Να αναδυθεί η Παλμύρα από τις στάχτες της ή όχι; Να επανέλθει στην κατάσταση προ των καταστροφών που προκάλεσαν οι εξτρεμιστές του ISIS ή να παραμείνει ως έχει: κατεστραμμένα ερείπια, μάρτυρες της βαρβαρότητας των πρόσφατων επιθέσεων ως ακόμη μία σελίδα στην ιστορία της; Κι αν τελικά προχωρήσει η αναστήλωση των μνημείων της πόλης που έχει κηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO, θα πρέπει να γίνει με τον παραδοσιακό τρόπο ή μήπως με υλικό που θα παραχθεί μέσω τρισδιάστατων εκτυπώσεων;

Ενώ η Συρία εξακολουθεί να αποτελεί ένα τεράστιο πεδίο μάχης, η παραπάνω διένεξη έχει ξεσπάσει και μάλιστα δεν έχει περιοριστεί στο στενό πλαίσιο της αρχαιολογικής κοινότητας, αλλά έχει λάβει διαστάσεις στον διεθνή Τύπο. Κι όπως φαίνεται, όχι μόνο από επιστημονικό ενδιαφέρον. Διότι πίσω από αυτή τη φιλοσοφική και ηθική διαμάχη για την τύχη των μνημείων, φαίνεται να μαίνεται ακόμη μία που έχει σχέση με το ποιος θα καταφέρει να κερδίσει τον τίτλο εκείνου που «ανέστησε» την καταστραμμένη πόλη, η οποία στην αρχαιότητα αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα και γνώρισε ημέρες δόξας και πλούτου, ιδιαίτερα κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.

Χρειάστηκε να περάσουν μόνο λίγες ώρες από τη στιγμή που ο διευθυντής Αρχαιοτήτων της Συρίας Μααμούν Αμπντελκαρίμ δήλωσε ότι «δεν θα αφήσουμε τους ναούς κατεστραμμένους» –την ώρα που οι κυβερνητικές στρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής να ανακαταλάβουν την Παλμύρα, προσέχοντας εκ παραλλήλου μήπως ενεργοποιηθεί το ναρκοπέδιο που είχαν εγκαταστήσει στην περιοχή οι τζινταχιστές προκαλώντας επιπλέον καταστροφές στον πληγωμένο αρχαιολογικό χώρο –για να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες προσφορές βοηθείας. Οι Ρώσοι έσπευσαν να συγκρίνουν την αναστήλωση της Παλμύρας με εκείνη του Λένινγκραντ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού της Ιταλίας προσφέρθηκε να συμβάλει στο έργο με τη χρήση ψηφιακών εκτυπώσεων, ενώ άμεσα μπήκε στο παιχνίδι και το Ινστιτούτο Ψηφιακής Αρχαιολογίας της Οξφόρδης, αμερικανικών συμφερόντων (με υποστήριξη από το Ντουμπάι και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ), το οποίο υπόσχεται την ερχόμενη Τρίτη να κάνει τα αποκαλυπτήρια του αντιγράφου της κατεστραμμένης αψίδας του ναού του Βήλου, παραγωγής τρισδιάστατου εκτυπωτή.

Και ενώ οι πρωτοβουλίες της Δύσης κρύβονται πίσω από το σύνθημα «χτίζουμε όσα γκρέμισε το ISIS», ο αρθρογράφος Τζόναθαν Τζόουνς γράφει στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν»: «Η Παλμύρα δεν πρέπει να “αναδυθεί” ξανά όπως υποσχέθηκε ο σύρος διευθυντής Αρχαιοτήτων. Δεν πρέπει να μετατραπεί σε κίβδηλο αντίγραφο της προηγούμενης δόξας του. Αν η τραγωδία της Συρίας κάποτε τελειώσει, αν σε μια ειρηνική Συρία κάποτε στο μέλλον οι τουρίστες συρρέουν προς μια πόλη που τώρα μοιάζει με Πομπηία της ερήμου, τι θα βρουν; Ερείπια, όπως και πριν από την κατάληψη από το ISIS. Αυτή είναι η φύση των αρχαίων πόλεων. Μυκήνες. Μάτσου Πίτσου, Ρωμαϊκή Αγορά, τίποτα δεν είναι πλήρες». Τονίζει μάλιστα ότι «την εποχή της ψηφιακής σάρωσης, της δορυφορικής φωτογραφίας και της τρισδιάστατης εκτύπωσης, είναι δελεαστικό να ενδώσουμε στην ψευδαίσθηση ότι τα πάντα μπορούν να αναστηλωθούν» επισημαίνοντας ότι πρέπει να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος όπως «η αλαζονική υπερβολική αναστήλωση του Αρθουρ Εβανς στην Κνωσό».

Οσοι αντιτίθενται στη χρήση των τρισδιάστατων εκτυπώσεων υποστηρίζουν ότι αυτές δεν μπορούν να αποδώσουν την αυθεντικότητα του πραγματικού οικοδομήματος και ότι εισάγουν όρους Eurodisney στην πολιτιστική κληρονομιά, σύμφωνα με το περιοδικό «Νιούσγουικ», ενώ υπάρχουν και εκείνοι που θέτουν σε προτεραιότητα την ανθρωπιστική κρίση και όχι την αποκατάσταση των μνημείων, όσο σημαντικών κι αν είναι.

Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΠΟΥΡΑ. Και οι Ελληνες που έχουν μεγάλη πείρα στις αναστηλώσεις τι γνώμη έχουν για όλα αυτά; «Είναι μια διαδικασία δαπανηρή και δύσκολη. Θα πρέπει το έγκλημα που συντελέστηκε στην Παλμύρα να τεκμηριωθεί αναλυτικά μέσα από δυο – τρία βιβλία και εν συνεχεία τα μνημεία να επιστρέψουν στη μορφή που είχαν πριν από τις ανατινάξεις και σαφώς να μη γίνει πλήρης αποκατάστασή τους. Δεν μπορούμε όμως να τα αφήσουμε όπως είναι σήμερα» λέει στο «Νσυν» ο ομότιμος καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως Χαράλαμπος Μπούρας. Οσο για τη μέθοδο που θεωρεί καταλληλότερη; «Με τη χρήση ασβεστολίθου. Οι τρισδιάστατες εκτυπώσεις αποτελούν δαπανηρή και χρονοβόρα λύση, που ενέχει εντυπωσιασμό» εκτιμά ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ.

Τελευταία Νέα