμβεί να αποφεύγεις κάποιον στην πραγματική ζωή, αλλά να του στέλνεις αίτημα φιλίας; Είναι ο σκύλος ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου; Γιατί; Επειδή δεν μιλάει; Και τώρα αναλογίσου αν έχεις έναν αληθινό φίλο. Σκέψου αυτόν τον καρδιακό φίλο και γράψε του ένα γράμμα μέσα στη νεκρική σιγή της αίθουσας εξετάσεων. Αν δεν έχεις κάποιον που να πληροί τις προϋποθέσεις, άφησε κάτω το στιλό. Ηρθε η ώρα να σκεφτείς γιατί.