Αναζήτηση
«Σας ευχαριστώ, σας ευχαριστώ πολύ», ήταν οι κουβέντες που έβγαιναν σαν ψίθυροι από το στόμα της, κρατώντας μου σφιχτά τα χέρια, όταν την πλησίασα για να της δώσω λίγα ρούχα για εκείνη και τα παιδιά της.
Είχε φτάσει στα μέσα του Αυγούστου στην Κω, μαζί με τα τρία παιδιά της –το ένα δε, βρέφος – και τον άντρα της. Άφησαν πίσω τη ζωή τους στη Συρία και τώρα έμεναν σε σκηνή στον παραλιακό δρόμο του νησιού, δίπλα ακριβώς από το λιμάνι, όπως κι εκατοντάδες άλλοι συμπατριώτες τους, νέοι, οικογενειάρχες, παιδιά. Λόγος για συστάσεις με τη νεαρή μάνα δεν υπήρχε. Τα πράγματα που της προσέφερα, τα είχε σίγουρα στην πατρίδα της, στο σπιτικό της, δεν μπόρεσε, όμως, προφανώς να τα πάρει μαζί της στο νέο τους ξεκίνημα. Πιο πολύ το ευχαριστώ της ήταν γιατί κάποιος έφτασε έξω από τη σκηνή της και χωρίς πολλά λόγια και ερωτήσεις, απλά άφησε δύο σακούλες.
Κι ευτυχώς, αυτή η μικρή πράξη προσφοράς δεν είναι τίποτα μπροστά στο κύμα αλληλεγγύης, βοήθειας και φροντίδας που έχει ξεκινήσει από κατοίκους στα νησιά, τουρίστες, ομάδες πολιτών αλλά και οργανώσεις, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που συνοδεύουν την αθρόα εισροή μεταναστών και προσφύγων.
Στη Λέσβο. Κάθε βδομάδα τους τελευταίους μήνες –πολύ πριν η κατάσταση στα ελληνικά νησιά φτάσει στο απροχώρητο –η Μελίντα Μακ Ρόστι, μία Αυστραλή που διατηρεί με τον σύζυγό της, Θεόδωρο Κοσμέτο και την οικογένειά τους, εστιατόριο στο Μόλυβο της Λέσβου, βοηθούσε τους πρόσφυγες που φτάνουν στο χωριό τους. «Μέχρι και πριν από περίπου ένα εξάμηνο, αν και το εστιατόριο ήταν κλειστό, λόγω σεζόν, η μητέρα μου κατέβαινε στο λιμάνι και έδινε στους πρόσφυγες που έφταναν ταλαιπωρημένοι –που ήταν περίπου 50 την εβδομάδα -, τα σάντουιτς που έφτιαχνε, χυμούς και νερό. Τους καλοκαιρινούς μήνες έφταναν ακόμη και τους 2.000 πρόσφυγες την ημέρα. Παρόλα αυτά, όμως, εκείνη και η οικογένειά μας με τη βοήθεια εθελοντών –κυρίως ξένων και τουριστών – συνεχίζαμε να προσφέρουμε ό, τι μπορούσαμε στους πρόσφυγες», λέει στα «ΝΕΑ» η νεαρή Αφροδίτη Κοσμέτου.
Η προσπάθεια της οικογένειάς της και ιδίως της μητέρας της ενέπνευσε και πολλούς άλλους, οι οποίοι θέλησαν να προσφέρουν. «Από τουρίστες που είχαν φτάσει στη Λέσβο για διακοπές μέχρι ξένους, οι οποίοι θέλησαν να έρθουν για να προσφέρουν εθελοντικά τη βοήθειά τους. Τοπικές επιχειρήσεις, μίνι μάρκετ και φαρμακεία προσφέρουν προϊόντα ενώ απευθυνθήκαμε στον ιδιοκτήτη ενός χωραφιού που βρίσκεται στην περιοχή και μας το παραχώρησε ώστε να φτιαχτεί ένας καταυλισμός για τους πρόσφυγες, μέχρι να τους καταγράψουν οι αρχές».
Η αλληλεγγύη που δείχνουν οι πολίτες στα νησιά αλλά και στις δύο μεγάλες πόλεις που φτάνουν μαζικά οι πρόσφυγες –Αθήνα και Θεσσαλονίκη – καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό την αναποτελεσματικότητα της πολιτείας. «Τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο άσχημα εάν δεν υπήρχαν άνθρωποι να αφιερώσουν χρόνο για να βοηθήσουν μετανάστες και πρόσφυγες. Θα ήταν σα να φεύγουν οι Σύροι από την πατρίδα τους για να φτάσουν σε μία δεύτερη Συρία», εξηγεί η νεαρή Αφροδίτη.
Προ λίγων εβδομάδων, μία ανάρτηση στο Facebook ενημέρωνε για την πρωτοβουλία μίας ομάδας νεαρών, οι οποίοι καλούσαν τους συμπολίτες τους να συγκεντρώσουν τρόφιμα και βασικά είδη, προκειμένου να σταλούν στη Σάμο και να δοθούν στους πρόσφυγες. Το ραντεβού δόθηκε το περασμένο Σάββατο στις 6 το απόγευμα στο δημαρχείο του Χολαργού. Η νεαρή ομάδα κατάφερε να συγκεντρώσει ένα φορτηγάκι τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης ενώ, όπως αναφέρεται στην ανάρτηση «στην προσπάθεια αυτή συμμετείχαν νέοι, οικογένειες με τα παιδάκια τους, περαστικοί που πήγαν στο σούπερ μάρκετ και αγόρασαν ό,τι μπορούσαν κι όλοι βοήθησαν να χωριστούν τα πράγματα, να γράψουμε αν είναι για άντρα, γυναίκα ή παιδί, να μπουν σε κούτες. Σαν να γνωριζόμασταν από παλιά. Είναι συγκινητικό πόσο ενώνουν αυτές οι προσπάθειες!».
Εκτός, όμως, από τις μεμονωμένες προσπάθειες πολιτών και ομάδων, δράση έχουν αναλάβει και οργανώσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι ΜΚΟ συγκεντρώνουν τρόφιμα, ρούχα και βασικά είδη πρώτης ανάγκης, προκειμένου να δοθούν στους πρόσφυγες του Ελαιώνα, σε όσους βρίσκονται στην πλατεία Βικτωρίας ενώ άλλες παρέχουν εθελοντικά ιατρική περίθαλψη. Η ΜΚΟ «Μπορούμε» συνεχίζει να δικτυώνει περισσευούμενες μερίδες φαγητού με οργανώσεις και ομάδες που αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται στην προσφορά βοήθειας στους πρόσφυγες. Όπως τονίζει ένας εκ των ιδρυτών του «Μπορούμε», Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, στις αρχές του Σεπτέμβρη 150 μερίδες φαγητού που περίσσευαν από κατάστημα προσφέρθηκαν στον φορέα «ο Πλησίον», λίγες μόνο ώρες πριν τα μέλη του ταξιδέψουν για την Ειδομένη Κιλκίς. Αντίστοιχα, αρκετές τούρτες από γνωστό ζαχαροπλαστείο δόθηκαν πριν από μερικές μέρες μέσω του φορέα και μετά από ενεργοποίηση των μελών του «Μπορούμε» σε πρόσφυγες στην πλατεία Βικτωρίας.
Μετανάστριες στο πλευρό των προσφύγων
Είναι γυναίκες, οι οποίες έφτασαν στην Ελλάδα από διάφορες γωνιές του πλανήτη. Είναι οι ίδιες, οι οποίες μπροστά στο δράμα των προσφύγων, ανέλαβαν άμεσα δράση. Η Μαρία Οχιλέμπο από τη Νιγηρία, η Ντέμπορα Κάρλος Βαλένσια από τις Φιλιππίνες, η Κλικ Νγκουέρε από τη Ζιμπάμπουε αλλά και δεκάδες άλλες γυναίκες από διάφορες χώρες που ζουν στην Ελλάδα, μέλη του δικτύου μεταναστριών «Μέλισσα», από τα μέσα περίπου Ιουλίου έως και το Δεκαπενταύγουστο, είχαν αναλάβει το παιδικό πρωινό για τα προσφυγόπουλα που είχαν καταλύσει στο Πεδίον του Άρεως.
«Η Μέλισσα ιδρύθηκε το 2014, με την ενεργή συμμετοχή μεταναστριών που προέρχονται από διαφορετικές χώρες, με σκοπό την δικτύωση και την ενδυνάμωσή τους, καθώς και τη δημιουργία μιας γέφυρας επικοινωνίας με την ελληνική κοινωνία», εξηγεί η ανθρωπολόγος Ναντίνα Χριστοπούλου.
«Με το που άρχισαν να μαζεύονται οικογένειες στο Πεδίον του Άρεως, αποφασίσαμε να προσφέρουμε πρωινό για τα παιδιά, κάτι για το οποίο δεν υπήρχε – μέχρι εκείνη τη στιγμή – πρόβλεψη. Ήταν ένα μήνυμα αλληλεγγύης από μητέρες σε μητέρες. Κάθε πρωί, στις 10, κάναμε τη διανομή ενώ το πρωινό που ετοιμάζαμε ήταν κάθε μέρα διαφορετικό και περιελάμβανε από σάντουιτς και κέικ με φρούτα μέχρι λουκουμάδες, ρύζι με ζωμό κότας και φρούτα», συμπληρώνει η Μέιμπελ Φραντσέσκα Μοσάνα, νέο μέλος της Μέλισσας από τη Νότια Αφρική.
Οι δράσεις αλληλεγγύης προς τους χιλιάδες πρόσφυγες δε σταμάτησαν εκεί: Στα τέλη του Σεπτέμβρη, το Δίκτυο Μεταναστριών «Μέλισσα» και η Ένωση «Μαζί για το Παιδί» ένωσαν τις δυνάμεις τους για τα παιδιά-πρόσφυγες, διοργανώνοντας στο Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύων στον Ελαιώνα τη δράση «Ένα Σακίδιο για το Δρόμο» με την υποστήριξη του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων. Τα σακίδια περιείχαν προϊόντα ατομικής υγιεινής, μπάρες δημητριακών, σφυρίχτρα, φακό, σετ πρώτων βοηθειών, ένα σημειωματάριο, μολύβια, χρώματα καθώς και ένα μικρό παιχνίδι για κάθε παιδί.
Μια «Αγκαλιά» για τους πρόσφυγες
Ο παπά Στρατής, ο «Καλός Σαμαρείτης» της Λέσβου όπως τον είχε χαρακτηρίσει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχασε στις αρχές Σεπτέμβρη τη μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία 57 ετών.
Το έργο του, όμως, μέσω της ΜΚΟ «Αγκαλιά» που είχε ιδρύσει με άλλους τρεις κατοίκους του νησιού, ενέπνευσε ακόμη περισσότερους εθελοντές από το εξωτερικό και την Αθήνα. «Ιδρύσαμε την οργάνωση το 2009, στο πρώτο τότε κύμα μετανάστευσης προσφύγων –κυρίως από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Ιράν και το Ιράκ. Και παρά το χαμό του παπά Στρατή θα συνεχίσουμε ακόμη πιο δυναμικά. Ουσιαστικά αυτό που φτιάξαμε είναι ένα «σταθμό» στην Καλλονή, στη μέση της διαδρομής που ακολουθούν οι πρόσφυγες μέχρι να φτάσουν στην πόλη της Μυτιλήνης, όπου μπορούν να φάνε, να ξεκουραστούν, να κοιμηθούν», σημειώνει η Ελένη Σελάχα, μία από τα τέσσερα ιδρυτικά μέλη της «Αγκαλιάς».
Καθημερινά, μέλη και εθελοντές της οργάνωσης βοηθούν 150 –200 πρόσφυγες, «δύο φορές, μάλιστα, είχαν φτάσει σε εμάς 400. Αυτό που θα πρέπει όλοι να καταλάβουν είναι ότι οι πρόσφυγες βλέπουν τη χώρα μας ως ενδιάμεσο σταθμό, είναι υπομονετικοί, δεν ήρθαν για να δημιουργήσουν προβλήματα. Εμείς, λοιπόν, πρέπει να τους βοηθήσουμε να περάσουν από την Ελλάδα με αξιοπρέπεια. Πριν από κάποιες ημέρες όταν πήγαμε να μοιράσουμε φαγητό σε Σύρους πρόσφυγες, εκείνοι άρχισαν να τραγουδούν δυνατά και να χειροκροτούν για να μας εμψυχώσουν. Μας δείχνουν με κάθε τρόπο την ευγνωμοσύνη τους, ακόμη και δίνοντάς μας προσωπικά τους αντικείμενα, τα οποία κουβαλούν από την πατρίδα τους ως κειμήλια».
