Συγκρούσεις, πάθη και ίντριγκες

Υπήρξε μια χρυσή εποχή όταν ο έλληνας εκπρόσωπος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Κώστας Καρανίκας έμενε στη θέση του για δεκαετίες. Το γεγονός ότι ήταν προσωπικός φίλος του πιο εμβληματικού διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος και μετέπειτα πρωθυπουργού Ξενοφώντα Ζολώτα δεν είναι βεβαίως άσχετο, αλλά οπωσδήποτε έπαιζε ρόλο και η έλλειψη καυτής ατζέντας στις σχέσεις Ελλάδας και ΔΝΤ.

Εκτοτε άλλαξαν πολλά. Οι εκπρόσωποι της χώρας στο Ταμείο τα τελευταία χρόνια είχαν πολύ πιο βραχύβιες θητείες ενώ ειδικά στην προμνημονιακή και μνημονιακή περίοδο οι σχέσεις τους με τις ελληνικές κυβερνήσεις –ενίοτε τις ίδιες που τους τοποθέτησαν –υπήρξαν θυελλώδεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περίπτωση της Ελενας Παναρίτη, για την οποία κύκλοι του Μεγάρου Μαξίμου φέρονταν τις τελευταίες μέρες να μην επιθυμούν την τοποθέτησή της ως alternate director στο ΔΝΤ, παρά το γεγονός ότι έχει ήδη συνοδεύσει τον Γιάνη Βαρουφάκη στην έδρα του Ταμείου στην Ουάσιγκτον τον Απρίλιο, όπου και συστήθηκε στον αρμόδιο διευθυντή Κάρλο Κοταρέλι ως διάδοχος του Θάνου Κατσάμπα. Λέγεται ότι την πρωτοβουλία Βαρουφάκη ακολούθησαν δεύτερες σκέψεις στο Μαξίμου, είτε γιατί η κυρία Παναρίτη έχει παρελθόν ως βουλευτής του ΠΑΣΟΚ είτε γιατί δεν πείσθηκε ότι η θητεία της στην Παγκόσμια Τράπεζα την καθιστά ακαταμάχητη για τη θέση, είτε γιατί –το πιθανότερο –προτιμά να επιλέξει εκείνο τον δικό του άνθρωπο για μια τόσο κρίσιμη θέση. Ετσι, ενώ ο Θάνος Κατσάμπας αποχωρεί τη Δευτέρα και ο ιταλός διευθυντής και μελλοντικός προϊστάμενός της ετοιμαζόταν να υπογράψει τον διορισμό της μετά και την κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχαν τον Απρίλιο, η «θεσμική οικονομολόγος» πιθανώς βρίσκεται ακόμη στον αέρα.

Σε μία παραλλαγή, εκτός ΔΝΤ βρέθηκε παρά το διορισμό του σε αυτό το 2009 ο τότε πρόεδρος του ΟΠΑΠ. Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε σπεύσει τον Σεπτέμβριο του 2009, λίγο πριν από τις εκλογές και ενώ ήταν βέβαιο ότι θα κέρδιζε το ΠΑΣΟΚ, να ανακοινώσει την αντικατάσταση της Μιράντας Ξαφά, πριν καν λήξει η θητεία της, από τον Χατζηεμμανουήλ. Τελικά, μετά την έντονη αντίδραση του ΠΑΣΟΚ που προειδοποίησε ότι δεν θα αποδεχθεί τον διορισμό ενός «κολλητού του Καραμανλή», ο Χατζηεμμανουήλ παραιτήθηκε και η θέση έμεινε κενή για αρκετούς μήνες προτού διοριστεί ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης τον Μάρτιο του 2010.

Η ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΗ. Αλλά και όσοι κατάφεραν κι έκαναν το υπερατλαντικό ταξίδι με τις ευλογίες τής εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης δεν εξασφάλισαν ανέφελες θητείες με αίσιο τέλος. Η Μιράντα Ξαφά αίφνης, διορισμένη από τη Νέα Δημοκρατία το 2004, άρχισε να γίνεται ενοχλητική όταν κατέφθανε με τις αποστολές του Ταμείου στην Αθήνα και προειδοποιούσε πότε για το Ασφαλιστικό που ήθελε αναμόρφωση (δεν θα το ανοίξουμε την πρώτη τετραετία της απαντούσαν), πότε για τα εργασιακά (δεν θα τα αγγίξουμε ποτέ ήταν η απάντηση) και πότε για την ανεργία που είχε φθάσει 9%-10%, σε περίοδο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης για τη χώρα. Οταν τα πράγματα είχαν φθάσει στο απροχώρητο μάλιστα, το 2009 είχε εισηγηθεί ακόμη και λίστα μέτρων στον τότε υπουργό Οικονομικών Γιάννη Παπαθανασίου. Φυσικά, τα μέτρα –επώδυνα, στη γνωστή γραμμή ΔΝΤ, όπως π.χ. το κλείσιμο του ΟΣΕ –έμειναν στο συρτάρι. «Η Ελλάδα δεν έχει πολλές δυνατότητες αποτελεσματικής πολιτικής εξόδου από την κρίση», έλεγε τότε η Ξαφά, «γιατί όταν είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης όχι μόνο δεν μπόρεσε να μειώσει το χρέος και το έλλειμμα, αλλά αντίθετα τα αύξησε». Κάτι τέτοια δεν την έκαναν και κολλητή των τότε κυβερνήσεων.

ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης, που διαδέχθηκε την Ξαφά λίγο πριν η χώρα μπει στο Μνημόνιο, πήγε προφανώς στην Ουάσιγκτον με ειδική αποστολή από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και με εφόδιο την προσωπική του γνωριμία με τον τότε επικεφαλής του Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν. Αλλωστε, ο ίδιος σχεδίαζε τότε να μείνει στη θέση εκείνη μόνο για λίγους μήνες, να βοηθήσει τον Γιώργο Παπανδρέου και μετά να αναλάβει καθήκοντα αναπληρωτή γενικού γραμματέα της Ενωσης για τη Μεσόγειο του τότε γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί. Τελικά, ο Ρουμελιώτης έμεινε σχεδόν δύο χρόνια στην Ουάσιγκτον, στη διάρκεια των οποίων όμως υπό την επιρροή του Στρος-Καν είχε έντονες διαφωνίες με την κυβερνητική γραμμή. Τότε δεν το ξέραμε, βεβαίως. Το μάθαμε εκ των υστέρων. Στο βιβλίο του «Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ», που εξέδωσε μετά την αποχώρηση από τη θέση του τον Δεκέμβριο του 2011, επέκρινε τη στάση του Γιώργου Παπανδρέου που δεν θέλησε να συγκρουστεί με τους εταίρους του και να διεκδικήσει διαγραφή του χρέους, όπως τον συμβούλευε ο Στρος-Καν. Ακόμη τοποθετήθηκε επικριτικά έναντι του Μνημονίου, κάτι που τον έφερε κοντά στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί παραμένει σήμερα.