Πριν από τρεις ημέρες, η υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που είναι επιφορτισμένη με τον συντονισμό και τη διεξαγωγή ερευνών για τον καρκίνο και την κατάρτιση στρατηγικών για τον έλεγχό του, ανακοίνωσε ότι «τα επεξεργασμένα κρέατα είναι καρκινογόνα» για τον άνθρωπο και το κόκκινο κρέας «δυνητικά καρκινογόνο».

Η Διεθνής Υπηρεσία Ερευνας του Καρκίνου (IARC) κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα έπειτα από την ανάλυση περισσότερων από 800 μελετών για τον καρκίνο, το κρέας και τα προϊόντα κρέατος, την οποία πραγματοποίησε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από 21 επιστήμονες από 10 χώρες.

Για τα επεξεργασμένα κρέατα, οι εμπειρογνώμονες απεφάνθησαν ότι «υπάρχουν επαρκή στοιχεία σε ανθρώπους ότι η κατανάλωσή τους προκαλεί καρκίνο του παχέος εντέρου» και γι’ αυτό τα κατέταξαν στον πρώτο βαθμό επικινδυνότητας (σ.σ.: συνολικά υπάρχουν πέντε) όπου ανήκουν τα καρκινογόνα για τους ανθρώπους προϊόντα και ουσίες (στην ίδια κατηγορία ανήκουν λ.χ. το τσιγάρο, ο αμίαντος και το πλουτώνιο).

Αντίστοιχα, για το κόκκινο κρέας οι επιστήμονες απεφάνθησαν ότι «υπάρχουν ισχυρά μηχανιστικά στοιχεία που υποστηρίζουν την καρκινογόνο δράση του», αλλά είναι περιορισμένα τα στοιχεία από μελέτες σε ανθρώπους. Γι’ αυτόν τον λόγο, το κατατάσσουν στον δεύτερο βαθμό επικινδυνότητας, όπου ανήκουν τα «δυνητικώς καρκινογόνα» για τον άνθρωπο.

Τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά; Πρέπει να κόψουμε εδώ και τώρα το κρέας; Αν ναι, ποιο; Και από πού προέκυψε όλο αυτό; Η IARC έχει τις απαντήσεις:

Ποιο κρέας θεωρείται κόκκινο;

Ολα τα κρέατα των θηλαστικών, ανεξαρτήτως ηλικίας του ζώου (λ.χ. μοσχαρίσιο, χοιρινό, αρνίσιο, βόειο, από κατσίκι, αρνάκι γάλακτος, ακόμα και το κρέας του αλόγου).

Ποιο θεωρείται επεξεργασμένο;

Ολα τα κρέατα που έχουν υποστεί αλλαγές έπειτα από αλάτισμα, ωρίμαση, ζύμωση, κάπνισμα ή άλλες διεργασίες που ενισχύουν τη γεύση ή βελτιώνουν τη συντήρηση. Τα περισσότερα επεξεργασμένα κρέατα περιέχουν χοιρινό ή μοσχαρίσιο κρέας, αλλά μπορεί να περιέχουν και άλλα κόκκινα κρέατα, πουλερικά, εντόσθια ή υποπροϊόντα κρέατος. Παραδείγματα επεξεργασμένων κρεάτων είναι το χοτ ντογκ, τα λουκάνικα, το ζαμπόν, το κορν μπιφ, τα αποξηραμένα αλλαντικά, καθώς και τα κρέατα σε κονσέρβα, τα έτοιμα σκευάσματα με βάση το κρέας και οι σάλτσες με κρέας.

Γιατί τα αξιολόγησε τώρα η IARC;

Το 2014, διεθνής συμβουλευτική επιτροπή συνέστησε να αποτελέσουν προτεραιότητα του προγράμματος αξιολογήσεων της IARC τα τρόφιμα αυτά, διότι επιδημιολογικές μελέτες έδειχναν ότι η υπερκατανάλωσή τους σχετιζόταν με μικρές αυξήσεις στον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων καρκίνων. Αν και οι αυξήσεις αυτές ήταν μικρές, είναι σημαντικές για τη δημόσια υγεία διότι πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τρώνε κρέας και η κατανάλωσή του αυξάνεται στις χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες.

Παρότι, δε, πολλές υγειονομικές Αρχές ανά τον κόσμο συνιστούν ήδη περιορισμό της κατανάλωσης κρέατος, οι συστάσεις αυτές αφορούν πρωτίστως άλλα νοσήματα και όχι τον καρκίνο. Ετσι, η IARC έπρεπε να αξιολογήσει τα στοιχεία για να παράσχει έγκυρες πληροφορίες για τον δυνητικό κίνδυνο καρκίνου από την κατανάλωση αυτών των τροφίμων.

Αλλάζει ο κίνδυνος αναλόγως με τον τρόπο μαγειρέματος;

Οι μέθοδοι που εμπεριέχουν υψηλές θερμοκρασίες ή απευθείας επαφή του κρέατος με τη φλόγα ή μία καυτή επιφάνεια (όπως το ψήσιμο στα κάρβουνα ή στο μπάρμπεκιου, το τηγάνισμα) παράγουν περισσότερα καρκινογόνα χημικά, όπως οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες και οι ετεροκυκλικές αρωματικές αμίνες. Εντούτοις δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα για να αποφανθεί η ομάδα εργασίας της IARC αν αυτά επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου.