Ακόμη κι αν δεχθούμε όλες τις κατά καιρούς κατηγορίες για «κιτς πανηγυράκι» ή ξεπεσμένο διαγωνισμό τραγουδιού, ποτέ άλλοτε ένα βραβείο δεν είχε τόσους πολιτικούς τριγμούς. Και ποτέ άλλοτε δεν ξεπέρασε με τρόπο δυσανάλογο τη φήμη που ακολουθεί τη Γιουροβίζιον. Το τραγούδι «1944» με το οποίο συμμετείχε η Ουκρανία στη φετινή διοργάνωση έγινε πέτρα του σκανδάλου στα σόσιαλ μίντια, το κατεξοχήν ακροατήριο του διαγωνισμού, αλλά γρήγορα μεταφέρθηκε στο πεδίο της πολιτικής, σαν σπίθα σε ξερόχορτα. Για τις σχέσεις Ουκρανίας – Ρωσίας μιλάμε άλλωστε: ένα από τα ανοιχτά μέτωπα στη σκακιέρα της παγκόσμιας διπλωματίας. Η σπίθα που λέγαμε άναψε με τις πρώτες συλλαβές της 32χρονης Τζαμάλα, που έχει καταγωγή από τους Τατάρους της Κριμαίας: «Οταν φτάνουν ξένοι / μπαίνουν στα σπίτια / σας σκοτώνουν όλους / και λένε / δεν είμαστε ένοχοι, όχι ένοχοι». Από την πλευρά της Ουκρανίας, αυτό ήταν ένα μοιρολόι για τους Τατάρους που εκτοπίστηκαν επί Στάλιν. Από την πλευρά της Ρωσίας, μια στυγνή προπαγάνδα, καθώς ο στιχουργός αποκρύβει τη συνεργασία των Τατάρων της Κριμαίας με τους Ναζί. Για την ιστορία, όπως προκύπτει από την επίσημη βιβλιογραφία, ο Στάλιν διέταξε τον εκτοπισμό 240.000 Τατάρων, με την κατηγορία πως είχαν συνεργαστεί με τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με στοιχεία, περισσότερα από 180.000 άτομα εκτοπίστηκαν στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία, ενώ το 40% πέθανε από κακουχίες κατά τη διάρκεια της εξορίας. Οι Τάταροι επέστρεψαν στη Χερσόνησο της Κριμαίας μόλις το 1980. Η επιστροφή –χωρίς μάλιστα να λάβουν αποζημίωση για τις περιουσίες τους –πυροδότησε ένταση με τους Ρώσους και τους Ουκρανούς που είχαν εγκατασταθεί στις περιοχές τους.

Η ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πίσω από τους –γιουροβιζιονικούς έστω –στίχους του κομματιού είδαν κριτική για την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία του Πούτιν το 2014. Η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» ανέφερε ότι η Ουκρανία κέρδισε τον ευρωπαϊκό διαγωνισμό με ένα κομμάτι αμφιλεγόμενο, το οποίο μέσα από τους στίχους του προκαλεί ένταση στις σχέσεις της με τον θηριώδη γείτονα. Στην ίδια εφημερίδα, άλλωστε, η Τζαμάλα παραδέχθηκε ότι το τραγούδι έχει αναφορές στο 2014, αφού, όπως τόνισε, τα τελευταία χρόνια οι εξελίξεις στην πατρίδα της τής έχουν προκαλέσει πόνο. Και εκείνο που την πονάει περισσότερο είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια δεν μπορεί να πάει στο σπίτι της. «Τώρα οι Τάταροι της Κριμαίας είναι σε κατεχόμενη περιοχή. Και είναι πολύ δύσκολα για εκείνους. Βρίσκονται κάτω από τεράστια πίεση. Κάποιοι εξαφανίστηκαν χωρίς ίχνος και αυτό είναι τρομακτικό. Δεν θα ήθελα να δω την ιστορία να επαναλαμβάνεται». Στην ίδια συνέντευξη αναρωτήθηκε: «Τι θα έπρεπε να κάνω; Να τραγουδήσω απλώς ένα ωραίο τραγούδι και να τα ξεχάσω όλα αυτά;». Πριν από λίγες μέρες η ουκρανή τραγουδίστρια είχε προκαταλάβει την πολιτική φόρτιση του τραγουδιού δηλώνοντας πως «αν κερδίσω, αυτό σημαίνει ότι οι σύγχρονοι Ευρωπαίοι δεν είναι αδιάφοροι (ενν.: για όσα συμβαίνουν στην Κριμαία) και είναι έτοιμοι να ακούσουν και να αφουγκραστούν τον πόνο των άλλων». Βέβαια, φρόντισε και να διαφυλάξει τα νώτα της υπενθυμίζοντας ότι είναι έτοιμη να αλλάξει τους στίχους του τραγουδιού αν αυτό της ζητηθεί. Δεν χρειάστηκε να το κάνει αφού με το μοιρολόι στους προγόνους της μπόρεσε να αποσπάσει την επιθυμητή βαθμολογία. Ενδιαφέρον, εξάλλου, έχει και η μοιρασιά των δώδεκα πόντων μεταξύ των ρωσόφιλων και των αντιφρονούντων από το πρώην ανατολικό μπλοκ. Η Πολωνία, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσε παρά να πριμοδοτήσει την Ουκρανία, όπως και η Λετονία, ενώ το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία ψήφισαν Ρωσία δαγκωτό (αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι έξι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης υπερψήφισαν το ντεμπούτο της εξωευρωπαϊκής Αυστραλίας).

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΣΤΟ TWITTER. «Ναι! Μια μεγάλη εμφάνιση και μια νίκη απίστευτη! Ολη η Ουκρανία σάς λέει ένα «μεγάλο ευχαριστώ Τζαμάλα»» έγραψε ο ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο στον λογαριασμό του στο twitter. Την ίδια στιγμή και ο πρωθυπουργός Βολοντίμιρ Γκρόισμαν εξέφρασε από το ίδιο Μέσο «τα ειλικρινή του συγχαρητήρια» στην Τζαμάλα και ευχήθηκε «δόξα στην Ουκρανία». Αξίζει να σημειωθεί ότι για τα γραφεία στοιχημάτων το μεγάλο φαβορί της φετινής Γιουροβίζιον ήταν ο Ρώσος Σεργκέι Λαζάρεφ, ο οποίος τελικά κατέλαβε την τρίτη θέση. Και αυτό ήταν ένα ακόμη καρφί για τη Ρωσία, η οποία –διά πολιτικών της εκπροσώπων –φρόντισε να αποτυπώσει την οργή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο γερουσιαστής Φραντς Κλίντσεβιτς δήλωνε στα ρωσικά ειδησεογραφικά πρακτορεία πως «η ουκρανή τραγουδίστρια Τζαμάλα και το τραγούδι «1944» δεν κέρδισαν τη Γιουροβίζιον, η πολιτική κέρδισε την τέχνη». Ζήτησε μάλιστα να μποϊκοτάρει η Ρωσία τον επόμενο διαγωνισμό που θα φιλοξενηθεί στην Ουκρανία. Ο Κονσταντίν Κοσάτσεφ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, έγραψε στο facebook: «Η γεωπολιτική πήρε το πάνω χέρι», προειδοποιώντας ότι η νίκη αυτή μπορεί να ενθαρρύνει την ουκρανική ηγεσία και να θέσει σε κίνδυνο τη δύσκολη ειρηνευτική διαδικασία στην ανατολική επικράτεια της χώρας. «Γι’ αυτόν τον λόγο η Ουκρανία έχασε. Αυτό που χρειάζεται κατεπειγόντως η Ουκρανία είναι η ειρήνη. Ομως κέρδισε ο πόλεμος».

Ο πόλεμος είχε ξεκινήσει νωρίτερα από την έναρξη του διαγωνισμού. Η Ρωσία επιχείρησε να ανακόψει την πορεία της νικήτριας Ουκρανίας στον διαγωνισμό «πατώντας» πάνω στον κανονισμό της Γιουροβίζιον, ο οποίος απαγορεύει «τους στίχους, τη γλώσσα ή τις χειρονομίες πολιτικού ή παρεμφερούς χαρακτήρα». Αυτό όμως δεν πτόησε τους υπευθύνους του διαγωνισμού ώστε να επικυρώσουν το τραγούδι αφού υποστήριξαν ότι οι στίχοι του τραγουδιού αυτού έχουν «ιστορικό» χαρακτήρα. Η Ρωσία πάντως μέχρι στιγμής δεν έκανε λόγο για μη συμμετοχή της στον επόμενο διαγωνισμό της Γιουροβίζιον που θα διεξαχθεί στο Κίεβο.

Τελευταία Νέα